The Effect of Mobbing and Organizational Justice on Organizational Commitment

Year 2024, Issue: 62, 3034 - 3048, 30.12.2024

Emriye Öztürk Durmuş , Çiğdem Berber Çelik

https://doi.org/10.53444/deubefd.1483846

Abstract

The main purpose of this research is to examine the effects of teachers' mobbing and organizational justice perceptions on their organizational commitment. Relational screening model was used in the research. The research sample consists of 506 teachers working in educational institutions in a province in the Eastern Black Sea region. Personal and Professional Information Form, Organizational Commitment Scale for Teachers, Negative Behaviors Scale and Organizational Justice Scale were used to collect data. SPSS 26 program was used to analyze the collected data. The findings showed that organizational commitment differed significantly according to gender and education level variables. There is a negative relationship between organizational commitment and mobbing; It was determined that there was a positive significant relationship between organizational commitment and organizational justice. In addition to this finding, it was concluded that 19% of the change in teachers' organizational commitment levels can be explained by teachers' perceptions of mobbing and organizational justice. The research findings were interpreted by comparing them with similar research results in the literature.

Keywords

Teacher, organizational commitment, mobbing, organizational justice

Mobbing ve Örgütsel Adaletin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi

Abstract

Bu araştırmadaki temel amaç, öğretmenlerin mobbing ve örgütsel adalet algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma örneklemini, Doğu Karadeniz bölgesinde bir ildeki eğitim-öğretim kurumlarında görev yapmakta olan 506 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Kişisel ve Mesleki Bilgi Formu, Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Ölçeği, Negatif Davranışlar Ölçeği ve Örgütsel Adalet Ölçeği kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizinde SPSS 26 programı kullanılmıştır. Bulgular, örgütsel bağlılığın cinsiyet ve öğretim kademesi değişkenlerine göre anlamlı şekilde farklılaştığını göstermiştir. Örgütsel bağlılık ile mobbing arasında negatif yönde; örgütsel bağlılık ile örgütsel adalet arasında ise pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Bu bulguya ilave olarak, öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinde gerçekleşen değişimin %19’unun öğretmenlerin mobbing ve örgütsel adalet algıları ile açıklanabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulguları literatürdeki benzer araştırma sonuçları ile karşılaştırılarak yorumlanmıştır.

