Öğretmenlerin Kültürel Ve Sosyal Sermaye Yeterliklerinin Mesleki Performansları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi / Investigation of the Effect of Teachers' Cultural and Social Capital Competencies on their Professional Performance

Year 2022, Volume: 13 Issue: 5, 315 - 334, 30.10.2022

Zakir Elçiçek Yunus Emre Avcı

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1171472

Cited By: 1

Abstract

Bu araştırmada amaç, öğretmenlerin kültürel ve sosyal sermaye yeterlikleri ile mesleki performansları arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Bu amaçla öğretmenlerin kültürel ve sosyal sermaye yeterlikleri ile mesleki performanslarını ölçen 3 ölçek kullanılarak veriler toplanmıştır. Veriler 2020 yılında Siirt ilindeki resmi devlet okullarında çalışan 4566 öğretmenden basit seçkisiz yöntemle seçilen 596 katılımcıdan elde edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel analizler, hiyerarşik regresyon analizi ve kısmi korelasyon gibi istatistiksel yöntemlerden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin kültürel sermaye düzeyleri yüksek düzeyde, sosyal sermaye düzeyleri orta düzeyve ve mesleki performans algı düzeyleri yüksek düzeyde tespit edilmiştir. Aşamalı bir şekilde öce sosyal sermayenin daha sonra ise sosyal sermaye ve kültürel sermayenin mesleki performans üzerindeki etkisi incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; sosyal sermaye tek başına mesleki performansı yüzde 17 oranında açıklarken kültürel sermayenin de modele dahil edilmesiylei sosyal sermaye ve kültürel sermayenin mesleki performans üzerindeki açıklayıcılığı yüzde 36 düzeyinde tespit edilmiştir. Önemli bir bulgu ise kısmi korelasyon değerlerinin incelenmesi sonucu elde edilmiştir. Sosyal sermayenin etkisi kontrol edildiğinde kültürel sermeyenin mesleki performans üzerindeki etkisi artarken; kültürel sermaye kontrol edildiğinde sosyal sermayenin mesleki performans üzerindeki etkisi azalmaktadır. Bu durum öğretmenlerin mesleki performansları üzerinde sosyal sermayeden çok kültürel sermayenin baskın bir etkisinin olduğu şeklinde ifade edilebilir. Araştırmadan nihai olarak, kültürel sermaye ve sosyal sermayenin öğretmenlerin mesleki performansının önemli yordayıcıları olduğu ve bu iki yordayıcıdan ise kültürel sermayenin daha ağır bastığı hatta sosyal sermayenin mesleki performans üzerindeki etkisinin de bir kısmının kültürel sermayeden kaynaklandığı sonucu çıkmaktadır. Bu durumda öğretmenlerin kültürel sermaye yeterliklerinin güçlendirilmesinin mesleki performansı arttıracağını söyleyebiliriz. Aynı zamanda öğretmenlerin sosyal sermaye düzeylerinin orta düzeyde çıkması, mesleki performansı kültürel sermaye kadar yordamaması ve bunun arkasındaki muhtemel problemler olan kollektif hareket önündeki engeller ve bireyselleşme gibi örgütsel sorunlar üzerinde yoğunlaşılarak eğitimin çıktılarını daha nitelikli hale getirmek için tüm paydaşların üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi gerekmektedir.

Keywords

Öğretmen, Mesleki performans, Kültürel Sermaye, Sosyal Sermaye

Investigation of the Effect of Teachers' Cultural and Social Capital Competencies on their Professional Performance / Öğretmenlerin Kültürel Ve Sosyal Sermaye Yeterliklerinin Mesleki Performansları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Abstract

The aim of this research is to determine the relationship between teachers' cultural and social capital competencies and their professional performance. For this purpose, the data were collected via using three scales measuring teachers' cultural and social capital competencies and professional performance. The data were obtained from 596 participants selected by simple random sampling method among 4566 teachers working in official public schools in Siirt province in 2020. Statistical methods such as descriptive analysis, hierarchical regression analysis and partial correlation were used in the analysis of the data. The results shows that teachers' cultural capital levels were high, social capital levels were moderate, and professional performance perception levels were high. The effect of social capital and then effect of social capital and cultural capital on professional performance is examined respectively. According to the results; social capital alone explains occupational performance at the rate of 17 percent, while the explanatory value of social capital and cultural capital on professional performance was determined at the level of 36 percent by including cultural capital in the model. An important finding was obtained at the result of partial correlation values. When the effect of social capital is controlled, the effect of cultural capital on professional performance increases; When cultural capital is controlled, the effect of social capital on professional performance decreases. This shows the dominant effect of cultural capital rather than social capital on teachers' professional performance. As a result of the research, it is concluded that cultural capital and social capital are important predictors of teachers' professional performance and that cultural capital outweighs these two predictors, and that some of the effect of social capital on professional performance is due to cultural capital. In this case, we can say that strengthening the cultural capital competencies of teachers will increase professional performance. At the same time, teachers' social capital levels should be moderate, they should not predict professional performance as much as cultural capital, and all stakeholders should fulfill their responsibilities in order to make the outputs of education more qualified by focusing on organizational problems such as barriers to collective action and individualization, which are possible problems behind this.

