Diyanet 4-6 Yaş Kur'an Kursu 2018 ve 2022 Öğretim Programlarının Kazanımlarının Gelişim Alanları Açısından İncelenmesi

Year 2025, Volume: 5 Issue: 9, 42 - 70, 30.06.2025

Esra Doğru , Yusuf Batar

https://doi.org/10.69515/dinveinsan.1637072

Abstract

Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Kursları Öğretim Programı (4-6 Yaş Grubu), ilk olarak 2013-2014 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından hazırlanmış ve uygulanmıştır. Kur’an Kursları Öğretim Programı (4-6 Yaş Grubu), yapılan çalışmalar doğrultusunda uzmanların katıldığı bir komisyonun çalışmaları ile program 2018 ve 2022 yıllarında güncellenmiştir. Bu çalışmada, ilk olarak erken çocukluk döneminin gelişim dönemlerine yer verilmiş daha sonra 2018 ve 2022 yıllarında güncellenen Kur’an Kursları Öğretim Programları (4-6 Yaş Grubu)’nın ünite tanıtımları yapılmıştır. Daha sonra her iki programın da ünite kazanımları Bloom taksonomisine göre sınıflandırılmış; bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlara ne kadar yer verildiği tespit edilmiş ve sayısal olarak hesaplanmış, kazanımların erken çocukluk döneminin gelişim özelliklerine uygun olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi uygulanmıştır. Literatürde 2018 ve 2022 yıllarındaki programları karşılaştırmalı olarak ele alınan bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Her iki programdaki kursa uyum süresi, Kur’an Öğretimi çalışmanın kapsamı dışındadır. 2022 programında kazanımları yer almadığı için Beslenme ve Temizlik Alanına da yer verilememiştir. Sonuç olarak 2018 programında en çok kazanımın duyuşsal alanda, en az kazanımın psikomotor alanda olduğu, 2022 programında ise en çok kazanımın bilişsel alanda en az kazanımın psikomotor alanda olduğu ve her iki programda da çoğu kazanımın alt basamaklar için yazıldığı, programların genel olarak 4-6 yaş grubu çocukların gelişim özelliklerine uygun olduğu kanaatine varılmıştır.

Keywords

Din Eğitimi , Kur’an Kursları Öğretim Programı , 4-6 yaş grubu , Bloom Taksonomisi , Erdek Çocukluk Dönemi

Investigation of the Outcomes of Religious 4-6 Age Qur'an Course 2018 and 2022 Curricula in terms of Developmental Areas

Abstract

The Curriculum for Qur'an Courses (4-6 Age Group) was first prepared and implemented by the Presidency of Religious Affairs in 2013-2014. The Qur'an Courses Curriculum (4-6 Age Group) was updated in 2018 and 2022 with the work of a commission of experts in line with the studies carried out. In this study, firstly, the developmental periods of the early childhood period were included, and then the unit introductions of the Qur'an Courses Curricula (4-6 Age Group) updated in 2018 and 2022 were made. Then, the unit achievements of both programs were classified according to Bloom's taxonomy; it was determined how much cognitive, affective and psychomotor areas were included and calculated numerically, and it was tried to determine whether the achievements were suitable for the developmental characteristics of the early childhood period. Content analysis, one of the qualitative research methods, was applied as a method. There is no study in the literature that compares the programs in 2018 and 2022. The course adaptation period in both programs and Qur'an Teaching are outside the scope of the study. In the 2022 program, the Nutrition and Cleaning Area could not be included because there were no achievements. As a result, it was concluded that in the 2018 program, the most achievements were in the affective domain and the least in the psychomotor domain, while in the 2022 program, the most achievements were in the cognitive domain and the least in the psychomotor domain, and in both programs, most of the achievements were written for the lower steps, and the programs were generally suitable for the developmental characteristics of children aged 4-6.

