TOURISM SECTOR EMPLOYEES’ AWARENESS REGARDING THEIR LEGAL RIGHTS: A RESEARCH ON THE EMPLOYEES OF ACCOMMODATION AND FOOD-BEVERAGE ENTERPRISES

Yıl 2015, Cilt: 17 Sayı: 2, 147 - 174, 26.11.2015

Özgür Çavuş İhsan Kurar

https://doi.org/10.16953/deusbed.93158

Cited By: 4

Öz

Economic, social and political conditions affect the labour life closely. Therefore, the legal regulations play a significant role in the labour life and social life of the individuals. In this regard, it is expected that employees in almost all sectors to have sufficient knowledge of their legal rights. This study is attempting to test the awareness of the tourism sector employees regarding their social rights. The data that is obtained within the field research was subjected to frequency and percentage distributions with the SPSS 20 and the obtained results are evaluated in the article. In addition, through the analysis that is performed for the parametric and non-parametric tests, the differences regarding participants’ gender, marital status, and income and education levels are tried to be determined. Relationship levels were come out to be quite high at the correlation analysis which is conducted to determine the relations between different dimensions. Finally, the rate of the dependent variable’s explanation of the independent variable found as 33% according to the findings at the regression analysis findings.

According to the statistical findings, it is understood that the unionized tourism sector employees have a high degree of information on their union rights, but their information on their social insurance rights come out to be low. Specifically, it is being observed that the awareness of tourism sector employees on the retirement processes and their rights regarding retirement are lower. Meaningful difference is being observed regarding the participant’s gender and his/her awareness rate on the labour law applications, in this regard it turned out to be that female employees are giving Labour Law applications more than males. Finally, it is being identified that those tourism sector employees who are working for 1 to 5 years in the sector as unionized are following the Occupational Health and Safety Law applications more closely.

Keywords: Legal Rights of Tourism Sector Employees, Labour Law Applications, Social Insurance and General Health Insurance Act, Occupational Health and Safety LAW, Trade Unions and Collective Bargaining Law.

Anahtar Kelimeler

Legal Rights of Tourism Sector Employees, Labour Law Applications

TURİZM SEKTÖRÜNDE ÇALIŞANLARIN HUKUKİ HAKLARINA İLİŞKİN FARKINDALIKLARI: KONAKLAMA VE YİYECEK-İÇECEK İŞLETMELERİ ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Ekonomik, sosyal ve siyasal koşullar çalışma hayatını yakından etkilemektedir. Bu nedenle hukuki düzenlemeler iş hayatında ve bireylerin sosyal yaşamlarında önemli bir role sahiptir. Bu bağlamda, hemen her sektörde çalışanların özlük haklarına ilişkin yeterli bilgiye sahip olması beklenir. Bu çalışma turizm sektöründe çalışanların sosyal haklarına ilişkin farkındalıklarını test etmeye çalışmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 20 ile frekans ve yüzde dağılımlarına tabi tutulmuş ve elde edilen sonuçlara makalede yer verilmiştir. Ayrıca parametrik ve parametrik olmayan testlere yönelik analizler de yapılarak katılımcıların cinsiyet, medeni durum, gelir ve eğitim durumlarıyla uygulamalar arasındaki farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Boyutlar arasındaki ilişkileri tespit etmek amacıyla yapılan korelasyon analizinde ilişki dereceleri oldukça yüksek çıkmıştır. Son olarak yapılan regresyon analizlerine ilişkin bulgularda bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkeni açıklama oranı %33 olarak tespit edilmiştir.

Elde edilen istatistikî bulgulara göre, turizm sektöründe sendikalı çalışanların sendikal haklarına ilişkin bilgilerinin yüksek olduğu ancak sosyal sigorta haklarına ilişkin bilgilerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Özellikle turizm çalışanlarının emeklilik işlemlerine ve haklarına ilişkin farkındalıklarının ise daha düşük olduğu gözlenmiştir. Katılımcıların cinsiyetleri ile İş Kanunu uygulamaları arasında anlamlı farklılıklar görülmüş bu bağlamda kadınların erkeklere oranla İş Kanunu uygulamalarına daha fazla önem verdikleri görülmüştür. Son olarak 1-5 yıl arasında turizm sektöründe sendikalı çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uygulamalarını daha yakından takip ettikleri saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Turizm Çalışanlarının Yasal Hakları, İş Kanunu Uygulamaları, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu.