Keywords

Teacher, Professional performance, Cultural capital, Social capital

References

• Akman, Y. (2017). Okullarda sosyal sermaye ve öğretmen özdeşleşmesi ilişkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,6(1), 263-281.
• Akyüz, A. (2013). Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Bağlılık Ve İş Performansı Özerindeki Etkisi: Öğretmenler Üzerine Ampirik Bir Çalışma. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
• Alemdar, M. (2019). Sosyal sermayenin eğitim öğretim süreçlerine yansıması: duygusal okuryazarlık ve duygusal emek bağlamı. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Osmangazi Üniversitesi.
• Altun, O. (2021). Öğretmenlerin Sosyal Sermaye Düzeyleri İle İşe Angaje Olma Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Andersen, I. G. ve Jaeger, M. M. (2013). Cultural Capital in Context: Heterogeneous Returns to Cultural Capital across Schooling Environments. SFI – The Danish National Centre For Social Research. Department Of Socıology, University of Copenhagen. Working Paper 05:2013.
• Anheier, H. K., Gerhards, J. ve Romo, F. P. (1995). Forms of Capital and Social Structure in Cultural Fields: Examining Bourdieu’s Social Topograhy. American Journal of Sociology. 100-4. s. 895-903.
• Avcı, Y. E. (2015). Öğretmenlerin Kültürel Sermaye Yeterliklerinin İncelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Avcı, Y. E., Tösten, R. ve Çelik Şahin, Ç. (2020). Examining the Relationship between Cultural Capital and Self-Efficacy: A Mixed Design Study on Teachers. Athens Journal of Education, 7(2,) p. 169-192
• Aycan, Z., & Kanungo, R. N. (2000). Toplumsal kültürün kurumsal kültür ve insan kaynakları uygulamaları üzerine etkileri. Türkiye’de yönetim, liderlik ve insan kaynakları uygulamaları, Z. Aycan (Ed), 25-47, Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Aydın, Ş. (2020). Öğretmenlerin Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri İle Kültürel Sermayelerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Bodovski, K., Jeon, H., & Byun, S. Y. (2017). Cultural capital and academic achievement in post-socialist Eastern Europe. British Journal of sociology of Education, 38(6), 887-907.
• Bótas, P. C. P., & Huisman, J. (2013). A Bourdieusian analysis of the participation of Polish students in the ERASMUS programme: cultural and social capital perspectives. Higher Education, 66(6), 741-754.
• Bourdieu, P. (1977). Outline of a Theory of Practice (Vol. 16). Cambridge university press.
• Bourdieu, P. (1982). Leçon sur la leçon. Paris: Minuit, s. 37,38
• Bourdieu, P. (1986). “The Forms of Capital”. In the Handbook of Theory and Research for the Sociology Education, (Ed: John G. Richardson). Greenwood Press.
• Bourdieu, P. (2006). Pratik Nedenler. (Çev: Hülya Uğur Tanrıöver). Hil Yayınları.
• Bucak, A. (2019). Öğretmenlerin Kültürel Sermaye Ve Yetkinlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Siirt Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. ve Kılıç, E. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Çelik, S. ve Namalır, M. M. (2018). Levels of Using Social Capital in Schools According to School Principals and Teachers. ICCLS 2016: Chaos, Complexity and Leadership 2016 ss. 333-351.
• Cevahir, E. (2020). SPSS ile Nicel Veri Analizi Rehberi. Kibele.
• Coleman, J. (1988). Social capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, 94, p. 95-120.
• Coleman, J. (1994). Foundations of social theory. Belknap.
• DiMaggio, P. (1982). ‘Cultural Capital and School Success: The Impact of Status Culture Participation on the Grades of U.S. High School Students’. American Sociological Review. 47. p.189-201.
• Dimaggio, P. ve Mohr, J. (1985). Cultural Capital, Educational Attainment, and Marital Selection. American Journal of Sociology. 90(6). p. 1231-1261.
• Dimaggio, P. ve Ostrower, F. (1990). Participation in the Arts by Black and White Americans. Social Forces. 68(3). p. 753-778.
• Doğan, Ö. (2017). Okulların Sosyal Sermaye Düzeyleri İle Öğretmenlerin Psikolojik Sözleşmeleri Arasındaki İlişki. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Doolan, K. (2009). My Dad Studied Here Too: Social Inequalities and Educational (dis)Advantage in a Croatian Higher Education Setting. [Doctoral thesis]. Cambridge University.
