A CONCRETE EVALUATION ON OUR HISTORY OF PRINTING AND PUBLIC BROADCASTING

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 6, 1 - 26, 14.12.2023

Nesimi Yazıcı

Öz

The issue of the establishment and use of the printing press by Muslims in the Ottoman Empire has been evaluated from different aspects in numerous studies. Our goal here is to make concise evaluations about public broadcasting since our first printing house. While doing this, naturally, it is enough to remind only the most important turning points of our press history and to make some evaluations about public broadcasting accordingly. For this reason, we would like to start our narrative here by underlining a few priority points that we deem important, without adding anything else.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, Press, Publishing.

MATBUAT TARİHİMİZ VE KAMU YAYINCILIĞI ÜZERİNE ÖZLÜ BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Osmanlılarda matbaanın Müslümanlar tarafından kurulması ve kullanılması konusu farklı yönleriyle ve çok sayıda araştırmada değerlendirilmiş bulunmaktadır. Bizim buradaki hedefimiz ilk matbaamızdan itibaren kamu yayıncılığı konusunda özlü değerlendirmeler yapmaktan ibarettir. Bunu yaparken de doğal olarak matbuat tarihimizin ancak en önemli dönüm noktalarını hatırlatmak ve bunlara bağlı olarak kamu yayıncılığı konusunda bazı değerlendirmeler yapmakla yetinmektir. Bu nedenle buradaki anlatımımıza, başka bir ekleme yapmadan, önemli gördüğümüz öncelikli bir iki noktanın altını çizerek başlamak istiyoruz.

