XAVİER DE MAİSTRE’İN ODAMDA YOLCULUK ESERİNDE MEKÂNIN KEŞFİ

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 4, 1439 - 1450, 31.12.2021

Derya Adıgüzel Özbek

https://doi.org/10.16953/deusosbil.933904

Öz

Çalışma, Xavier De Maistre tarafından, 1794 yılında kaleme alınan, Odamda Yolculuk kitabının mekân anlatısı, konu edinmektedir. Kitap, yazarın kırk iki günlük oda hapsini, özgürlük yorumu olarak edebiyat eserine dönüştürmesidir. Yazar, yolculuk deneyimi üzerinden mekânı yani odasını, bedeni aracılığı ile hem kendisine hem de okuyucuya sorgulatır. Sorgulama; mekân-beden-şey karşılaşmalarına dayalı fenomenolojik bakış açısının ürünüdür. Bu da kitabı, mekânı anlamada, barındığı edebi içeriği ile bir kaynak haline getirmektedir. Çalışmada kitabın oda üzerinden kurduğu mekân anlatısı, fenomenolojik çalışmalara düşünceleriyle yön veren Husserl, Heidegger, Merleau-Ponty ve Bachelerd üzerinden analiz edilmektedir. Bu analiz sonucu yolculuk anlatısı üzerinden, mekân-beden-şey karşılaşmalarına dayanan ve mekânı keşfetmeye imkân veren fenomenolojik bir anlatı yöntemi ortaya konmaktadır. Kitabı biçimlendiren yolculuk deneyimin izleği, çalışmanın akışını ve strüktürünü belirlemektedir. Bu strüktür, mekânın keşfini olanaklı kılan anlatı yöntemi ile sonuç yerine yolculuğun önemsendiği açılıma ilerler. Odamda Yolculuk kitabı üzerinden izleği oluşan mekânın keşfi anlatısı; mekân tasarımı, üretimi ve düşüncesinin alışılagelmiş kalıplarının dışında hangi biçimlenişler ve kavramsal kurgular ile şekilleneceğine ilişkin yöntem önerisi olarak geliştirilmeye açık bir yapı ortaya koyar.

Anahtar Kelimeler

Mekân, Beden, Şey, Odamda Yolculuk, mekanın keşfi

Kaynakça

• Adıgüzel, D. (2015). Şiirsel imgelem olarak mekânı düşlemek: Gaston Bachelard’ın mekân düşüncesi. 4. İçmimarlık Sempozyumu bildirileri içinde (ss.181-186). İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları.
• Adıgüzel Özbek, D. ve Ertürk, Z. (2017). Mekânı anlama üzerine süreç odaklı bir yaklaşım. Tasarım Kuram, 13 (24), 79-89.
• Bachelard, G. (2013). Mekânın poetikası. A. Tümertekin (çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Boudon, P. (2015). Mimari mekân üzerine; Mimarlık epistemolojisi üzerine deneme. A. Tümertekin (çev.). İstanbul: Janus Yayıncılık.
• Heidegger, M. (1971). Poetry, Language, Thought. A. Hofstadter (çev.). New York: Harper & Row.
• Husserl, E. (2003). Fenomenoloji üzerine beş ders. H. Tepe (çev.), Ankara: Bilgesu Yayınları.
• İleri, C. (2017). Yararsız bir mekâna dair. Mekân Fesmekân içinde Sonsöz (ss.151-248). İstanbul: Everest Yayınları.
• Köseoğlu, E. ve Botan, M. (2019). Peyami Safa’nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romanında algısal mekân ve yeniden imgeleme. Mimarist sayı 1, 81-86.
• Maistre, X. (2016). Odamda yolculuk. I. Ergüden (çev.), İstanbul: Kırmızı Kedi.
• Merleau-Ponty, M. (2005). Phenomenology of perceptio., C. Smith (çev.), London: Taylor and Francis eLibrary.
• Merleau-Ponty, M. (2010). Algılanan Dünya, Ö. Aygün (çev), İstanbul: Metis.
• Perec, G. (2017). Mekân feşmekân. A. Ufuk Erkay (çev.), İstanbul: Everest Yayınları.
• Perrot, M. (2013). Odaların tarihi. Ş. Evirgen (çev), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sharr, A. (2011). Mimarlar için Heidegger. V. Atmaca (çev.), İstanbul: YEM Yayınları.
• Tepe, H. (2012). Giriş. Fenomenoloji üzerine beş ders içinde önsöz (ss.1-31) Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Zengin, N. (2013). Görülmeyi görmek: Et kavramı üzerine. Z. Direk (ed.), Dünyanın Teni Merleau-Ponty Felsefesi Üzerine İncelemeler. İstanbul: Metis.