TÜRKİYE’DE GÖÇ KONUSUNDA PSİKOSOSYAL DEĞİŞKENLERLE ÇALIŞILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 4 - Dokuz Eylül Üniversitesi Uluslararası Konferansı, Göç: Önümüzdeki Yirmi Yılın Projeksiyonu ve Ötesi, 167 - 177, 31.12.2021

Zekavet Kabasakal , Yağmur Soylu

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1055648

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de göç konusunda psikososyal değişkenlerle çalışılan lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme tekniğinin kullanıldığı bu çalışmada, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden 02.02.2020 tarihinde yapılan tarama sonucunda, göç ile ilgili erişime açık 1997-2019 yılları arasında yapılan toplam 1945 teze ulaşılmıştır. Ulaşılan tezler arasından zorunlu göç kapsamında olan ve psikososyal değişkenlerle çalışılan 44 lisansüstü tez araştırmaya dahil edilmiştir. Bu tezlerin; yapıldığı yıllara, yürütüldüğü anabilim dallarına, araştırma modellerine ve araştırma gruplarına göre içerikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular değerlendirildiğinde; göç konusunda psikososyal değişkenlerle yapılan lisansüstü tezlerin son yıllarda artış gösterdiği, psikoloji anabilim dalında konuyla ilgili daha çok lisansüstü çalışma yapıldığı ve yapılan çalışmaların çoğunlukla yetişkinlerle olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunlara ek olarak hem nicel hem nitel araştırma desenleri kullanılmasına rağmen nicel araştırmalarının hemen hemen hepsinin betimsel araştırmalar kategorisinde yer aldığı ve sadece bir tane deneysel araştırmanın yürütüldüğü ortaya konulmuştur. Araştırma bulguları ve literatür bilgisi ışığında bazı öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Göç, Psikososyal, Doküman İnceleme, Nitel

EXAMINATION OF GRADUATE THESES STUDIED WITH PSYCHOSOCIAL VARIABLES ON MIGRATION IN TURKEY

Öz

The aim of this study is to examine graduate theses studied with psychosocial variables on migration in Turkey. In this study, which uses document review technique from qualitative research methods, a total of 1945 theses made between 1997-2019 were reached as a result of a survey conducted on 02.02.2020 from the National Dissertation Center of the Council of Higher Education. Among the theses reached, 44 graduate theses within the scope of forced migration and working with psychosocial variables were included in the study. The contents of these theses were examined according to the years in which they were made, the departments in which they were conducted, the research models and the research groups. When the findings obtained as a result of the research are evaluated; It has been concluded that graduate theses on immigration with psychosocial variables have increased in recent years, more graduate studies have been conducted on the subject in the department of Psychology and the studies conducted are mostly with adults. In addition, although both quantitative and qualitative research methods were used, almost all of their quantitative research was in the category of descriptive research and only one experimental research was carried out. Some recommendations have been presented in the light of research findings and literature knowledge.