Anahtar Kelimeler

Matbuat, Yayıncılık, Osmanlı

Kaynakça

• Afyoncu, E. (2000). İbrâhim müteferrika. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 21). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Afyoncu, E. (2003). Mehmed Said Efendi, Yirmisekizçelebizâde. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 28). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Ardıç, M. (2009). Matbuat-ı Ecnebiye Müdüriyeti [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Arıkan, Z. (2013). Yirmisekizçelebi Mehmed Efendi. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 43). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Arpa, R. (2011). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Osmanlı gazete ve dergilerinde yer alan tefsir ilanları. Usûl İslâm Araştırmaları, 16.
• Arslan, A. (2005). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Rum basını. Trova Yayınları.
• Arslan, A. T. (2013). Zeynîzâde Hüseyin Efendi (C. 44). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Aydın, B. (2009). Salnâme. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 36). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Beydilli, K. (1995). Türk Bilim ve matbaacılık tarihinde Mühendishâne, Mühendishâne Matbaası ve kütüphânesi: (1776-1826).
• Beydilli, K. (2003). Matbaa. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 28). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Beydilli, K. (2019a). Müteferrika Matbaası. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi: C. Ek-2. TDV İslam Ansiklopedisi.
• Beydilli, K. (2019b). Râşid Efendi Matbaası. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi: C. Ek-2. TDV İslam Ansiklopedisi.
• Beydilli, K. (2019c). Üsküdar Matbaası. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi: C. Ek-2. TDV İslam Ansiklopedisi.
• Beydilli, K. (2020). Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyun. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 31). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Boyraz, E. Z. (2002). Kastamonu Vilayet Gazetesi (1882-1920) [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Çelik, Y. (2005). Hüsrev Mehmet Paşa: siyasî hayatı ve askerî faaliyetleri (1756-1855) [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Çolak, G. (2011). Osmanlı Matbaacılığında Takvimhane-i Amire’nin yeri ve önemi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Çonkor, B. (2018). Sırrı Paşa’nın tefsir yöntemi ve ‘Tabakât ve Âdâb-ı Müfessirîn’ adlı risalesinin metni. Route Journal Educational Sicience, 5(1).
• Demirkol, K. (2017). Evrâk-ı Sahîha İdaresi: Osmanlı İmparatorluğu’nda resmi evrakın tekelleşmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2).
• Duman, H. (2000). Osmanlı Salnameleri ve nevsalleri bibliyografyası ve toplu kataloğu.
• Düstur, Tertib-i Evvel (C. 2). (1289). Matbaa-i Âmire.
• Emecen, F. M. (2001). İzzî Süleyman Efendi. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 23). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Emecen, F. M. (2020). İstanbul’da sahaflar ve kitap kültürü. İçinde F. M. Emecen, A. Akyıldız, & E. S. Gürkan (Ed.), Osmanlı İstanbulu VI. Uluslararası Sempozyumu Bildiriler. TDV Yayın Matbaacılık.
• Eren, İ. (1965). Tuna vilayeti matbaası ve neşriyatı (1864-1877). İçinde Türk Kültürü.
• Erkan, S. (1992). Aydın vilayeti matbaası. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1(2).
• Ertuğ, H. R. (1970). Basın ve yayın hareketleri tarihi.
• Gencer, A. İ. (1988). Abdurrahim Muhib Efendi. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 1). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Gülşen, E. (t.y.). Giritli Sırrı Paşa ve tefsir ilmindeki yeri [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Has, Ş. S. (1997). Halebî, İbrâhim b. Muhammed. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 15). TDV İslam Ansiklopedisi.
• İbrahimov, O. (2016). Osmanlı Devleti’nde ilk basın yayın faaliyetleri ve Tuna Gazetesi. Kafkas Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 5.
• İhsanoğlu, E. (2006). Mısır’da Türkler ve kültürel mirasları. IRCICA Yayınları.
• İlgürel, M. (2012). Vâsıf Ahmed Efendi. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 42). TDV İslam Ansiklopedisi.
• İnalcık, H. (1999). Hüsrev Paşa, Koca. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 19). TDV İslam Ansiklopedisi.
• İpşirli, M. (1988). Abdullah Efendi, Yenişehirli. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 1). TDV İslam Ansiklopedisi.
• İpşirli, M. (2000). İlmiyye Salnâmesi. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 22). TDV İslam Ansiklopedisi.
• İskit, R. S. (1943). Türkiye’de matbuat idareleri ve politikaları.
• Kabacalı, A. (2000). Başlangıcından günümüze Türkiye’de matbaa, Basın ve Yayın. Literatür Yayınları.
• Kahraman, A. (2011). Taş basması. İçinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 40). TDV İslam Ansiklopedisi.
• Kay, E. D. (2009). 1831 – 1832 Türkiye’sinden görünümler (S. A. Hazar, Çev.). ODTÜ Yayıncılık.
• Keskin, İ. (2017). 1831-1920 yılları arasındaki Türkiye’deki litografi (Taşbaskı) Sanatı. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 38.
• Kılıç, N. (2019). Diyarbakır Vilâyet matbaasının yerel basının gelişmesine katkısı (1868-1923). İçinde Tanzimat’tan Günümüze Diyarbakır (C. 3). Manas Yayıncılık.
• Kocabaşoğlu, U. (1991). Tuna Vilayeti Gazetesi. OTAM, 2.
• Kocabaşoğlu, U., & Birinci, A. (1995). Osmanlı Vilâyet Gazeteleri ve matbaaları üzerine gözlemler. Kebîkeç, 2.
• Koloğlu, O. (t.y.). Takvim-i Vekayi Türk basınında 150 Yıl 1831-1981. Çağdaş Gazeteciler Derneği Yayınları.
• Koloğlu, O. (1987). Basımevi ve Basımın gecikme sebepleri ve sonuçları.
• Koloğlu, O. (1989). İlk gazete ilk polemik: Vakayi-i Mısriye Takvim-i Vekayi çekişmesi. Çağdaş Gazeteciler Derneği Yayını.
• Koloğlu, O. (2006). Osmanlı’dan 21. yüzyıla basın tarihi. Pozitif Yayınları.
• Köksal, A. (2018). Giritli Sırrı Paşa (1845-1895). Serander.