Keywords

Religious Education , Qur'an Course curriculum , 4-6 age group , early childhood education , Bloom's Taxonomy

References

• Armaner, N. (1980). Din psikolojisine giriş I (1. Baskı). Ayyıldız Matbaası.
• Aşkın, B. (2022). DİB 4-6 yaş öğretim programının değerlendirilmesi ve program çıktılarının analizi (Tez No.738771) [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/giriş.jsp
• Aşkın, B. & Er, H., (2023), Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 yaş grubu Kur’an kursları öğretim programı değerlendirme ölçeği. Dini Araştırmalar Dergisi, (26) 64.
• Aşlamacı, İ. (2020). 4-6 yaş kuran kursları öğretim programının (2018) eğitim programı temel öğeleri açısından değerlendirilmesi. Bayyiğit M., Özkan M., Çanakcı A. A., Abdelghany A. H. A. (Ed.). Erken çocukluk dönemi din – ahlak –değerler eğitimi ve sorunları-1. Palet Yayınları.
• Aybey, S. (2019). 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarının eğitim-öğretim faaliyetleri ve problemleri (Zonguldak ili örneği). Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6 (2), 207–240. (https://doi.org/10.33460/beuifd.598401)
• Aydın, M. & Budak E. (2020). Diyanet işleri başkanlığı 2013 ve 2020 yılları 4-6 yaş grubu Kur’an kursu öğretim programlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi ve öneriler. Bayyiğit M., Özkan M., Çanakcı A. A., Abdelghany A. H. A. (Ed.). Erken çocukluk dönemi din – ahlak – değerler eğitimi ve sorunları-1. Palet Yayınları.
• Bacı, B. (2019). Kur’an kursları öğretim programı (4-6 yaş grubu) ile okul öncesi eğitimi programının karşılaştırılması (Tez No.608702) [Yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/giriş.jsp
• Bağcıoğlu Ünver, G. (2015) Bedensel ve devinsel gelişim. Ulusoy A. (Ed.) Gelişim ve öğrenme psikolojisi, Anı Yayıncılık.
• Bloom, B. S. (Ed.) (1956). Taxonomy of educational objectives, the classification of educational goals, handbook ı: cognitive do main. David McKay Pompan.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Ṣahîhu’l-Buhârî. Mısır: el-Matbaatu’l-Kubra el-Emiriye, .1312/1895
• Çelik, F. & Çakmak, A. (2023). Öğreticilerin gözünden 4-6 yaş Kur’an kursu öğretim programındaki soyut kavramların öğretimi üzerine nitel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 21 (45), 1–34 (https://doi.org/10.34234/ded.1182442)
• Dam, H. (2017). Çocukluk dönemi din eğitimi. Köylü, M. (Ed.), Gelişimsel basamaklara göre din eğitimi. Nobel Yayıncılık.
• Dayan, M. (2022). 4-6 yaş Kur’an kursları öğretim programının dini bilgiler-1 öğrenme alanının kazanımlar açısından değerlendirilmesi (Tez No.783948) [Yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/giriş.jsp
• DİB. (2018). Kur’an Kursları öğretim programı (4-6 yaş grubu). Ankara.
• DİB. (2019a). Kur’an kursları öğretici kitabı-1 (5. Basım). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• DİB. (2019b). Kur’an kursları öğretici kitabı-2 (6. Basım). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• DİB. (2022). 4-6 yaş grubu Kur’an kursları öğretim programı. Ankara.
• DİB. (2024). Kur’an kursları öğretici etkinlik kitabı (değerler eğitimi) (2. Basım). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanuna Bir Ek Madde Eklenmesine Dair Kanun (Kanun No.4415). Resmî Gazete 23777 (5 Ağustos 1999). Erişim 05 Ocak 2025.
• https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc083/kanu ntbmmc083/kanuntbmmc08304415.pdf.
• Diler, R. (2020), 4-6 Yaş Kur’ân Kursu öğreticilerine göre mahremiyet eğitimi ve önemi (nitel bir analiz). Eskiyeni Dergisi, (41), 623–652. (https://doi.org/10.37697/eskiyeni.749922
