ÜÇÜNCÜ BİN YILDA TÜRKİYE’DE İKTİDARDA KADININ TEMSİLİ: ÜÇÜNCÜ BİN YILDA İKTİDAR PARTİSİ KADIN MİLLETVEKİLLERİNİN SOSYOLOJİK ANALİZİ

Year 2020, Volume: 2020 Issue: 1, 9 - 41, 28.03.2020

Gülten Arslan

Abstract

Toplumdaki pozisyonları ve sahip oldukları güç
temelinde toplumun en üst katmanlarını oluşturan elitler, birey ve toplum
bakımından çok önemlidir. Elitler, karar verme sürecinin ve sosyo-politik
yapının şekillendirilmesinde de belirleyici roller üstlenirler. Toplumun siyasi
yapısının en önemli unsurlarından olan siyasi elitler arasında
milletvekillerinin, müstesna bir yeri vardır. Kadın milletvekilleri de, yasama
sürecinde önemli roller üstlenen erkek milletvekilleri gibi, Türk siyasi
elitlerinin en önemli parçalarını teşkil ederler. Bu çalışmada, Üçüncü binyılda Türk siyasal yaşamında,
iktidar partilerinin parlamento gruplarında aktif görevler üstlenmiş
kadınların, yani kadın milletvekillerinin sosyolojik profilleri araştırıldı.
Çalışma evrenini, üçüncü bin yılın başından günümüze geçen süreç içinde
gerçekleştirilen 5 parlamento seçimlerinde, milletvekili seçilerek yasama ve
yürütme sürecinde görev almış kadın milletvekilleri oluşturdu. Örneklem grubunu
kadın milletvekilleri arasından, olasılığa dayalı olmayan kasti (yargısal)
örnekleme tekniği ile seçilen, iktidar partileri çatısı altında siyasal hayata
aktif olarak katılmış milletvekilleri oluşturdu. Araştırmada
ana veri kaynağı olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi kayıtları ve yayınları
kullanıldı. TBMM’nin kurumsal kayıtları ve yayınları, özellikle de meclis
albümleri incelenerek, incelenen parlamento dönemlerinde, iktidar partileri
bünyesinde milletvekilliği yapmış siyasi elitlerin toplumsal özgeçmişlerini
kapsayan bir veri seti oluşturuldu. Oluşturulan veri seti SPSS kullanılarak analiz
edildi. Oluşturulan veri seti kullanılarak yaş, eğitim, mesleksel özgeçmiş,
aile yapısı gibi sosyal ve demografik faktörler temelinde, çok partili dönem
iktidar partilerinin kadın milletvekillerinin sosyolojik profilleri analiz
edildi.

Keywords

Kadın, Kadın Milletvekilleri, Üçüncü Bin Yılda Türkiye’de Kadın Milletvekilleri, Üçüncü Bin Yılda Türkiye’de İktidarda Kadın Milletvekilleri, Elit, Siyasi Elit

The Representation of the Women at The Power in Turkey in The Third Millenium: The Sociological Analysis of the Women Mp's of the Ruling Parties in The Third Millenium

Abstract

Elites occupy the highest echelons within the social structure because of their power. The elite undertake the decisive role within the decision-making process and the shaping structure of socio-political structure of society. Political elites are the major component of the elites. In addition to that, the parliamentarians or in the other words MPs have a special place within the political elites. Like male MPs, female MPs constitute the most important parts of the Turkish political elite. It was aimed to analyse sociological profiles of opposition female MP’s within Turkish political elites in the Third millennium. On the final stage the place of women MP’s in Turkish political elites will be examined. The research universe was formed by women MPs who took part in the legislative process from the beginning of the third millennium to the present. Totally 5 parliamentary elections which were held in the particular period were included. Sampling group was selected among the Turkish women parliamentarians who take place within the rulling parties. Social background peculiarities (age, education, occupation, family size) were used to achieve the objectives. Documentary and historical research techniques were applied in the paper. An original data set was produced for analysis from the official publications and records and publications of the Turkish Grand National Assembly which is the main legislative organ in Turkey. The data set was analysed by using SPSS (Statistical Package for the Social Sciences).  

Keywords

Women; Women MP’s, The Women MP’s in Turkey in the Third Millennium, The Turkish Rulling Women MP’s in the Third Millennium, Elite, Political Elite, Turkish Political Elites