 

Anahtar Kelimeler

Turizm Çalışanlarının Yasal Hakları, İş Kanunu

Kaynakça

• Akı, E. (2013). 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve çalışma yaşamına etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15 (Özel Sayı): 3-24.
• Akın, L. (2006). Sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanun tasarısının kişiler açısından değerlendirilmesi. Çalışma ve Toplum, 2006/1 (8): 26-49.
• Akın, L. (2012). Sendikaların iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasına katkısı. Çalışma ve Toplum, 2012/3 (34): 101-123.
• Akyiğit, E. (2010). Kıdem tazminatı. Ankara: Seçkin Kitabevi.
• Astarlı, M. (2013). 6356 sayılı yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun sendikal güvenceler konusunda getirdiği değişiklikler ve hukuki sonuçları. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17 (1-2): 141-183.
• Baloğlu, C. (2013). İşverenlerin iş sağlığı ve güvenliği yükümlülükleri ve aykırılık hallerinde uygulanacak yaptırımlar. Kamu İş, 13 (2): 99-125.
• Baş, T. (2006). Anket. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Başterzi, S. (2013). Belirli süreli iş sözleşmesi yapılmasına ilişkin objektif nedenlerin tespitinde menfaatler dengesi -işçinin haklı menfaati-. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15 (Özel Sayı): 423-449.
• Caniklioğlu, N. (2008). 5510 sayılı kanun ve iş sözleşmesine göre çalışanların sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaları. Sicil İş Hukuku Dergisi, (10): 164-177.
• Çilkaya, B. (2014). Turizm sektöründe iş sağlığı ve güvenliği konusunda güncel sorunlar ve çözüm yolları. http://app.csgb.gov.tr/isggm/oshaturkey /sunumlar/9.pdf, (15.11.2014).
• Çolak, M. ve Baydemir, M. (2007). Tüm yönleriyle İş Kanunu’nda kıdem tazminatı. Ankara: Yaklaşım Yayıncılık.
• Demir, F. (2009). İş hukuku ve uygulaması. İzmir: Birleşik Matbaacılık.
• Dereli, T. (2013). 6356 sayılı yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu: Genel bir değerlendirme. Çalışma ve Toplum, 2013/1 (36): 41-64. (düzeltildi)
• Durusoy Öztepe, N. (2013). Atölyeye dönüşen evler: Denizli tekstil sektöründe ev eksenli çalışma. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ekin, A (2012). Genel sağlık sigortasından yararlanma şartları ve esasları. TBB Dergisi, (100): 151-166.
• Elsler, D. (Ed.) (2008). European Agency for Safety and Health at Work Protecting workers in hotels, restaurants and catering protecting workers in hotels, restaurants and catering. http://osha.europa.eu/en/publications/reports/TE7 007132ENC_horeca, (10.10.2014).
• European Agency for Safety and Health at Work (EASHW) (2014). Mainstreaming gender into occupational safety and health practice. https://osha. europa.eu/en/publications/reports/mainstreaming-gender-into-occupational-safety-and-health-practice, (20.06.2014)
• Eyrenci, Ö., Taşkent, S. ve Devrim, U. (2010). Bireysel iş hukuku. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Getz, D., Carlsen, J. ve Morrison, A. (2004). The family business in tourism and hospitality. Cambridge: Cabi Publishing.
• Güzel, A., Okur, A. R. ve Caniklioğlu, N. (2012). Sosyal güvenlik hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi (KEİG) Platformu (2013). Türkiye’de kadın emeği ve istihdamına yönelik politikalar: Kadın emeği ve istihdamına dair politika ve faaliyetlerin 12 ilde değerlendirilmesi. Araştırma Raporu. İstanbul: KEİG Yayınları Dizisi. http://www.keig.org/content/kitaplar/genelge%20 kitap%202013.pdf, (24.07.2015).
• Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi (KEİG) Platformu (2014). Esnekleşme ve enformelleşme kıskacında Türkiye’de kadın emeği ve istihdamı: Politika metinleri çerçevesinde bir analiz. Rapor. İstanbul: KEİG Yayınları Dizisi. http://www.keig.org/content/raporlar/KE%C4%B0G%20politika%20raporu%202014%20web.pdf (24.07.2015).
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Öz Baran Ofset.
• Karadeniz, O. (2011). Türkiye’de atipik çalışan kadınlar ve yaygın sosyal güvencesizlik. Çalışma ve Toplum, 2011/2 (29): 83-127.
• Kılkış, İ. (2013). İş sağlığı ve güvenliğinde yeni dönem: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (İSGK). İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 15 (1): 17-41.
• Kılkış, İ., Güler, C. ve Gökulu, O. (2014). 6331 within the framework employer obligations and an example of risk assessment in shopping malls. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16 (2): 66-95.
• Kızılırmak, İ. (2009). Meslek yüksekokulları turizm ve otelcilik programlarının günümüz turizm sektörünün beklentileri doğrultusunda değerlendirilmesi. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/147/kizilirmak.htm, (11.12.2014).
• Mollamahmutoğlu, H. (2008). İş hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Narmanlıoğlu, Ü. (2012). Ferdi iş ilişkileri I. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Nakip, M. (2006). Pazarlama araştırmaları teknikleri ve SPSS destekli uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Örücü, E. ve Esenkal, F. (2005). Konaklama işletmelerinde işgören tatminini etkileyen faktörler (Bandırma ve Erdek örneği). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (14): 141-166.
