SOSYAL POLİTİKA BAĞLAMINDA 2018 COĞRAFYA DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

Yıl 2023, Sayı: 34, 520 - 543, 21.10.2023

Hülya Yiğit Özüdoğru

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1346026

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2018 yılından itibaren ortaöğretimde uygulanmakta olan coğrafya dersi öğretim programı (9-12. sınıf) kazanımlarını sosyal politika açısından değerlendirmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi kullanılmıştır. 2018 coğrafya dersi öğretim programında (CDÖP) sosyal politikanın bileşenleri ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının (ASHB) çalışma alanlarıyla ilişkili kazanımlar belirlenmiştir. 2018 CDÖP’de sosyal politikayla ilişkili kazanımların beşeri sistemler ünitesinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Doğal sistemler ünitesinde ise sosyal politika ile ilişkilendirilebilecek bir kazanıma yer verilmemiştir. CDÖP’de sosyal politika uygulamalarına, sosyal politikanın küresel ve yerel araçlarına, sosyal politikacıların üçüncü kuşak olarak adlandırdığı çevre sorunlarına yer verilmiştir. CDÖP’de doğrudan ASHB’nin faaliyet alanında olan sosyal politika konuları da bulunmaktadır. Bu kazanımlar sosyal içerme ve toplumsal uyum kapsamında özellikle kadın, göçmenler ve kültürler arası iletişim konularında ön plana çıkmıştır. Bu yönüyle 2018 CDÖP devlete ait sosyal politika tedbirlerinin açıkça yer aldığı ilk program olma özelliği taşımaktadır. Öğretmenlere; öğrenme ortamını, söz konusu kazanımları ve uyarıları dikkate alarak öğrencilerde farkındalık oluşturmaya yönelik olarak dersleri planlamaları önerilir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya Eğitimi, Öğretim Programı, Sosyal Politika, 2018 CDÖP

THE 2018 GEOGRAPHY CURRICULUM IN THE CONTEXT OF SOCIAL

Öz

This study aims to evaluate the learning outcomes of the geography curriculum (9-12th grade), which has been implemented in secondary education since 2018, in terms of social policy. The document analysis method, one of the qualitative research methods, was used in the study. In the 2018 geography curriculum (GC), learning outcomes related to the components of social policy and the working areas of the Ministry of Family and Social Services (MoFSS) were identified. In the 2018 GC, it was determined that the learning outcomes related to social policy were mostly in the human systems unit. In the natural systems unit, no learning outcome could be associated with social policy. Social policy practices, global and local instruments of social policy, and environmental problems, which social policymakers call the third generation, were included in the GC. Social policy that are directly within the scope of the MoFSS were found. Outcomes fall within the scope of social inclusion and social cohesion. These issues are prominent in the areas of women, migrants and intercultural communication. In this respect, the GC (2018) is the first program to explicitly include state social policy measures. Teachers are advised to shape learning environments by taking these learning outcomes.

Anahtar Kelimeler

Geography Education, Curriculum, Social Policy, 2018 GC

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2023). https://www.aile.gov.tr/ (Erişim Tarihi:10.08.2023).
• Bedir, E. (2018a). Sosyal politika bilim dalına ilişkin genel bilgiler. İçinde A. İ. Oral ve Y. Şişman (Ed.). Sosyal politika I (ss. 2-27). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bedir, E. (2018b). Sosyal politikanın ulusal araçları. İçinde A. İ. Oral ve Y. Şişman (Ed.). Sosyal politika I (ss. 88-113). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bozkır Serdar, A. (2011), Sosyal politika kavramı-tarihsel gelişimi ve Türkiye’de sosyal politika. İçinde Tokol, A. & Alper, Y. (Ed.). Sosyal politika 1.(ss.1-36.) Dora Yayınları.
• Çetin, M. (2019). Ermenek maden faciasının 5. yılı. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/ermenek-maden-faciasinin-5-yili/1627702. (Erişim Tarihi:10.08.2023).
• Çomak, N. ve Güncegörü, B. (2012). Coğrafya dersi öğretim programının kazanım saatlerine göre değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, (26), 287 - 301.
• Demiralp, N. (2017). Coğrafya öğretiminde programların tasarım ve program öğeleri açısından incelenmesi ve 2017 öğretim programı. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 6(17), 521-545.
• Doğanay, H. (1989). Coğrafya ve liselerimizde coğrafya öğretim programları. Coğrafya Araştırmaları, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 1(1), 7-24.
• Engin, İ., Akbaş, Y. ve Gençtürk, E. (2003). I. Coğrafya kongresinden günümüze liselerimizde müfredat programlarındaki değişimler. Milli Eğitim Dergisi, (157),103-114.
• Esenyel, C. (2009). Türkiye’de ve Dünyada şartlı nakit transferi uygulamaları. (Yayınlanmamış Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi). Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü.
• Geçit, Y. (2008). Cumhuriyetten günümüze (1923-2005) lise coğrafya müfredat programının (öğretim programının) incelenmesi. (YÖK Tez Merkezi, Doktora). Marmara Üniversitesi.
• Girgin, M. (2010). Coğrafya programının (2005) kavramsal yapısı. Doğu Coğrafya Dergisi, 15(23), 145-156.
• Göcen, C. ve Şahin, S. (2020). Cumhuriyetten günümüze lise coğrafya müfredatlarında kültür konularının yeri. Journal of Current Research on Educational Studies, 10(2), 1-16.
• Güven, H. S. (1995). Sosyal politikanın temelleri. Ezgi Kitapevi.
• Kağnıcıoğlu, D.(2014). Çok uluslu şirketler ve çalışma standartlarının özelleştirilmesi. İçinde P. A. Kaya, (ed.). Uluslararası sosyal politika (ss.379-395). Siyasa Kitapevi.
• Karabağ, S. (2010). Tarihsel süreçte coğrafya dersi öğretim programlarının gelişimi. İçinde R. Özey ve S. İncekara (Ed.). Coğrafya eğitiminde kavram ve değişimler (ss.77-98). PegemA.
• Karabağ, S. (2020). Risk jeopolitiği. Pegem Akademi.
• Karabağ, S., Şahin, S. ve Şahin, B. (Ed.). (2021). Coğrafya dersi öğretim programları. Pegem.
• Kaya, P. A. (2014). Uluslararası sosyal politikanın kavramsal çerçevesi ve metodolojisi üzerine bir not. İçinde P. A. Kaya, (Ed.). Uluslararası sosyal politika (ss.1-13). Siyasa Kitapevi.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(8), 170-189.
• Kızılçaoğlu, A. (2006). Coğrafya dersi öğretim programı hakkında düşünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 1-19.
• Koray, M. (2005). Sosyal politika. İmge Kitapevi.
• Koray, M. (2007). Sosyal politikanın anlamı ve işlevini tartışmak. Çalışma ve Toplum, 4(15), 19-56.
• Koray, M., & Topçuoğlu, A. (1995) Sosyal politika. Ezgi Kitapevi.
• Maarif Vekâleti, (1340). 1340 Liselerin birinci ve ikinci devre müfredat programı (1924). Devlet Matbaası.
• Marsden B. (1997). On taking geography out of geographical education: Some pointers historical in Geography. Journal of the Geographical Association, 82(3), 241- 252.
• MEB, (2005). Coğrafya dersi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf (Erişim Tarihi:15.08.2023).
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=336 (Erişim Tarihi:10.08.2023).
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Özgen, N. (2016). Türkiye coğrafyasının kültürel potansiyeli ve eğitimdeki uygulamaları üzerine bir değerlendirme. İçinde N. Kahraman, Ç. Dürüst ve T. Yılmaz (Ed.) Uluslararası göç ve kültür sempozyum bildirileri, (ss. 323-336). Kıbatek Yayınları.
• Özüdoğru, H. (2015). Cumhuriyetten günümüze coğrafya dersi öğretim programlarında sosyal politika konularının yeri. (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans). Gazi Üniversitesi.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Şahin, B. (2019). 2005 ve 2018 coğrafya dersi öğretim programlarına yönelik karşılaştırmalı bir değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(1), 81-102.
• Talas, C. (1992). Türkiye’nin açıklamalı sosyal politika tarihi. Bilgi Yayınevi.
• TTKB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (1950). 17.09.1949 tarih ve 912 sayılı genelge. http://kutuphanem.meb.gov.tr/cgibin/koha/opacdetail.pl?biblionumber=53582&query_desc=kw%2Cwrdl%3A%20tebli%C4%9Fler (Erişim Tarihi:15.08.2023).
• TTKB (1954). 1739-42 sayılı genelge. http://kutuphanem.meb.gov.tr/cgibin/koha/opacdetail.pl?biblionumber=53582&query_desc=kw%2Cwrdl%3A%20tebli%C4%9Fler (Erişim Tarihi:15.08.2023).
• TTKB (1957). 21.09.1957 tarih ve 215 sayılı kararı. http://ttkb.meb.gov.tr/ (Erişim Tarihi:15.08.2023).
• TTKB (1971). 04.05.1971 tarih ve 173 sayılı karar. http://kutuphanem.meb.gov.tr/cgi-bin/koha/opacdetail.pl?biblionumber=53582&query_desc=kw%2Cwrdl%3A%20tebli%C4%9Fler (Erişim Tarihi:15.08.2023).
• TTKB (1973). 29.12.1973 tarih ve 541 sayılı kararı. http://ttkb.meb.gov.tr/ (Erişim Tarihi:15.08.2023).
• TTKB (2017). 17.07.2017 tarih 84 sayılı ortaöğretim coğrafya dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı kararı https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_02/21170711_fihrist_2017.pdf (Erişim Tarihi:15.08.2023).
• TTKB (2018). 19.01.2018 tarih ve 26 sayılı ortaöğretim coğrafya dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı kararı https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_02/21170711_fihrist_2018.pdf (Erişim Tarihi:15.08.2023).
• UNICEF (2021). Responding to covıd-19 UNICEF’s 2020 key achievements. https://www.unicef.org/reports/responding-to-covid-19 (Erişim Tarihi: 15.08.2023).