KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN MEKÂNSAL HAFIZA AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Sayı: 32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale), 573 - 591, 01.03.2023

Hasan Taşçı

Öz

Yaşanılan mekânsal, toplumsal ve hatta ekonomik sorunlardan dolayı kentlerde zaman zaman bazı değişim ve dönüşümlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu değişimi sağlamak için mekâna müdahale edilerek yeni biçimlerin ve fonksiyonların ortaya çıkması sağlanır. Başta mimari olmak üzere, ekonomik, sosyal ve benzeri sorunların üstesinden gelmek için yapılan bu çalışmalar kentsel dönüşüm, kentsel yenileme olarak tanımlanmaktadır. Türkiye’de son yılların en önemli gündemlerinden biri olan kentsel dönüşüm uygulamalarının önceliği can ve mal güvenliğini sağlamak olmasına rağmen zaman zaman eleştirilere maruz kalmakta, yapılan uygulamaların mahsurları ortaya konulmaktadır. Bu mahsurlardan birinin de eski mekânsal dokunun muhafaza ettiği kentsel hafızanın yenilenmeyle birlikte tamamen veya kısmen ortadan kalkması olduğu söylenebilir. Bu çalışmada kentsel hafızayı oluşturan parametreler göz önüne alınarak kentsel dönüşümün mekânsal hafıza üzerindeki etkileri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mekân, Fonksiyon, Mekânsal doku, Kentsel dönüşüm, Yenileme, Kentsel hafıza

Teşekkür

Bu çalışma için kendilerine soru yönelttiğim ve sorduğum soruları cevaplayan kişilere teşekkür ediyorum.

Kaynakça

• Akan, Murat, (2006). Ruhunu arayan şehir İstanbul. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Turizm Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü Yayını.
• Aktaş, Cihan, (2015). Şehir tutulması. İz Yayıncılık.
• Aldo, Rossi, (1999). The architecture of the city. Cambridge, Massachuselts.
• Alic, Dijana, (2009). Mimarlıkların Pazar Yeri. “Saraybosna Belediye Binası: Belleğin Yer ve Ortamları, XXII. Dünya Mimarlık Kongresi’nden Seçme Bildiriler”, UIA 2005 İstanbul, TMMOB Mimarlar Odası.
• Alver, Köksal, “Mekân ve Aidiyet”, İmaret Şehir Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 2, Nisan-Mayıs-Haziran, 2010.
• Assmann, Jan, (2018). Kültürel bellek. (Çev. Ayşe Tekin), Ayrıntı Yayınları.
• Avşar Arık, Işıl, Kentte Yaşlanma ve Yaş Dostu Kentler: Eleştirel Bir Değerlendirme, Senex Yaşlılık Çalışmaları Dergisi. Sayı 5, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1963124.
• Bachelard, Gaston, (2008). Uzamın poetikası. (Çev. Alp Tümertekin), İthaki Yayınları
• Bourdieu, Pierre, (2016). Sosyoloji Meselesi, (Çev. Filiz Öztürk, Büşra Uçar, Mustafa Gültekin, Aslı Sümer), Heretik Yayınları.
• Burcu Yılmaz, Ebru, (2019). Edebiyat şehir hafıza. Kesit Yayınları.
• Carmona, Michel, (2000). Paris’in kentsel dönüşümü haussmann uygulamaları. (Çev. Murat Aykaç Erginöz), GENAR.
• Ersoy, Melih, (2016). Kentsel planlama ansiklopedik sözlük. Ninova Yayınları.
• Guenon, Rene, (2006). Büyük üçlü. (Çev. Veysel Sezigen), İz Yayıncılık.
• Güçlü, A. Baki, Erkan Uzun, Serkan Uzun, Ü. Hüsrev Yolsal. (2002). Felsefe sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/192499, (erişim tarihi: 08.11.2022).
• https://sozluk.gov.tr, (erişim tarihi: 29.10.2022).
• https://www.nisanyansozluk.com/kelime/hafıza, (erişim tarihi: 29.10.2022).
• Jakobs, Jane, (2011). Büyük Amerikan şehirlerinin ölümü ve yaşamı. (Çev. Bülent Doğan), Metis Yayınları.
• Nora, Pierre, (2022). Hafıza mekânları. (Çev. Mehmet Emin Özcan), Doğu Batı Yayınları.
• Sakaoğlu, Necdet, “Kültürel Süreklilik İçin Tarihî Dokular Korunmalıdır”, İmaret Şehir Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 2, Nisan-Mayıs-Haziran, 2010.
• Sayar Avcıoğlu, Seçil, Oya Akın, “Kolektif Bellek ve Kentsel Mekân Algısı Bağlamında İstanbul Tuzla Köyiçi Koruma Bölgesi’nin Mekânsal Değişiminin İrdelenmesi”, İdealKent Dergisi, Cilt 8, 2017.
• Soykan, Ömer Naci, (2008). Uzam Bellek Bağıntısı Açısından Mimarlığa Bir Bakış, Zaman-mekân. Yayına Hazırlayanlar: Ayşe Şentüer, Şafak Ural, Özlem Berber, Funda Uz Sönmez, YEM Yayın.
• Swartz, Dawid, (2018). Kültür ve iktidar, Pierre Bourdieau’nün sosyolojisi. (Çev. Elçin Gen), İletişim Yayınları.
• Türkiye Sanayicileri ve İş Adamları Derneği, Yerel Yönetimler, Sorunlar, Çözümler. TÜSİAD-T/95-9/184.
• Yılmaz, Ahmet, (2016). Kentsel yaşam ve sürdürülebilirlik. Esenler Şehir Düşünce Yayınları.
• Yırtıcı, Hakkı, (2005). Çağdaş kapitalizmin mekânsan örgütlenmesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.