• Dumais, S. A. (2006). Early Childhood Cultural Capital, Parental Habitus, and Teachers’ Perceptions. Poetics. (34). p.83–10
• Durlauf, S. ve Fatchamps, M. (2004). Social Capital, NBER Working Paper Series: 10485.
• Düzgün, A. (2018). Stratejik Liderlik, Sosyal Sermaye ve Performans Arasındaki İlişkiler: İSO 500 İşletmelerinde Nitel Bir Araştırma. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Ekinci, A. (2008). Genel liselerdeki sosyal sermaye düzeyinin ÖSS başarısına etkisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Elçiçek, Z. (2016). Öğretmenlerin mesleki gelişimine ilişkin bir model geliştirme çalışması [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Eng, S. (2009). Social capital and academic achievements among children in Cambodia: A close look at family. [Doctoral thesis]. Texas Tech University.
• Ergüven Akbulut, S. (2019). Sınıf Öğretmenlerinin Kültürel Sermayeleri, Özyeterlikleri Ve Okullarındaki Sosyal Sermayeye Yönelik Algılarının İncelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Fikret Pasa, S., Kabasakal, H., & Bodur, M. (2001). Society, organisations, and leadership in Turkey. Applied Psychology, 50(4), 559-589.
• Fukuyama, F. (1995). Trust: Social Virtues and the Creation of Prosperity, Free Press.
• George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Pearson.
• Giziroğlu, B. (2019). Okul Yöneticilerinin Psikolojik Sermayeleri Ve İş Performansları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Gören, T., & Sarpkaya, P. Y. (2014). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri (Aydın ili örneği). Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 40(40), 69-87.
• Güleç, F. (2019). Sınıf Öğretmenlerinin Kültürel Sermaye Yeterlikleri İle Çokkültürlü Eğitime Yönelik Tutumlarının İncelenmesi: Siirt İli Örneklemi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Günkör, C., & Özdemir, M. Ç. (2017). Sosyal sermaye ve eğitim ilişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), 70-90.
• İlbasan, D. (2019). The Relatıonshıp Between Organızational Trust Social Capital and Job Performance: A Field Study in IT Sector. [Master Thesis]. Marmara University.
• Iliman Püsküllüoğlu, E. (2015). Öğretmen görüşlerine göre lise müdürlerinin sosyal sermaye düzeyleri ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki (Muğla ili örneği). [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• İmamoğlu, E. O. (1987). An interdependence model of human development. Ç. Kagıtçıbası (Ed.), Growth and progress in cross-cultural psychology, içinde (s. 104-112). Lisse, Holland: Swets ve Zeitlinger.
• İnce, C. (2018). Sosyal sermaye ve akademik başarı arasındaki ilişkinin sosyolojik bir analizi: Şanlıurfa'da bir alan araştırması. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1987). Individual and group loyalties: Are they compatible?’ in Ç. Kağıtçıbaşı (ed.) In the Growth and Progress in Cross-Cultural Psychology, pp. 94–104. Lisse, Netherland: Swets & Zeitlinger.
• Karaağaç, Z. (2019). Ekonomik, sosyal ve kültürel statünün temel eğitimden ortaöğretime geçiş üzerine etkisi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Karagül, M. (2012). Sosyal Sermaye (Kapitalizmin Kör Noktası), Nobel Yayıncılık.
• Kavaklı, F. (2020). İstihdam Şekillerine Göre Öğretmenlerin İş Doyum Düzeyleri İle İş Performansları Arasındaki İlişki. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Kaya, N. (2019). Sosyal Sermaye Algısının Bireysel Performansa ve Yaşam Tatminine Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Kaya, O. (2020). Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin Sosyal Sermaye Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Kılıç, E. (2019). Öğretmenlerin Pozitif Psikolojik Sermaye Algılarının Bazı İş Tutumları (İş Performansı, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık) Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çağ Üniversitesi.
• Köklü, M. (2012). Ortaöğretim okulları öğretmenlerinin kararlara katılma durumları, katılma istekleri, iş doyumları, çatışmaları yönetme biçemleri. Eğitim ve Bilim, 37(165).
