OKUL MÜDÜRLERİNİN ÇATIŞMA ÇÖZMEDE YAPICI – YIKICI OLMALARI İLE ÖĞRETİM LİDERLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Year 2012, Issue: 34, - , 20.06.2015

H. İsmail Arslantaş Metin Özkan

Abstract

This study sought to understand the relationship between school principles’ instructional leadership behaviors and their use of constructive and destructive dimensions of conflict management. This relational study had the characteristics of survey model because it aimed at determining the relationship between school principles’ principles’ instructional leadership behaviors and their use of constructive and destructive dimensions of conflict management for conflict resolution. The population of the study was composed of 773 teachers working in 109 elementary schools in the city of Kilis in 2010-2011 academic year. The randomly selected sample consisted of 140 teachers working in 16 elementary schools. To collect the data, “Organizational Conflict Scale” and “Instructional Leadership Scale” were used. According to the results, there was a moderate relationship between school principles’ instructional leadership and their use of constructive and destructive dimensions of conflict management. It was also found that school principles’ use of constructive and destructive dimensions of conflict management explains 30% of the total variance of instructional leadership

Keywords

conflict management, instructional leadership, constructive dimension, destructive dimension

OKUL MÜDÜRLERİNİN ÇATIŞMA ÇÖZMEDE YAPICI – YIKICI OLMALARI İLE ÖĞRETİM LİDERLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Abstract

Bu çalışmada; okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışı ile çatışma çözmede yapıcı ve yıkıcı boyutları kullanmaları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma okul müdürlerinin çatışma çözerken yapıcı ve yıkıcı boyutları kullanmaları ile öğretim liderliği davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik olduğundan tarama modelli ilişkisel bir çalışma özelliği taşımaktadır. Araştırmanın evrenini 2010-2011 Öğretim yılında Kilis ilinde toplam 109 ilköğretim okulunda görev yapan 773 öğretmen oluşturmaktadır. Seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak 16 ilköğretim okulunda görev yapan 140 öğretmen araştırmanın örneklemi olarak belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak“Örgütsel Çatışma Ölçeği” ve “Öğretim Liderliği Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizi, korelasyon ve regresyon tekniği kullanılarak yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, okul müdürlerinin çatışma yönetiminde yapıcı ve yıkıcı boyutu kullanmaları ile öğretim liderliği arasında orta düzeyde bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırma verilerine göre okul müdürlerinin çatışma yönetiminde yapıcı ve yıkıcı boyutu kullanmaları öğretim liderliğindeki toplam varyansın yaklaşık %30’unu açıklamaktadır