Anahtar Kelimeler

Migration, Psychosocial, Document Review, Qualitative

Kaynakça

• Assida, O. M. A. (2016). The economic and social impacts of forced migration: A case study of syrian and iraqi forced migrants in Samsun (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation, and adaptation. Applied Psychology, 46(1), 5-34.
• Berry, J. W. (2001). A psychology of immigration. Journal of Social Issues, 57(3), 615-631.
• Borlat, C. (2019). 1989 göçü, göçmenlerin sosyal entegrasyonu: Çanakkale Şirinköy Bulgaristan göçmenleri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Bulut, B., & Aslan, S. (2019). The effect of communication and immigration activities in 7th grade social studies course on the empathy skills of students. Journal of Education and Training Studies, 7(5), 86-91.
• Çalışkan, S. (2019). Ev sahibi halkın Suriyeli göçmenlere yönelik tutumu: İstanbul; Sultabbeyli-Kadıköy ilçeleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çöplü F. (2019). Göçmen öğrenciler için okul uyum programı geliştirmeye yönelik bir taslak çalışması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Demirtaş, M. (2019). Suriyelilerin Türkiye’ye göç süreci ve ilişkiler ağı: Ulubey mahallesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ergün, H. B. (2017). Zorunlu göç etmiş etnik gruplara mensup yetişkin bireylerde agresyon eğilimi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gazeller, P. (2014). Göçe bağlı olarak ilk ve ortaokullarda yaşanan sorunlara ilişkin yönetici görüşleri (Karabağlar örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gün, Z. (2002). Çocuk ve göç (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Gürsoy, S. (2019). Göçmenlerı̇n çalışma yaşamına katılımı: Surı̇yelı̇ göçmenler örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Hajiagha, M. (2007). Türkiye’deki İranlı göçmenlerin kimlik, aidiyet ve uyum sorunları (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kağnıcı, D. Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. İlköğretim Online, 16(4), 1768-1776. doi: 10.17051/ilkonline.2017.342990.
• Kahraman, O. (2015). 1989 Bulgaristan zorunlu göçünü yaşamış aileler ile göç yaşantısı olmayan ailelerin şema modeli açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kan, M. (2013). İstanbul’da bulunan sığınmacılar üzerinde zorunlu göçün travmatik etkileri: Zorlu koşullara karşı ruhsal dayanıklılık ve sığınmacıların ev algıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karabaş, B. (2018). Suriyeli göçmen çocukların ev bağlamında mekanla olan ilişkileri ve Türkiye’ye uyum süreçleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kavak, M. (2017). Zorunlu göç ile bağlanma ve kişilik özellikleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kirmayer, L. J., Narasiah, L., Munoz, M., Rashid, M., Ryder, A. G., Guzder, J., ... & Pottie, K. (2011). Common mental health problems in immigrants and refugees: general approach in primary care. Cmaj, 183(12), E959-E967.
• Koçak, Y. ve Terzi, E. (2012). Türkiye’de göç olgusu, göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), 163-184.
• Kubbani, A. (2019). Türkiye’de yaşayan geçici koruma statüsündeki suriyelilerin göç travmasına ı̇lişkin görüşlerinin ı̇ncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Matsumoto, D. ve Juang, L. (2004). Culture and psychology (3rd ed.). California: Thomson Learning.
• Nükte, S. (2019). Muhacirlikten göçmenliğe iskandan yerleşime: Bulgaristan muhacirlerinin Konya’ya göçü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Özcan, Ö. Ü. Z. (2019). Göçün travmatik etkilerini azaltmada sosyal desteğin rolü üzerine deneysel bir araştırma. Bilimname, 2019(37), 1001-1028. doi: http://dx.doi.org/10.28949/bilimname.518401. Özen, H. (2018). Savaş nedeniyle Türkiye’ye göç ederek insani yardım kuruluşunda çalışan suriyelilerde travma sonrası stres bozukluğu ve ilişkili etmenler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Parlakkaya, Ç. (2010). Göçe bağlı olarak ilköğretim okullarında yaşanan istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ramadan. N. B. (2019). Göçün insanlar üzerindeki etkisinin sosyal bağlamda araştırılması: Bulgaristan göçü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Saygın, S. (2016). Kültürel uyum süreci bağlamında göç (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tanay Akalın, A. (2016). Türkiye’ye gelen Suriyeli göçmen çocukların eğitim sorunları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tok, N. (2010). Göç alan okullarda ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin rehber öğretmenleri ve sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre öğrenme güçlüklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tuzcu, A. ve Ilgaz, A. (2015). Göçün kadın ruh sağlığı üzerine etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(1), 56-67. doi: 10.5455/cap.20140503020915. Tüfekci, N. (2019). Suriye’den zorunlu göç eden kadınların aile yaşamı ve yaşam doyumu: Ankara ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Uğurlu, N. (2015). Outcome of art therapy intervention on trauma, depression and anxiety symptoms among syrian refugee children (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, The Graduate School of Social Sciences, İstanbul.
• Üsten, E. (2018). Gendered perceptions of threat from immigrant minorities: A social psychological analysis of prejudice against syrians in Turkey (Unpublished Master Thesis). Yasar University, Graduate School of Social Sciences, Izmir.
• Yağci, H. (2017). Zorunlu göç yaşamış 12-18 yaş çocuklarının göç yaşamamış çocuklara göre sosyal anksiyete açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurttutan, A. (2019). Göçmen öğrencilerin sosyal becerileri ve okula uyumları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.