• Larkin, I. M., Brantley-Dias, L., & Lokey-Vega, A. (2016). Job satisfaction, organizational commitment and turnover intention of online teachers in the K-12 setting. Online Leraning, 20(3), 26-51.
• Lopes-Murphy, S., & Murphy, C. (2016). The influence of cross-cultural experiences & location on teachers’ perceptions of cultural competence. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 16(3), 57-71.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
• Namalır, M. M. (2015). Okul yöneticileri ve öğretmenlere göre sosyal sermayenin okullarda kullanılma düzeyi. [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Özdoğru, M., & Aydın, B. (2012). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Karara Katılma Durumları Ve İstekleri İle Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 357-367.
• Özsoy, C. (2007) Pierre Bourdieu’nün Temel Kavramlarına Giriş. Sosyoloji Notları. (1). s. 15-21. Ankara.
• Pishghadam, R., ve Zabihi, R. (2011). Parental education and social and cultural capital in academic achievements. International Journal of English Linguistics, 1(2), 50–57.
• Putnam R. D. (1993) Making Democracy Work: Civic Traditions In Modern Italy. Princeton University Press. p.167.
• Santos, A.S., Neto, M.T.R. ve Verwaal, E. (2018). Does cultural capital matter for individual job performance? A large-scale survey of the impact of cultural, social and psychological capital on individual performance in Brazil. International Journal of Productivity and Performance Management, 67(8): 1352-1370.
• Sargut, A. S. (2015). Kültürler arası farklılaşma ve yönetim. İmge Kitabevi.
• Şekertağ, F. (2021). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Pedagojik Bilgi ve Beceri Düzeyleri ile Beden Eğitimi Öğretmenliği Mesleğine İlişkin İnançlarının İş Performansına Etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi.
• Şen, K. (2019). Öğretmenlerin Rekreasyon Aktivitelerine Katılımlarının Yaşam Mutluluğu ve İş Performansına Etkisi Üzerine Bir İnceleme. [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Serçek, S., Karakaş, A. ve Avcı, Y. E. (2017). Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Kültürel Sermaye Yeterlik Düzeyleri ile Öz-Yeterlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 561-572.
• Stevens, James P. (2009). Applied Multivariate Statistics For The Social Sciences, (Fifth Edition), Routledge.
• Sullivan, A. (2001). Cultural capital and educational attaintment. Sociology, 35(4), 893-912. Throsby, D. (1999). Cultural Capital. Journal of Cultural Economics. (23). s. 3–12.
• Tösten, R., Avcı, Y. E. ve Çelik Şahin, Ç. (2017). Öğretmenlerin Kültürel Sermaye Yeterliklerinin İncelenmesi: Meslek Liseleri Örneği. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. 35, ss. 130-143.
• Uğuz, H. E. (2010). Sosyal sermaye: kişisel ve kurumsal gelişmeye farklı bir yaklaşım. Orion.
• Ünal, A. Z. (2004). Sosyal Tabakalaşma Bağlamında Pierre Bourdieu’nün Kültürel Sermaye Kavramı. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yavuz, S. (2012). İşletmelerde Sosyal Sermayenin Ölçümlenmesi ve Raporlanmasına Yönelik Bir Araştırma. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Yavuzkılıç, S. (2020). Bağımsız Anaokullarında Görev Yapan Okul Öncesi Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılıkları İle İş Performansları Arasındaki İlişki. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Yolbakan, E. (2019). Özel Okullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Stres Düzeyleri İle Mesleki Performansları Arasındaki İlişki (Aydın İli Efeler İlçesi Örneği). [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Yüce, E. (2007). Simgesel Seçkinler ve Habitus. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Yücel, C., Boyacı, A., Demirhan, G., & Karataş, E. (2013). Demirhan Milli Eğitim Örgüt Sisteminde ‘Kayıt Alanı’(Hinterland) Uygulamasının Yönetsel İşlevselliğinin Değerlendirilmesi ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Sermaye Açılarından Doğurduğu Problemlerin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 135-151.
• Yaşar, M. R. (2016). Yoksulluk, akademik başarı ve kültürel sermaye ilişkisi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 202-237.