• Doğan, D. (2014). Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an kursları öğretim programı (okul öncesi dönemi) Dini Bilgiler-1 öğrenme alanı kazanımları üzerine değerlendirme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24, 201–225.
• Ecer, M. (2023). Velilere göre 4-6 Yaş Kur’an kursları (Van örneği). Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 15, 151-172. (https://doi.org/10.53112/tudear.1229108)
• Erginer, E. (2016). Öğretim ilke ve yöntemleri uygulamalı bir çalışma (7. Baskı). Pegem Yayıncılık.
• Ekinci Vural, D. (2018). Sosyal-duygusal gelişim (1. Basım). Gür, Ç. (Ed.), Erken çocukluk döneminde gelişim (36-72 ay), Pegem Akademi.
• Gür, Ç. (2018), Erken çocukluk dönemi ve gelişim (1. Basım). Gür, Ç. (Ed.), Erken çocukluk döneminde gelişim (36-72 ay). Pegem Akademi.
• Gürmeşe, M. (2022). 4-6 yaş Kur’an kursu öğretim programındaki (2018) kazanımların çocukların gelişim düzeyi açısından incelenmesi (Tez No.737806) [Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/giriş.jsp
• Hull, J. M. (2003). Demokratik çoğulcu toplumlarda din eğitimi üzerine genel değerlendirme. Din öğretiminde yeni yöntem arayışları, uluslararası sempozyum bildiri ve tartışmalar (İstanbul, 28-30 Mart 2001). MEB Yayınları.
• Hökelekli, H. (1993). Din psikolojisi (1. Baskı). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kanarya, S. (2023). DİB 4-6 yaş programı ile MEB okul öncesi programlarının dini değerler eğitimi açısından karşılaştırılması (Tez No.833118) [Yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/giriş.jsp
• Körükçü, Ö. (2020). Gelişim ile ilgili bilgilerin eğitime yansıması. Köksal Akyol, A. (Ed.), Erken çocukluk döneminde gelişim II, Anı Yayıncılık.
• Köylü, M. & C. Oruç (2020). Çocukluk dönemi din eğitimi (2. Baskı). Nobel Yayınları.
• Köylü, M. (2004). Çocukluk dönemi dini inanç gelişimi ve din eğitimi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 45 (2), 37–54.(https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000000190)
• Oruç, C. (2021). Çocuk Medyalarında Dinin Sunuluşu. Çocuk ve Medeniyet, 6 (12).
• Selçuk, M. (2005). Çocuğun eğitiminde dinî motifler (3. Baskı), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Sönmez, V. (2020). Program geliştirmede öğretmen el kitabı (19. Baskı). Anı yayıncılık.
• Türkiye Dil Kurumu. (t.y.). Türk Dil Kurumu sözlükleri. Erişim tarihi: 11 Ocak 2025. https://sozluk.gov.tr/. Tosun, C., & Çapcıoğlu, F. (2015). 4-6 Yaş Kur’an kursları öğretim programının dini gelişim kuramları çerçevesinde incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5 (5), 705–720.
• Urdoğan, A. B. (2019). Okul öncesi Kur’an kursu öğretim programının program geliştirme açısından değerlendirilmesi (Tez No. 589999) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/giriş.jsp
• Uzun, S. (2016). Okul öncesi dönem din eğitimi (İslam dini) programlarının karşılaştırmalı değerlendirilmesi Türkiye ve Amerika örnekleri (Tez No.451651) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/giriş.jsp
• Yavuz, K. (2012). Çocukta dinî duygu ve düşüncenin gelişmesi (3. Baskı). Boğaziçi Yayınları. Yıldırım A. & Şimşek H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Basım). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E. (2018). Motor gelişim. Gür, Ç. (Ed.), Erken çocukluk döneminde gelişim (36-72 ay). Pegem Akademi.
• Yüksel, Z. (2022). 4-6 Yaş Kur’an kursu öğretim programının duyuşsal öğrenme açısından değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11 (3), 1633 – 1650. (https://doi.org/10.15869/itobiad.1114869)