• Öztürk, G. S. (2015). İş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin hukuki, idari ve cezai sonuçları. İstanbul: Beta Yayınları.
• Pirler, B. (2013). Toplu iş ilişkileri sistemimizde yeni döneme başlarken geride bıraktıklarımız. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15 (Özel Sayı): 883-912.
• Süzek, S. (2012). İş hukuku. İstanbul: Beta Yayınları.
• Şakar, M. (2009). İş Kanunu’nun yorumu. Ankara: Yaklaşım Yayıncılık.
• Şahlanan, F. (2013a). Sendikalar hukukunda 6356 sayılı kanunla yapılan değişiklikler. Kamu İş - İş hukukunda yapılan değişiklikler semineri: İçinde 44-64. 20-21 Şubat 2013, Ankara.
• Şahlanan, F. (2013b). 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun sendikalara ilişkin hükümlerinin değerlendirilmesi. Çalışma ve Toplum, 2013/4 (39): 110-142.
• Tezel, A. ve Kurt, R. (2009). Sosyal güvenlik reformu yorum ve açıklaması. Ankara: Yaklaşım Yayıncılık.
• Tezgel, O. ve Gökbayrak, Ş. (2013). The effects of gender inequalities in the labor market and the social security system on the women’s social inclusion in Turkey. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 15 (4): 39-59.
• Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) (2009). 4857 sayılı İş Kanunu ve genel gerekçesi. Ankara: TİSK Yayın No: 293.
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) (2011). Turizm sektöründe çalışma sürelerinin iyileştirilmesi programlı teftişi sonuç raporu. Ankara: İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, Yayın No: 48. http://www.csgb.gov.tr/csgb Portal/ShowProperty/WLP%20Repository/itkb/dosyalar/yayinlar/yayinlar2013/2011_48, (10.09.2014).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) (2013). Stratejik plan: 2014-2018. Ankara: Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No: 4. http://www.csgb. gov.tr/csgbPortal/ShowProperty/WLP%20Repository/sgb/dosyalar/strplanyeni, (10.02.2014).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) (2013a). 6356 sayılı kanun uyarınca işkollarındaki işçi sayıları ve sendikaların üye sayılarına ilişkin istatistik hakkında 2013 yılına ait tebliğ. http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx? home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130730.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130730.htm, (10.02.2015).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) (2014). 6356 sayılı kanun uyarınca işkollarındaki işçi sayıları ve sendikaların üye sayılarına ilişkin istatistik hakkında 2014 yılına ait tebliğ. http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx? home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140725.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140725.htm, (10.02.2015).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) (2015). 6356 sayılı kanun uyarınca işkollarındaki işçi sayıları ve sendikaların üye sayılarına ilişkin istatistik hakkında 2015 yılına ait tebliğ. http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx ?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/07/20150729.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/07/20150729.htm, (29.07.2015).
• Temir, A. (2014). İş sağlığı ve güvenliği. İstanbul: Yaklaşım Yayıncılık.
• Tınaz, P. (2005). Çalışma yaşamından örnek olaylar. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Toksöz, G. (2007). Türkiye’de kadın istihdamının durumu. Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Yayını. http://kasaum.ankara.edu.tr/files/2013/ 03/TurkiyedeKadinIstihdaminin-Durumu.pdf, (24.08.2014).
• Toksöz, G. (1994). Kadın çalışanlar ve sendikal katılım. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 49 (3): 439-454.
• Toksöz, G. (2011). Antalya ili işgücü piyasası analizi. Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Yayını. http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro /ankara/info/antalya-isgucu.pdf, (25.05.2014).
• Tuncay, A. C. ve Ekmekçi, Ö. (2012a). Yeni mevzuat açısından sosyal güvenlik hukukunun esasları. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Tuncay, A. C. ve Ekmekçi, Ö. (2012b). Sosyal güvenlik hukuku dersleri. İstanbul: Beta Basım.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2012). Hanehalkı işgücü istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13464, (10.10.2013).
• Uçum, M. (2012). İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Yıldız, G. B. (2010). Mevsimlik iş sözleşmesi. Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, (25): 41-58.
• Yılmaz, F. (2013). 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda önleyici yaklaşım ve işverenlerin yükümlülükler. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 24 (6)/25 (1-2): 44-69.
• Yiğit, Y. (2013). 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre işçi sendikası üyeliğinin kazanılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11 (22): 31-68.
• Yorgun, S. (2013). Türkiye'de turizm sektöründe esnek istihdam uygulamaları ve toplu iş sözleşmelerine etkisi. Turizm & Araştırma Dergisi, 2 (2): 67-84.