Tarihi Dönemlerde Tamlayan Eki Almayan Belirtili İsim Tamlamalarının Nehcü’l-Ferâdis Örneğinde İncelenmesi
Abstract
Öz
Türkçede isim tamlamaları belirtili isim tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu fark ise tamlayanın ilgi hâli eki alıp almamasına göre ortaya konmuştur. Hatta bu yüzden ilgi hâli ekine tamlayan eki de denilmektedir. Buna göre ilgi hâli eki alan isim tamlamalarına belirtili isim tamlaması ilgi hâli eki almayan isim tamlamalarına ise belirtisiz isim tamlaması adı verilmiştir. Ancak tarihi metinlere bakıldığında ilgi hâli eki almadan da kurulan belirtili isim tamlaması örnekleri bulunmaktadır. Bu makalede Harezm döneminin önemli eserlerinden biri olan Nehcü’l-Ferâdis’teki örneklere bakılarak ve tamlayan eki almış ve almamış belirtili isim tamlamaları karşılaştırılarak bu durumun sebepleri üzerinde durulacaktır.
References
- Ata, Aysu (2014). Nehcü’l-Ferâdîs Uçtmaḫlarnıŋ (Cennetlerin Açık Yolu), Ankara: TDK.
- Başdaş, Cahit (2009). Orhun Abidelerinde İyelik, Belirtme ve Yükleme Hali. Turkish Studies. 4/8, s. 623-643.
- Eraslan, Kemal (2012). Eski Uygur Türkçesi Grameri, Ankara: TDK.
- Ergin, Muarrem(2004). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak.
- Ergin, Muarrem(2009). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak.
- Gülsevin, Gürer (2017). Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: TDK.
- K. Grönbech (1995), Türkçenin Yapısı, Ankara: TDK.
- Karahan, Leyla (1999). Yükleme (accusative) ve İlgi (genitive) Hali Ekleri Üzerine Bazı Düşünceler. 3. Uluslararası Türk Dili Kurultayı. Ankara, s. 605-611.
- Karahan, Leyla (2004). Belirtisiz Nesnenin Söz Dizimindeki Yeri Üzerine. V. Uluslararasi Türk Dili Kurultayi Bildirileri I, 20-26 Eylül 2004 (2004) Ankara: TDK, s. 1615 - 1624.
- Karahan, Leylâ (2018), “Tarihî Ve Çağdaş Lehçelerde “Bir” İşaretleyicisinin Söz Dizimindeki Yeri Üzerine”, Köktürk Yazısının Okunuşunun 125. Yılında Orhun’dan Anadolu’ya Uluslararası Türkoloji Sempozyumu 1-7 Haziran 2018 Ulanbator- Moğolistan Bildiriler Kitabı C. 2, İstanbul: Kesit Yayınları, s. 1012-1022.
- Korkmaz, Zeynep(2009). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, Ankara: TDK.
- Yazıcı Ersoy, Habibe (2015) Türk Yazı Dillerinde İyelik İşaretleyicilerinin Kiplik Anlamları. Dil Araştırmaları, 17. s. 51-72.
Tarihi Dönemlerde Tamlayan Eki Almayan Belirtili İsim Tamlamalarının Nehcü’l-Ferâdis Örneğinde İncelenmesi
Abstract
Öz
Türkçede isim tamlamaları belirtili isim tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu fark ise tamlayanın ilgi hâli eki alıp almamasına göre ortaya konmuştur. Hatta bu yüzden ilgi hâli ekine tamlayan eki de denilmektedir. Buna göre ilgi hâli eki alan isim tamlamalarına belirtili isim tamlaması ilgi hâli eki almayan isim tamlamalarına ise belirtisiz isim tamlaması adı verilmiştir. Ancak tarihi metinlere bakıldığında ilgi hâli eki almadan da kurulan belirtili isim tamlaması örnekleri bulunmaktadır. Bu makalede Harezm döneminin önemli eserlerinden biri olan Nehcü’l-Ferâdis’teki örneklere bakılarak ve tamlayan eki almış ve almamış belirtili isim tamlamaları karşılaştırılarak bu durumun sebepleri üzerinde durulacaktır.
References
- Ata, Aysu (2014). Nehcü’l-Ferâdîs Uçtmaḫlarnıŋ (Cennetlerin Açık Yolu), Ankara: TDK.
- Başdaş, Cahit (2009). Orhun Abidelerinde İyelik, Belirtme ve Yükleme Hali. Turkish Studies. 4/8, s. 623-643.
- Eraslan, Kemal (2012). Eski Uygur Türkçesi Grameri, Ankara: TDK.
- Ergin, Muarrem(2004). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak.
- Ergin, Muarrem(2009). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak.
- Gülsevin, Gürer (2017). Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: TDK.
- K. Grönbech (1995), Türkçenin Yapısı, Ankara: TDK.
- Karahan, Leyla (1999). Yükleme (accusative) ve İlgi (genitive) Hali Ekleri Üzerine Bazı Düşünceler. 3. Uluslararası Türk Dili Kurultayı. Ankara, s. 605-611.
- Karahan, Leyla (2004). Belirtisiz Nesnenin Söz Dizimindeki Yeri Üzerine. V. Uluslararasi Türk Dili Kurultayi Bildirileri I, 20-26 Eylül 2004 (2004) Ankara: TDK, s. 1615 - 1624.
- Karahan, Leylâ (2018), “Tarihî Ve Çağdaş Lehçelerde “Bir” İşaretleyicisinin Söz Dizimindeki Yeri Üzerine”, Köktürk Yazısının Okunuşunun 125. Yılında Orhun’dan Anadolu’ya Uluslararası Türkoloji Sempozyumu 1-7 Haziran 2018 Ulanbator- Moğolistan Bildiriler Kitabı C. 2, İstanbul: Kesit Yayınları, s. 1012-1022.
- Korkmaz, Zeynep(2009). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, Ankara: TDK.
- Yazıcı Ersoy, Habibe (2015) Türk Yazı Dillerinde İyelik İşaretleyicilerinin Kiplik Anlamları. Dil Araştırmaları, 17. s. 51-72.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Language Studies |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | November 30, 2021 |
| Published in Issue | Year 2021 Volume: 15 Issue: 29 |