References

• Abdel-Hakim, S. (1999). Edebiyat Metinlerinde Modernite ve Kadın. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 51-54.
• Altunışık, R., Coşkun, R. (vd.) (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemler (SPSS Uygulamalı). Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Arslan, D. A. (2016-a). Sosyoloji: Günlük yaşamı anlamak. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
• Arslan, D. A. (2016-b). Geçmişten günümüze, yerel ve genel seçim sonuçları temelinde Türkiye’nin siyasi yapısı ve milletvekillerimiz. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
• Arslan, D. A., Baştürk, S. ve Arslan, G. (2015-a). Çok partili dönemde, genel seçim sonuçları temelinde Türkiye’nin siyasi yapısı. Ş. Kantarcı ve F. Şimşek (Ed.), Berna Türkdoğan Uysal Armağan Kitabı (ss. 1-63). Ankara: Sonçağ Yayıncılık.
• Arslan, D.A. (2015-b). Üçüncü bin yılda Adana milletvekilleri. International Journal of Human Sciences - Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 12 (1), 582-625.
• Arslan, D.A. (vd.) (2015-c). Çok partili dönem Türk siyasi tarihinde Bitlis milletvekilleri. Akademik Bakış, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız-Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası Sosyal Bilimler E-Dergisi, 47, 71-97.
• Arslan, D.A. (vd.) (2015-d). Çok partili dönem Türk siyasal hayatında Antalya milletvekilleri. Eurasian Academy of Sciences, Social Sciences Journal, 2015 (3), 33-62.
• Arslan, D. A. (2013-a). Sosyoloji: Günlük yaşamın mimarisini keşfetmek. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Arslan, D. A. (2011-a). Turkish political Elites: Sociological analysis of Turkish politics and politicians. Berlin: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Arslan, D. A. (2011-b). Who rules Turkey: Turkish power elite. Berlin: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Arslan, D. A. (2011-c). Elites and Power in contemporary Turkey: Social anatomy of Turkish elites. Berlin: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Arslan, R. (2010). Elitizm teorisi ve teorisyenleri. Bursa: Dora Yayıncılık.
• Arslan, D.A. (2007). Elit sosyolojisi. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Arslan, D.A. (2005). Educational bases of Turkish Democracy: Educational backgrounds of Turkish elites. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi (Journal of Sociological Research), 8 (1), 5–30.
• Arslan, D.A. (2004, 1 - 4 Mart). Çağdaş Türk toplumunun siyasi hayatında kadının yeri ve Türk siyasi elitleri arasında kadının temsil edilme durumu. Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma, Yeditepe Üniversitesi.
• Arslan, D.A. (1999). Who rules Turkey: The Turkish power elite and the roles, functions and social backgrounds of Turkish elites. Guildford: University of Surrey.
• Ateş, Y. (2010). Sosyal tabakalaşma ve siyaset ilişkisi: Türkiye örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Aulas, M. C. (1999). Kadın seçmenlerin ve adayların siyasi yaşamda karşılaştıkları başlıca engeller. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 65-68.
• Bennani, A. (1999). Kadınlar ve Akdeniz bölgesinde demokrasi. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 21-30.
• Berktay, F. (1999). İslam'ın eşitsizliğe dayalı "eşitlik" söylemi. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 103-113.
• Bessis, S. (1999). Politik formasyon, sivil toplum ve kadınların siyasal katılımı, Tunus örneği. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 55-63.
• Bouraoui, S. (1999). Gelenek, kanunlar ve kadınların siyasal yaşama katılımı. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 70-72.
• Çaylak, A. (2005). Osmanlı’da yöneten ve yönetilen bir Şerif Mardin çözümlemesi. Ankara: Kadim Yayınları.
• Demir, Ş. & Sesli, M. (2010). Türk siyasi elitlerinin toplumsal kökeni (1920-1950). Akademik bakış dergisi, 21, 1-30.
• Etzioni, H. (1993). The elite connection. London: Polity Press.
• Kapani, M. (2001). Politika bilimine giriş. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kıray, M. B. (2000). Ereğli-ağır sanayiden önce bir sahil kasabası. İstanbul: Baylam Yayıncılık.
• Kışlalı, A. T. (2007). Siyaset bilimi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kongar, E. (1986). Türkiye üzerine araştırmalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Lampsa, P. (1999). Karar mekanizmalarında kadının yeri: Avrupa Topluluğu deneyimi. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 43-49.
• Moyser, G. & Wagstaffe, M. (1987). Research methods for elite studies. London: Allen and Unwin.
• Narlı, N. (1999). Modernleşme, siyasal İslam ve kadınlar. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 88-102.
• Newman, D. M. (2012). Sociology: Exploring the architecture of everday life. London: Sage.
• Nusseibah, L. (1999). Filistinli kadınlar ve demokrasi: Sorunlardan bazıları. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 37-42.
• Onay, M. (2013). Kadınların siyaseti, siyasetin kadınları. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 100-110.
• Prim, M. (1999). Akdeniz ülkelerinde sivil toplum ve kadınların siyasal katılımı. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 31-35.
• Sayın, A. (2010). Geçici özel önlem politikası: Kota el kitabı. 16 Ekim 2016 tarihinde http://www.ka-der.org.tr/dosyalar/yayin091228-5508.pdf, 82-86 adresinden alınmıştır.
• Sid, E. C. (1999). Siyasal yaşamda kadın seçmen ve adayların karşılaştıkları başlıca engeller: İtalya örneği. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 73-80.
• TBMM (2016). TBMM albümü 26. Dönem (TGNA-Turkish Grand National Assembly Album). Ankara: TBMM Basımevi.
• TBMM (2003). TBMM albümü 22. Dönem (TGNA-Turkish Grand National Assembly Album). Ankara: TBMM Basımevi.
• TBMM (2000). TBMM albümü 21. Dönem (TGNA-Turkish Grand National Assembly Album). Ankara: TBMM Basımevi.
• TBMM (1997). TBMM albümü 20. Dönem (TGNA-Turkish Grand National Assembly Album). Ankara: TBMM Basımevi.
• TBMM (1994). TBMM albümü 1920–1991 (TGNA-Turkish Grand National Assembly Album). Ankara: TBMM Basımevi.
• TBMM (1992) TBMM albümü 19. Dönem (TGNA-Turkish Grand National Assembly Album). Ankara: TBMM Basımevi.
• Turhan, M. (1991). Siyasal elitler. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Tüccaroğlu, İ. (1999). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kadının siyasal yaşamda karşılaştığı güçlükler. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 6, 81-86.
• Yarma, Z. (2006). Avrupa ülkelerindeki Türk kökenli milletvekillerinin siyasal kimlik ve elit oluşumu: Almanya örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Yenilmez, M. (2007). Türkiye’de mühendisler ve siyaset. Ankara: Ankara Üniversitesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).