SIMILARITIES BETWEEN THE MOTIFS OF THE NAVAJO TRIBAL AND THE MOTIFS USED IN ANATOLIAN WEAVINGS

Yıl 2021, Sayı: 28, 1 - 33, 29.10.2021

Elif Aksoy

Öz

In this article, it is aimed to examine the weavings of the Navajo people living in the North and Southwest of America and the Anatolian Turkish weavings in terms of technique, color, motif, pattern and composition and to reveal the similarities and differences between them. The article was carried out by analyzing and rearranging of the data obtained from the literature. Therefore, in this study, the motifs in Navajo and Anatolian Turkish weavings were examined and the meanings of these motifs were discussed. In addition, field research was carried out in museums and in many regions of Anatolia at different times, and photographs of weavings were taken by interviewing weavers. There are great similarities between the motifs found in the weavings of the Navajo and Anatolian Turks. These similarities in motifs are formed by religious beliefs, lifestyles and cultural influence. While the motifs in Anatolian weavings were shaped according to the feelings and thoughts of the weavers and the plants grown in the region where they lived, they emerged by being inspired by the climate and earth forms in Navajo natives. The presence of similar motifs in the weavings indicates that these people have a common ancestor and a common past. Tribes who migrated from Central Asia to Anatolia and North America continued their cultures inherited from their ancestors in the regions where they settled and became integrated with those lands. This article argues that the motifs in Anatolian and Navajo weavings are similar to each other because of their kinship relations.

NAVAJO KABİLESİNİN MOTİFLERİ İLE ANADOLU DOKUMALARINDA KULLANILAN MOTİFLER ARASINDAKİ BENZERLİKLER

Öz

Bu makalede, Amerika’nın Kuzeyinde ve Güneybatısında yaşayan Navajo halkının dokumaları ile Anadolu Türk dokumalarını teknik, renk, motif, desen ve kompozisyon açısından incelemek ve aralarındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Makale, literatürden elde edilen verilerin analizi ve yeniden düzenlenmesi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla çalışmada, Navajo ve Anadolu Türk dokumalarındaki motifler incelenerek, bu motiflere ne gibi anlamlar yüklendiği ele alınmıştır. Ayrıca farklı zamanlarda müzelerde ve Anadolu’nun birçok yöresinde alan araştırması yapılmış, dokumacılarla görüşülerek dokumaların fotoğrafları çekilmiştir. Navajo ve Anadolu Türklerinin dokumalarında bulunan motifler arasında büyük benzerlikler vardır. Motiflerdeki bu benzerlikler dini inançlar, yaşayış biçimleri ve kültür etkisi ile oluşurlar. Anadolu dokumalarında motifler, dokumacıların duygu ve düşüncesine veya yaşadığı yörede yetişen bitkilere göre şekillenirken, Navajo yerlilerinde ise iklim ve yeryüzü şekillerinden esinlenerek ortaya çıkmıştır. Dokumalarda benzer motiflerin bulunması bu insanların ortak ataya ve ortak geçmişe sahip olduklarını anlatmaktadır. Orta Asya’dan, Anadolu ve Kuzey Amerika topraklarına göç eden kabileler, yerleştikleri bölgelerde atalarından miras kalan kültürlerini devam ettirmişler ve o topraklarla bütünleşmişlerdir. Bu makale, Anadolu ve Navajo dokumalarındaki motiflerin, onların akrabalık ilişkileri nedeniyle birbirlerine benzediklerini ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sembol, Anadolu, Navajo kabilesi, Orta Asya, Dokuma

Kaynakça

• Akpınarlı, Feriha (2005), “Kızılderili ve Türk Kilimlerindeki Ortak Özellikler”, 6. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi, Ankara, 21-26 Kasım, Cilt: III, s. 1021-1040.
• Aksoy, Elif - Bülent, Eşref (2018), “Anadolu ve Türkmen Halılarında Yer Alan Çarklı Elek Göl”, 3. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi, Gaziantep, s.530 -543.
• Aksoy, Elif, (2011), Şavak Havlı ve Havsız Kirkitli Dokumaları, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul.
• Alantar, Hüseyin (2007), Motiflerin Dili, İstanbul Halı İhracatçıları Birliği, İstanbul
• Anatolian Kilims. (2005), T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Cilt 2.
• Anonim 1. https://www.warpaths2peacepipes.com/native-american-symbols/eye-medicine-man-symbol.htm
• Arslan, Ahmet, Ali (Bahar 2006), “Amerikan Kızılderili Şamanizmi İle Orta Asya–Sibirya Türk Şamanizm’inin Benzerlikleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 8 (15), s. 21-38.
• Aslanapa, Oktay (1953), “Türk Halılarında Hayvan Postu Motifleri”, 60. Doğum Yılı Münasebetiyle Fuat Köprülü Armağanı, Osman Yalçın Matbaası, İstanbul, s. 31-36.
• Aslanapa, Oktay (1987) Türk Halı Sanatının Bin Yılı, Eren Yayıncılık, İstanbul.
• Ateş, Mehmet (2002) Mitolojiler ve Semboller, Milenyum Yayınları, İstanbul.
• Atlıhan, Şerife (2011) “Antalya - Döşemealtı’nda Kirkitli Dokumalar”, Arış Dergisi, Sayı: 6, s. 11.
• Ballantine, Betty -Ballantine Ian (1994), The Native Americans: An Illustrated History, World Publications,Wisconsin.