KUR’AN’DA KUDDÛS KAVRAMI VE KÂİNATTAKİ TECELLİLERİ

Yıl 2016, Sayı: 17, 272 - 289, 01.12.2016

Ahmet Çelik

Öz

Kur’an-ı Kerim’de Kuddûs, Zât-ı ilâhînin takdis yoluyla tenzih edilmesi, O’nun noksan sıfatlardan ve erdemliliğin zıddı bulunan uyûb niteliklerden uzak olması ve yüce tutulması anlamlarda kullanılmıştır. Kur’an-ı Kerim’de Kuddûs kavramının semantik alanına, Mutahhir temizleyici , Âlim her şeyi bilen , Kadir her şeye gücü yeten ve Esma-i Hüsna’nın dışında olan mübarek kutsal ve benzeri manalar katılmış, böylece söz konusu kavramın anlam yelpazesi genişlemiştir. Kuddûs ismi mutahhir temizleme manasında değişik şekillerde insanda, dünyada, semada ve ahirette tecelli etmiştir. Somut ilmi verilerle tecelli örneklerine yer verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Kuddûs, Kavram, Esma-i Hüsna, Mukaddes, Semantik

THE CONCEPT OF KUDDUSİNTHE QUR’ANANDİTSTRANSFİGURATİONİNTHEUNİVERSE

Öz

Kuddus is used in the Qur’an to mean glorying of the Divine Essence by consecration, being away of omissions features and being away of the properties which are the opposite of righteousness uyub and keeping supreme. In the Qur’an, sanctified and similar meaning are added to semantic field of Kuddus concept apart from Mutahhar purifier , Alim omniscient , Kadir omnipotent and Asma ul Husna. The meaning of the concept has been expanded by this way. Kuddus name is manifested in different shapes for human, world, sky and afterlife as a meaning of Mutahhar purifier . Some manifested examples with concrete scientific data are given

