BURSA ULU CAMİİ MİNBERİ İRAN ŞAHI’NIN HEDİYESİ Mİ?

Year 2021, Volume: 11 Issue: 2, 299 - 307, 31.12.2021

Sedat Bayrakal

Abstract

Bundan yaklaşık 108 yıl önce neşredilen Mübeccel Hazineler adlı risalede, Bursa Ulu Camii minberi için bizce tartışmaya açılmasının zorunlu olduğu satırlar mevcuttur. Bunlar arasında en dikkat çekici olanı, minberin bir İran şahı tarafından Yıldırım Bayezid’e gönderildiği bahsidir. Araştırmamızın ağırlıklı bölümünü, bugüne kadar bilinmeyen bu hususun tartışılması oluşturmaktadır. Bu iddialı ve enteresan konu tarihi, siyasi ve askeri düzlemde tartışılmaya çalışılmış ve doğruluğu belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca İran şahının kim olduğu sorusunun da cevabı aranmıştır.
Bir o kadar da önemli olan husus, Yıldırım Bayezid’in İran şahına yazdığı, minberin hediye edilmesinden duyduğu memnuniyeti gösteren ve “Name-i Hümayun” adı verilen mektubudur.
Minber motiflerindeki ayrıntıların bugün de zorlukla algılanması, belki de bir asırdan daha eski bir müdahalenin sonucudur. Bununla alakalı olarak Mübeccel Hazineler’in müellifi Ressam Zekai, minbere ziftli bir vernik sürülmesini teessüfle bildirmektedir.
Mübeccel Hazineler’de minberin tamamen abanozdan yapıldığı söylense de renk ve doku özellikleri bakımından, gördüğümüz tüm parçaları itibarıyla minberin cevizden yapıldığı kolaylıkla söylenebilir.

Keywords

Bursa Ulu Camii minberi, mübeccel hazineler, ressam Zekai, Kara Yusuf, Kara Koyunlular.

References

• Aka, İ. (2001), İran’da Türkmen Hâkimiyeti (Kara Koyunlular Devri), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Bayrakal, S. (2008), Erken Dönem Osmanlı Minberleri, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• Bekirhan, M. F. (2017), Doğu’nun Beyleri Kara Koyunlular, Ankara: Berikan Yayınevi.
• Çakmak, M. A. (2005), Akkoyunlu-Karakoyunlu Mücadeleleri, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXV/3, ss.75-105.
• Çam, N. (1984), Gaziantep’te Kastel Adı Verilen Su Tesisleri, Vakıflar Dergisi, XVII, ss.166-174, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü.
• Çam, N. (1988), Gaziantep Camilerinde Minber Problemi ve Müteharrik Minberler, TTK Belleten, LIII/205, ss.1683-1694.
• Çam, N. (1990), Gaziantep Boyacı (Kadı Kemalettin) Camii, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Erdem, İ., Uyar, M. (2002), Karakoyunlular: Tarih Sahnesine Çıkışları ve Kökenleri, Türkler, 6, ss.861-868.
• Ressam Zekâî (1329), Mübeccel Hazîneler, Dersaâdet, Şems Matbaası.
• Sümer, F. (1967), Kara Koyunlular (Başlangıçtan Cihan-Şah’a Kadar), I, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Sümer, F. (2001), Karakoyunlular, TDV İslâm Ansiklopedisi, 24, ss.434-438.
• Aynı makalenin web yayını için bkz. https://islamansiklopedisi.org.tr/karakoyunlular (erişim tarihi: 19.08.2020)
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988), Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu Karakoyunlu Devletleri, 4. baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu.