İÇSEL PAZARLAMA VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞIN YENİDEN İNCELENMESİ: KÜMELEME VE İLİŞKİLER

Yıl 2023, Sayı: 34, 349 - 368, 21.10.2023

Gökten Öngel

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1272846

Öz

Son yıllarda örgüt alanyazınında örgütsel bağlılığın önemli öncüllerinden birisi olarak içsel pazarlama yaklaşımı öne çıkarılmaktadır. İçsel pazarlama ile çalışanların örgütsel bağlılıklarının arttığı görülmektedir. Bu araştırmanın amacı; içsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılıkla olan ilişkisini ve çalışanların örgütsel bağlılık ve içsel pazarlama profillerinin tespit edilmesidir. Araştırma İstanbul ilinde bilişim sektöründe görevli beyaz yakalı 265 çalışanın katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında anket formları kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 25 paket programı aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde öncelikle faktör ve güvenilirlik analizleri, tanımlayıcı istatistikler, k-ortalamalar kümeleme analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda içsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılıkla olumlu yönde ilişkiye sahip olduğu, içsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılığı önemli düzeyde arttırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca, örgütsel bağlılık ve içsel pazarlama açısından çalışanlar birbirlerinden farklı profillere sahiptir. Araştırma sonucunda kümeleme yaklaşımlarının örgüt alanyazınında kullanılması açısından önemli sonuçlar ortaya koyulmuştur. Araştırma sonucunda çalışanlara, yöneticilere, kanun yapıcılara öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İçsel pazarlama, Örgütsel bağlılık, Beyaz yakalılar, K-ortalamalar, Bilişim sektörü.

Kaynakça

• Aaker, D.A., Kumar,V. & Day, G.S., (2007). Marketing research, 9. Edition, John Wiley & Sons, Danvers.
• Ahmed, P. K. & Rafiq, M. (2003). Internal marketing issues and challenges. European Journal of Marketing, 37(9), 1177-1186.
• Ahmed, P.K., Rafiq, M. & Saad, N.M. (2003). Internal marketing and the mediating role of organisational competencies. European Journal of Marketing, 37(9), 1221-1241. https://doi.org/10.1108/03090560310486960
• Allen, N. J. & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63 (1), 1–18.
• Altaş, S. S. (2021). Sağlık çalışanlarının örgütsel özdeşleşme, örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve örgütsel destek algıları arasındaki ilişkiler. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 875-891.
• Arslanoğlu, A., Bektemür, G. & Gemlik, N. (2020). İçsel pazarlamanın çalışanların iş tatmini üzerine etkisi. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 2(2), 22-34.
• Atay, L., Soylu, Y. & Yıldırım, H. M. (2017). Otel işletmelerinde uygulanan içsel pazarlama faaliyetlerinin çalışanların duygusal bağlılık tutumlarına etkisi: Çanakkale örneği. Journal of International Social Research, 10(49), 531-541.
• Atlay Işık, D. & Altunoğlu, A. E. (2016). İçsel pazarlamanın örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılığa etkisi üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 273-290. DOI: 10.16953/deusbed.88777
• Ay, C. & Kartal, B. (2003). İçsel pazarlama: Literatür incelemesi. Öneri Dergisi, 5(20), 15-25.
• Bal, C. G. Gül, N. & Akdemir, R. (2018). The impact of corporate image on organizational commitment: LCWaikiki example. Innovation and Global Issues Congress III, Congress Publications. April 26-29, 2018 Patara (s. 202-207)
• Baskındağlı, Y. & Altındağ, E. (2023). Sağlık sektöründe içsel pazarlama ve kurumsal itibarın çalışanların iş tatmini ve örgütsel bağlılıklarına etkisi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 17(2), 129-153.
• Baş, T. (2006). Anket: Anket nasıl hazırlanır? Nasıl uygulanır? Nasıl değerlendirilir?. Seçkin yayıncılık
• Berry, L. L. & Parasuraman, A. (1992). Services marketing starts from within. Marketing Management, 1(1), 24-34.
• Berry, L. L. (1981). The employee as customer. Journal of Retail Banking, 3(1), 3-40.
• Bilgili, H., & Tekin, E. (2019). Örgütsel stres, örgütsel bağlılık ve öğrenilmiş güçlülük ilişkisi üzerine bir araştırma. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 2165-2200.
• Bolat, O. İ., & Bolat, T. (2008). Otel işletmelerinde örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 75-94. Boomer, L. G. (2004). Five key decisions to enhanceyour human assets. Accounting Today, 18(6), 20-21.
• Boz, D., Duran, C. & Güçlüer, O. (2018). İçsel pazarlamanın örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Ankara eğitim ve araştırma hastanesi örneği. Uluslararası Marmara Fen ve Sosyal Bilimler Kongresi 2018 Bildiriler Kitabı, 204-245.
• Bozkurt, Ö. & Yurt, İ. (2013). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 121-139.
• Candan, B. & Çekmecelioğlu, H. G. (2009). İçsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılık unsurları açısından değerlendirilmesi: Bir araştırma. Yönetim-İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, 20(63), 41-58.
• Chang, C. S. & Chang, H.H. (2007). Effects of internal marketing on nurse job satisfaction and organizational commitment: Example of medical centers in Southern Taiwan. Journal of Nursing Research, 15(4), 265-274.
• Chiu, W., Won, D. & Bae, J.-S. (2020), Internal marketing, organizational commitment, and job performance in sport and leisure services. Sport, Business and Management, 10(2), 105-123. https://doi.org/10.1108/SBM-09-2018-0066
• Demir, H., Usta, R. & Okan, T. (2008). İçsel pazarlamanın örgütsel bağlılık ve iş tatminine etkisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 135-161.
• Ekşi, O. & Şevik, N. (2022). Turizm sektöründe içsel pazarlama uygulamalarının örgütsel bağlılık boyutları üzerinde etkisi: Otel işletmesi örneği. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 137-147.
• Ergün, G. S. & Boz, H. (2017). İşletmelerin içsel pazarlama uygulamaları ve işgörenlerin iş tatmini ilişkisi: Konaklama işletmelerinde bir araştırma. Pazarlama İçgörüsü Üzerine Çalışmalar, 1(1-2), 1-12.
• Ergün, G. S., & Boz, H. (2017). İşletmelerin içsel pazarlama uygulamaları ve işgörenlerin iş tatmini ilişkisi: konaklama işletmelerinde bir araştırma. Pazarlama İçgörüsü Üzerine Çalışmalar, 1(1-2), 1-12.
• Eti-İçli, G. & Eti-Aslan, F. (2012). The effect of internal marketing on the dimensions of organizational commitment: A research on nurses in Turkey. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 3, 39-52.
• Fettahlıoğlu, Ö. O. & Tatlı, H. S. (2015). Örgütsel bağlılık ve farklılıkların yönetimi algılamaları arası ilişkilerin saptanmasında demografik farklılıklara yönelik inceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 11-140.
• Foreman, S. K. & Money, A. H. (1995). Internal marketing: Concepts, measurement and application. Journal of Marketing Management, 11, 755-768.
• Grönroos, C. (1994). From marketing mix to relationship marketing: Towards a paradigm shift in marketing. Management Decision, 32(2), 4-21.
• Hair J. F. Jr., Anderson R. E., Tatham R. L. & Black W.C. (2014). Multivariate data analysis. Macmillan.
• Hakkari, F. (2018). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin nomofobi düzeylerinin belirlenmesi: Kirikhan MYO örneği. Atlas Journal, 4(10), 786-797.
• Hales, C. & Mecrate-Butcher, J. (1994). Internal marketing and human resource management in Hotel Consortia. International Journal of Hospitality Management, 13(4), 313-326.
