II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİ’NDE KIZ RÜŞDİYE MEKTEPLERİ MÜFREDAT ÖĞRETİM PROGRAMLARI VE KIZLARIN EĞİTİMİNE KATKISI

Yıl 2016, Sayı: 17, 115 - 135, 01.12.2016

Hatip Yıldız

Öz

Osmanlı Devleti’nde erkek rüşdiye mekteplerinin yayılmaya başlamasından sonra kız rüşdiyelerinin de açılmasına çalışılmıştır. Bu çabalar sonucunda, 1858 yılında İstanbul’da ilk kız rüşdiyesi açılmış ve bundan sonra ülke genelinde bu sayı hızla artmıştır. İlk kız rüşdiyesinin ders programı tam olarak bilinmemektedir. Ancak, Maarif-i Umumiye Nizamnamesi, kız rüşdiyelerinin ders programıyla ilgili belirsizliği ortadan kaldırmış ve kızlar için erkek rüşdiyelerinden farklı bir program ortaya koymuştur. 1873’lere gelindiğinde bu ders programında bir takım değişiklikler yapılmıştır. Programdaki en önemli değişiklik ise II. Abdülhamid Dönemi’nde olmuştur. 1898 yılı kayıtlarına göre, bu tarihlerde ibtidaiye ve rüşdiye sınıflarından oluşan ve eğitim süreleri 6 seneden ibaret olan kız rüşdiyeleri için haftalık yeni bir ders programı hazırlanmış ve hemen hemen bu dönemin sonlarına kadar uygulanmıştır. II. Abdülhamid Dönemi’nde uzun yıllar okutulduğu anlaşılan söz konusu programdaki derslerin yıl ve haftalık ders sayısı bazındaki öğretim programları da her bir ders için ayrı ayrı hazırlanmıştır. Müfredat programlarında; yıllara göre okutulacak tüm derslerin konu içerikleri, derslerde uygulanacak yöntem ve teknikler, kullanılacak araç ve gereçler, kavratılacak hedef davranışlar ve elde edilecek kazanımlar tek tek ifade edilmiştir. Sözü edilen öğretim programları doğrultusunda, ilkokul ve ortaokul düzeyinde kapsamlı bir eğitim alan kız çocukları, bir taraftan mesleki ve daha yüksek eğitim kurumlarına hazırlanırken, diğer taraftan da hayata hazırlanarak birey olarak toplumda kendilerini iyi ifade edebilecek bir entelektüel ve mesleki birikime sahip olmuşlardır

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, II. Abdülhamid, kız rüşdiyeleri, eğitim-öğretim, müfredat

THE CURRICULUM OF THE RUSHDIYE SECONDARY SCHOOLS IN THE PERIOD OF II. ABDULHAMID AND CONTRIBUTION TO GIRLS' EDUCATION

Öz

After the spreaded of the men Rushdie schools in the period of Ottoman State it was tried to open a school for girls. As a result of these efforts, the first girls rushdiye which opened in Istanbul in 1858, then this number has increased rapidly across the country thereafter. The first curriculum of girls rushdiye is not fully known. Nevertheless, the General Regulations of Education removed the uncertainty curriculum of the girls secondary schools then made a new curriculum for girls different than secondary schools of boys. This course has made a number of changes in 1873 to the point. The the most significant changes were in the period of Abdulhamid about the program. According to 1898 records, this date occurs in ibtidai primary schools and Rushdiye and training time which consists of a 6-week course for girls, which pertains to the shares of the class program has been developed and implemented almost until the end of this period. For many years the course of the program in question is taught and understood in terms of number of weekly teaching programs are prepared separately for each course in II. Abdulhamid period. In the curriculum; contents of courses to be taught all subjects over the years, the course be applied on methods and techniques, tools and materials to be used, teaching to target behaviors and outcomes were individual statements to be acquired

Anahtar Kelimeler

Ottoman, II. Abdulhamid, girl rushdiyes secondary schools, education

Kaynakça

• A. Salnameler
• Maarif Salnameleri (MS), H. 1316; H. 1321.
• B. Araştırma Eserler
• Akyüz, Yahya. (1999), Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1999’a), Alfa Yayınları, İstanbul.
• Demirel, Muammer. (2002), “Türk Eğitiminin Modernleşmesinde Rüşdîye Mektepleri”, Türkler Ansiklopedisi, C. 15, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s. 44-60.
• Kurt, Songül Keçeci. (Mart-Nisan 2012), “II. Abdülhamid Dönemi’nde Kız Rüşdiyeleri”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 29, s. 1-19.
• Özger, Yunus. (2012), “Osmanlı’da Kadınların Memuriyette İstihdamı Meselesi ve Sicill-i Ahvâlde Kayıtlı Memurelerin Resmî Hâl Tercümeleri”, History Studies, Volume 4/1, s. 419-447.
• Somel, Selçuk Akşin. (2012/07/17), “Osmanlı Modernleşme Döneminde Kız Eğitimi”, https://kebikecdergi.files.wordpress.com, somel.pdf, s. 223-238.