Keywords

Çatışma yönetimi, öğretim liderliği, yapıcı boyut, yıkıcı boyut

References

• Aksu, A., Gemici, Y. ve İşler, H. (2006). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderliklerine ilişkin görüşler. Milli Eğitim Dergisi, 172, ss. 55-71.
• Arslantaş, H. İ. ve Özkan, M. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin çatışma yönetimi yaklaşımlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), ss. 555-570.
• Aydın, M. (1994). Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• Balcı, A. (2001). Etkili Okul ve Okul Geliştirme. Kuram Uygulama ve Araştırma. Geliştirilmiş İkinci Baskı. Ankara: PEGEM Yayıncılık.
• Buluç, B.(2009). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki, Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(152), ss. 71-86.
• Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15(57), ss: 5-34.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Celep, C. (2002). Önderlik. Eğitim Yönetimi Kursu Ders Notu. (edt. C.Celep). Edirne: Eser Matbaası.
• Çelik, V. (2000). Eğitimsel Liderlik. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çelikten, M. (2001). Okul yöneticilerinin problem çözme becerileri, Eğitim Yönetimi Dergisi, 27, ss. 297-309.
• Derbedek, H. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik özelliklerinin öğretmenlerin özyeterlikleri üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul Yönetimi ve Öğretim Liderliği. İstanbul: Sistem Yayınları
• Eren, E. (1998). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Gümüşeli, A. İ. (1996, Eylül). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği davranışları. III. Eğitim Bilimleri Kongresinde sunulan sözel bildiri, Bursa.
• Gümüşeli, A. İ. (1998). İzmir ortaöğretim okulları yöneticilerinin öğretmenler ile aralarındaki çatışmaları yönetme biçimleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi. A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1994.
• Gümüşeli, A. İ. (2001). Çağdaş okul müdürlerinin liderlik alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 28, ss. 531-548.
• Güney, F. (2009). Okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gürsun, Y. (2007). İlköğretim okul müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan öğretimsel liderlik rolleri ile iletişim tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İnandı, Y. ve Özkan, M. (2006). Resmi ilköğretim ve liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre müdürler ne derece öğretim liderliği davranışları göstermektedir?. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (2), ss. 123-149.
• Karip, E. (2000). Çatışma Yönetimi. Ankara: Pegema Yayınları,
• Kılıç, S. (2006). Özel okul öğretmenlerinin çatışma yaklaşımları ile çatışmayı yönetme stilleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• King, D. (2002). The changing shape of leadership. Educational Leadership, 59(8), 61-63.
• Mirzeoğlu, N. (2005). Örgütsel çatışma ve yönetimi: Spor eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında bir uygulama. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, III (2), ss. 51-56.
• Niederauer, S. (2006). Üniversite üst düzey yöneticilerinin kişilik tipleri ve örgütsel çatışma çözme stilleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Okutan, M. (2000). Okul müdürlerinin yönetimsel davranışlarının değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, ss.162-167.
• Oğuz, Y. (2007). Okul müdürlerinin demografik değişkenler ve kişilik özellikleri ile çatışma yönetimi stili tercihleri arasındaki farklılıklar ve ilişkiler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Övün, Y. (2007). Okul müdürlerinin algılanan çatışma yönetim stilleri ve öğretmenlerde oluşturduğu stres düzeyi (gebze örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Özdemir, S. ve Sezgin F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızıstan Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, ss. 266-282.
• Özgan, H. (2007). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Çatışma Yönetimi Stratejilerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Özmen, F. (1997). Fırat ve İnönü üniversitelerinde örgütsel çatışmalar ve çatışma yönetimi yaklaşımları. Yayınlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Özmen, F. ve Aküzüm, C. (2010). Okulların kültürel yapısı içinde çatışmalara bakış açısı ve çatışma çözümünde okul yöneticilerinin liderlik davranışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2, ss. 65-75.
• Özyurt, G. A. (2007). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik anlayışı ile öğretmenlerin mesleki tükenmişliklerinin karşılaştırılması: Çaycuma örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Rahim, M. A. ve Bonama, T. (1979). Managing Organizational Conflict: A Model for Diagnosis and Intervention. Psychological Reports, 44(3), 1323-1344.
• Schein, E. (1978). Örgüt Psikolojisi (Çev: M. Tosun). Ankara: TODAİE Yayınları.
• Şendur, E. F. (2006). Örgütsel çatışma ve çatışma yönetimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Sergiovanni, T. (2001). The Principalship: A Reflective Practice Perspective. (4th ed) Boston: MA,Allyn Bacon.
• Şişman, M. (2002). Eğitimde Mükemmellik Arayışı Etkili Okullar. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Şişman, M. (2002). Örgütler ve Kültürler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Şişman, M. (2011). Eğitimde Mükemmellik Arayışı Etkili Okullar. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Tahaoğlu, F. ve Gedikoğlu, T. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik rolleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(58), ss: 274-298.
• Tengilimoğlu, D. (1991). Kişiler arası çatışma ve çatışmayı teşhis modelleri. TODAİE dergisi, 24(2).
• Tjosvold, D. (1991). Conflict-positive organization: Stimulate diversity and create unity. Reading, MA.: Addison- Wesley.
• Türnüklü, A. (2005). Lise yöneticilerinin çatışma çözüm strateji ve taktiklerinin sosyal oluşturmacılık kuramı perspektifinden incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 42, ss. 255-278.
• Ural, A. (1997). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerle aralarındaki çatışmaları yönetme yöntemleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Whitaker, T. (2003). What Great Principals Do Differently: Fifteen things that matter most. NY: Eye on Education.
• Yılmaz, E. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik rolleri ile etkili okul arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.