• Hrebiniak, L. G. & Alutto, J. A. (1972). Personal and role related factors in the development of organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 17, 555-573.
• İşler, D. B., & Özdemir, Ş. (2010). Hastane işletmelerinde içsel pazarlama yaklaşımının iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Isparta ili örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 13(2), 115-142.
• Jain, A. K. (2010). Data clustering: 50 years beyond K-means. Pattern recognition letters, 31(8), 651-666
• Kan Sönmez, N. & Hacıoğlu, N. (2019). Otel işletmelerinde içsel pazarlama uygulamalarının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Antalya örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (2) , 609-624. DOI: 10.32709/akusosbil.509675
• Kılınç, E., Koçarslan, H., Gedik, A. & Topcu, H. (2020). İşletmelerde içsel pazarlama faaliyetleri ve örgütsel bağlılık düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Telekomünikasyon sektöründe bir araştırma. Turkish Studies-Economics, Finance, Politics 15(1), 289-307. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.39931
• Kocaman, S. , Durna, U. & İnal, M. E. (2013). Konaklama işletmelerinde içsel pazarlama uygulamalarının örgütsel bağlılığa etkisi: Alanya örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(1), 21-29.
• Kocaman, S., Durna, U., & İnal, M. E. (2013). Konaklama işletmelerinde içsel pazarlama uygulamalarının örgütsel bağlılığa etkisi: Alanya örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(1), 21-29.
• Kurşunluoğlu Yarımoğlu, E. & Ersönmez, N. (2017). İçsel pazarlama faaliyetlerinin iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerindeki doğrudan etkisi: Bir kamu bankası örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(1) , 79-98.
• MacQueen, J. (1967). Some methods for classification and analysis of multivariate observations. In Proceedings Of The Fifth Berkeley Symposium On Mathematical Statistics And Probability, 1(14), 281-297.
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing research an applied orientation. 4. Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey.
• Naude, P., Janine, D. & John, M. (2003). Identifying the determinants of internal marketing orientation. European Journal of Marketing, 37(9), 1205-1220.
• Öngel, G., & Gençer Çelik, G. (2022). Covid-19 sürecinde hemşirelik öğrencilerinin mesleki güdülenme düzeyleri. Aksaray İİBF Dergisi, 14 (3), 319-326.
• Öngel, G., & Gerni, G. (2021). Sağlık çalışanlarında iş-aile yaşamı çatışmasının örgütsel bağlılık, iş doyumu ve işten ayrılma niyetine etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2), 667-695.
• Rafiq, M. & Ahmed, P.K. (2000), Advances in the internal marketing concept: Definition, synthesis and extension. Journal of Services Marketing, 14(6), 449-462. https://doi.org/10.1108/08876040010347589
• Songur, A. & Karataş, N. (2020). İçsel pazarlama uygulamalarının örgütsel bağlılığa etkisi: Bankacılık sektöründe bir uygulama. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 439-467. DOI: 10.11616/basbed.vi.640941
• Sökmen, A. (2019). Örgütsel özdeşleşme, örgütsel bağlılık ve iş tatmini ilişkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2), 980-990.
• Taşkın, E. & Yeni, Z. (2016). İçsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 62-86.
• Taşlıyan, M., Özyasar, K., & Gökyar, A. (2022). Pandemi (Covid-19) döneminde, kariyer tatmini, kariyer platosu, örgütsel bağlılık ve işe yabancılaşma değişkenlerinin etkileşimi: Akademisyenler üzerine bir alan araştırması. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 7(17), 141-158.
• Tatlı, H. S. (2020). Dokunma ihtiyacı açısından showrooming ve webrooming davranışlarının araştırılması. Beykoz Akademi Dergisi, 8(2), 20-40.
• Tekin, B. (2018). Ward, k-ortalamalar ve iki adımlı kümeleme analizi yöntemleri ile finansal göstergeler temelinde hisse senedi tercihi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 401-436.
• Ting, S-C. (2010). The effect of internal marketing on organizational commitment: Job involvement and job satisfaction as mediators. Educational Administration Quarterly, 47(2), 353 - 382.
• Topcu, Y., & Çavdar, M. (2022). Tüketicilerin mahreç işaretli Gümüşhane ev tipi dut ürünleri satın alma motivasyonu: Gümüşhane örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 25(Ek Sayı 1), 242-250.
• Tsai, Y. & Wu, S. W. S. (2006). Internal marketing, organizational commitment and service quality. In 2006 International Conference on Service Systems and Service Management, 2, 1292-1298. Tutar, H., & Erdem, A. T. (2020). Örnekleriyle bilimsel araştırma yöntemleri ve SPSS uygulamaları. Seçkin Yayıncılık.
• Usta, R. (2009). İçsel pazarlama ve hizmet kalitesi arasındaki ilişki üzerinde örgütsel bağlılık ve iş tatmininin aracılık etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (34), 241-263. DOI: 10.18070/euiibfd.89236
• Wicaksono, Y. A., Rizaldy, A., Fahriah, S., & Soeleman, M. A. (2017). Improve image segmentation based on closed form matting using K-means clustering. In Application for Technology of Information and Communication (iSemantic), 2017 International Seminar on (26-30). IEEE.
• Yeniçeri, T. & Özal, H. (2016). Tüketici karar verme tarzlarının cinsiyet kimliğine göre incelenmesi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 9(18), 135-168.
• Yıldız, S. M. (2020). İçsel pazarlamanın çalışanların örgütsel bağlılığına etkisi: Spor hizmeti sunan kamu kurumlarında bir alan çalışması. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 21(46) , 57-69