Anahtar Kelimeler

Qur’an, Kuddus, Concepts, Asma ul Husna, Sacred, semantic

Kaynakça

• Abdulbaki, Muhammet Fuat, trs.: Mu’cemü’l- Mufehres li Efazı Kur’ani’l- Kerim, Daru Metabii’ş- Şa’b, yy.
• Ahmet Bin Hanbel, Ebu Abdillah Ahmet bin Muhammet bin Hanbel, bin Hilal, bin Esed, eşŞeybani, 2001:Müsnedü Ahmet, thk. Şuayb el- Ernet, Birinci Baskı, Müessesetü’r- Risale, yy.
• Başar, Alaaddin, 2002: Esma-i Hüsna,Zafer yayınları, İstanbul.
• Beydavi, Nasıruddin Ebu Sait Abdullah bin Ömer, trs.:Envarüt’Tenzil ve Esrarü’t-Te’vil, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 1. Baskı, Beyrut.
• Bozkurt, Orçun, (Editör), 2015: Genel Biyoloji, Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
• Buhari, Muhammet bin İsmail ebu Abdillah, 2002: Sahih Buhari, el- Camiu'l- Müsnedi's-Sahih el-Muhtasar, Thk: Muhammed Züheyr bin Nasır, Daru't- Tav'i'n- Necat, 1. bask.
• ed-Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah Abdurrahman b. el-Fadl,1992: esSunen, Mevsûatu’s-Sûnne el-Kutubu’s-Sunne ve Şurûhuhâ içinde, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• Demirsoy, Ali, (Çeviri Editörü), 2006:Campbell Biyolojisi, Palme Yayıncılık. Ankara.
• Ebü’l-Bekā, Eyyub bin Musa el- Hüseyni, el- Kefevi, trs.:el-Külliyyât Mu’cemu fi’lMustelehati, thk. Adnan Derviş- Muhammet Mısrî, Müessesetü’r- Risale, Beyrut.
• Ebu Davud, Süleyman b.el-Eş’as es-Sicistanî, 1988:Sünen-i Ebî Dâvûd, Daru’l-Cinan, Beyrut.
• Ebussuûd, el- Amadi Muhammed bin Muhammed bin Mustafa, trs: İrşadu Akli’s- Selim ila mezaya Kitabi’l- Kerim, Daru ihyai’t- Turasi’l- Arabi, Beyrut.
• Elmalı, Muhammet Hamdi Yazır, trs.:Hak Dini Kur’an Dili, Eser Kitapevi, İstanbul.
• Gazali, 2007: İlahi Ahlak, Uyanış yayınevi, trc. Yaman Arıkan, İstanbul.
• Güç, Ahmet, 2000: Kur’an’da Kutsallık Anlayışı, U.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı,9, Bursa.
• Halimi, Ebû Abdullah,1979: el-Minhâc fî şuabi’l-îmân,(nşr. Hilmî M. Fûde), Beyrut.
• İbn Aşur, Muhammet Tahir bin Muhammet bin Muhammet et- Tunusî, 1984: Tefsirü’t- Tahrir, Tunus.
• İbn Atiyye, Ebu Muhammet Abdülhak, el-Endülüsi, H.1422: el-Muharrirü’l-Veciz fi Tefsiri’lKitabi’l-Aziz, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, Beyrut.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fida İsmail b. Ömer, 1999: Tefsirü’l-Kur’ani’l-Azim, İkinci Baskı, Daru tayyibetü’n-Neşri ve’t-Tevzii, yy.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid, 1992: es-Sunen, Mevsûatu’s-Sunne el-Kutubu’s-Sunne ve Şurûhuha içinde, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• İbn Manzur, Cemaleddin Ebü’l- Fadl Muhammet bin Mükrim, 2003:Lisanü’l- Arab, Thk. Âmir Ahmet Haydar, Beyrut.
• Kuşeyri, Abdülkerim bin Hevazin bin Abdülmelik,trs.:Letaifü’l- İşarat- Tefsirü’l- Küşeyri, Thk.
• İbrahim el- Besyumi, Hey’etü’l- Mısriyyeti’l- Âmmeti’l- Kitab, Mısır.
• Küçük, Abdurrahman, 1991:Arz-ı Mev’ûd,DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, İstanbul.
• Ma’lûf, Levis,1956: el-Müncid fi’l-Luğa, el-Matbaatu’l-Katolikiyye, Beyrut.
• Mutçalı, Serdar, 1995:Arapça Türkçe Sözlük, Dağarcık yayınları, İstanbul.
• Müslim bin Haccac ebu Hasan el-Kuşayri, en-Nisaburi, trs.:Sahihi Müslim, Thk: Muhammet Fuat Abdulbaki, Daru ihyai't- Turasi'l- Arabi, Beyrut.
• en- Nesaî, Ebu abdirrahman, 1930: Sünen (Sünenu'n- Nesâi), Mısır.
• Nursi, Said, 2006:Lem’alar, Envar neşriyat, İstanbul.
• Özyurt, Dr. Mustafa, 1997:Hastanelerde Temizlik, Dezenfeksiyon, Sterilizasyon ve Tıbbi Atıkların Yok Edilmesi, Hastane İnfeksiyonları Dergisi, sekizinci sayı, Ankara.
• Râgıb el-İsfahânî, Ebü’l- KasımHüseyin bin Muhammet bin Mufaddal, 2002: el Müfredâtü elfazi’l- Kur’an, thk. Safvan Adnan Davudi, Beyrut.
• Razi, Ebu Abdillah Muhammet bin Ömer Fahrettin, H.1402: Mefatihü’l-Gayb, 3. Baskı, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabı, Beyrut.
• Sadak, Bekir, 1980:Tac Tercümesi, Kit- san matbaacılık, İstanbul.
• Sağlam Mahmut, 1997:Genel Histoloji, Ankar Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Sarı, Mevlut, 1980:el-Mevarid, Bahar Yayınları, İstanbul.
• Steven D. Aust, 2003:Beyaz Çürükçül Fungusların Yıkım Mekanizmaları, Çeviren: Münevver Arısoy, Orlab On-Line Mikrobiyoloji Dergisi S.11 s.17-21.
• Suphi es-Sâlih, 1981:Hadis İlimleri ve Istılahları, mütrc. M. Yaşar Kandemir, Ankara.
• Süyûtî, trs.:el-Havî li’l-fetâvâ, Dârü’l-kitâbi’l-Arab, Beyrut.
• Taberi, Muhammed bin Cerir bin Yezid bin Kesir bin Galib el-Âmilî, ebu Cafer et- Taberi, 2000:Kitabu Camii’l-Beyan fi Te’vili’l-Kur’an, 1.baskı, Müessesetü’r- Risale, yy.
• Temizer, Aydın, 2013: “Kur’an’da “Rab” kavramı üzerine semantik bir analiz”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.44.
• Tirmizi, Muhammed bin İsa Ebu İsa, trs.:Camiu’s- Sahih, Sünenü’t- Tirmizi, Daru ihyai’t- turasil arabi, Thk: Ahmet bin Muhammet Şakir, Beyrut.