Keywords

Örgütsel bağlılık, mobbing, örgütsel adalet, öğretmen

References

• Akan, D., & Kılıç, M. E. (2019). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, (80), 123-136.
• Aras, A. (2019). The effect of mobbing levels experienced by music teachers on organizational commitment and job satisfaction. Eurasian Journal of Educational Research, 19(84), 28-56.
• Aslan, M., & Bakır, A. A. (2014). Öğretmenlerin okullarındaki örgütsel bağlılığa ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 25(1), 189-206.
• Ay, G. & Koç, H. (2014). Örgütsel adalet algısı ile örgütsel bağlılık düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi öğretmenler üzerinde bir inceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi , 6(2), 67-90.
• Becker, H. S. (1960). Notes on the concept of commitment. American Journal of Sociology, 66(1), 32–40.
• Bedük A. & Yıldız, E. (2016). Mobbing (psikolojik şiddet) ve örgütsel bağlılık ilişkisi: hastane çalışanlarına yönelik bir uygulama. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,18 (31), 77-87.
• Beugre, C. D. (2002). Understanding organizational justice and ıts ımpact on managing employees: An african perspective. International Journal of Human Resource Management, 13(7), 1091-1104.
• Boz, D., Duran, C. & Uğurlu, E. (2021). Örgütsel bağlılığın iş performansına etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 345-355.
• Buluç, B., & Günes, M. (2014). Relationship between organizational justice and organizational commitment in primary schools. The Anthropologist, 18(1), 145-152.
• Büyük, E. (2021). Okul yöneticilerinin şeffaflık uygulamaları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33)77-87.
• Chen Z. X., & Francesco A. M. (2003). The relationship between the three components of commitment and employee performance in China. Journal of Vocational Behavior, 62, 490–510.
• Cihangiroğlu, N. & Yılmaz, A. (2010). Çalışanların örgütsel adalet algısının örgütler için önemi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 194-213.
• Cropanzano, R., Bowen, D. E., & Gilliland, S. W. (2007). The management of organizational justice. Academy of Management Perspectives, 21(4), 34-48.
• Çekin, İ. (2022). Kamu okullarında görev yapan öğretmenlerin sürekli kaygıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Çelik Şahin, Ç. (2014). Okul yöneticisi tarafından psikolojik tacize maruz kalan öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 2(2), 1-13.
• Dağlı, A. & Gençdal, G. (2018). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(14), 164-175.
• Demir, N. (2021). Okul yöneticilerinin örgütsel adalet davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel güven duyguları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Demirel, Y. (2009). Örgütsel adaletin yönetici-çalışan ilişkileri üzerine etkisi: Farklı sektör çalışanlarına yönelik bir araştırma. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 139-159.
• Dönmez, E. (2018). Okul müdürlerinin örgütsel yenilik yönetimi davranış düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Durna, U. & Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219.
• Erdirençelebi, M. & Yazgan, A. E. (2017). Mobbing, örgütsel sinizm, örgütsel bağlılık ve bunların algılanan çalışan performansı üzerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 267-284.
• Eren, E. (2015). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta.
• Güllü, S., Yıldız, B. S., & Kaya, R. (2020). The mediating effect of organizational commitment between mobbing and turnover intention: An application on physical education and sports teachers. European Journal of Education Studies, 7(2), 181-190.
• İyigün, N. Ö. (2012). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 49-64.
• Jameel, A. S., Mahmood, Y. N., & J Jwmaa, S. (2020). Organizational justice and organizational commitment among secondary school teachers. Cihan University-Erbil Journal of Humanities and Social Sciences, 4(1), 1-6.
• Javed, F., Khan, A., Nawaz, T., & Hyder, S. (2015). Determining the Effects of Mobbing on Organizational Commitment: A Case of Educational Sector in Pakistan. Journal of Education and Practice, 6(22), 101-105.
• Jondeau E. & Rockinger M. (2003). Conditional volatility, skewness, and kurtosis: existence, persistence, and comovements. Journal of Economic Dynamics & Control, 27(10), 1699 -1737.
• Kara, B. (2022). Farklı okul türlerinde görev yapan öğretmen ve okul yöneticilerinin örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1(12), 52-104.
• Karcıoğlu, F. & Çelik, Ü. (2012) Mobbing (yıldırma) ve örgütsel bağlılığa etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1),59-75.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5(2), 119–126.
• Mete, Y. A., & Serin, H. (2014). Effect of perceived organizational justice and organizational trust on organizational commitment behavior. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 265-286.
• Meyer, J. P. & Allen N. J. (1991). A three-compenent conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 67-72.
• Mutlu, N. (2013). Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Öz, C. S., & Sağlam, T. (2019). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: gıda sektöründe bir araştırma/Relationship between organizational justice and organizational commitment: a research ın the food sector. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 3(2), 131-150.
• Özdemir, M. S. & Uğurlu, F. M. (2021). Spor liselerinde çalışan öğretmenlerin mobbinge maruz kalma düzeylerinin örgütsel bağlılık ile ilişkisinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(2), 339-354.
• Özler, D. E., Atalay, C. G. & Dirican, M. (2008). Mobbing'in örgütsel bağlılık üzerine etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22).
• Pelit, E. & Kılıç, İ. (2014). Çalışma hayatının bir sorunu olarak mobbing ve örgütsel bağlılığa etkisi türkiye ve kazakistan otellerinde bir uygulama, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 5(9), 90–126.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Randall, D. M. (1987). Commitment and the organization: The organization man revisited. Academy of management Review, 12(3), 460-471.
• Saydam, H. & Selvi, Ö. (2023). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkilerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(1), 803-825.
• Selvitopu, A. & Şahin, H. (2013). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 171-189.
• Serinkan, C. & Erdiş, Y. Ü. (2014). Dönüşümcü liderlik bağlamında örgütsel vatandaşlık ve örgütsel adalet. Ankara: Nobel Yayınları.
• Şahin, R. & Kavas, E. (2016). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesinde öğretmenlere yönelik bir araştırma: Bayat örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 119-140.
• Şan, B. (2017). Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin psikolojik güçlendirme ve örgütsel bağlılıklarına ilişkin algıları. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Şengül, K. (2019). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: akademik personel üzerinde bir araştırma. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi.
• Suliman, A. M., & Iles, P.A. (2000). The multi-dimensional nature of organizational commitment in a non-western context. Journal of Management Development, 19(1), 71-83.
• Tunçer, P. (2019). Mobbing ve örgüt kültürü. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(96), 85-103.
• Üstüner, M. (2009). Öğretmenler için örgütsel bağlılık ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-17.
• Yalçıntaş, M., & San, İ. (2017). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik ampirik bir çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 503-514.
• Yazıcıoğlu, İ. ve Topaloğlu, I. G. (2009). Örgütsel adalet ve bağlılık ilişkisi: konaklama işletmelerinde bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 3-16.