Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Değişimi ve Dönüşümü

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 27 - 37, 31.03.2025

Bülent Özmen , Serpil Gerdan

Öz

Giriş: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) kurulduğu 2009 yılından günümüze kadar Türkiye ve yakın civarında on yedi tane 6 dan büyük deprem meydana gelmiştir. Bu depremlerin en büyüğü ve en fazla hasar ve can kaybına neden olanı 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Pazarcık-Kahramanmaraş (Mw 7.7) ve Elbistan-Kahramanmaraş (Mw 7.6) depremleridir. Ülkemizde deprem dışında bir çok farklı tehlike türüde ne yazık ki afete dönüşmektedir.

Amaç: Bu çalışmanın amacı AFAD’ın kuruluşundan bu yana geçen on beş yıl içinde kurumsal, yapısal ve kanunsal anlamdaki değişim ve gelişiminin incelenmesidir.

Yöntem: Araştırmacılar tarafından çalışmanın amacına uygun verilerin elde edilmesi amacıyla AFAD’ın kuruluşundan günümüze Resmi gazetede yayınlanan ilgili kanun ve yönetmelikler ile basılı ve elektronik raporlar taranmıştır.

Bulgular: 2009 yılında 5902 numaralı yasayla kurulan AFAD’ın 4 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yeniden düzenlenen kurumsal yapısının, yeni görev ve yetkilerinin afet yönetimi ile ilgili sorunlara çözüm noktasında yetersiz kaldığını göstermektedir.
Sonuç: AFAD’ın kurumsal yapısında ve kuruluş kanununda zaman içinde çok sayıda güncelleme yapılmıştır. Yaplan her türlü kurumsal ve yapısal değişikliğin risk yönetimi odaklı ve daha etkin müdahaleyi sağlayacak şekilde kurgulanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

AFAD, afet, afet yönetimi, kurul

Change and Transformation of Disaster and Emergency Management Directorate

Öz

Introduction: Since the establishment of the Disaster and Emergency Management Authority (AFAD) in 2009, seventeen earthquakes greater than 6 magnitude have occurred in and around Turkey. The largest of these earthquakes and the one that caused the most damage and loss of life were the Pazarcık-Kahramanmaraş (Mw 7.7) and Elbistan-Kahramanmaraş (Mw 7.6) earthquakes that occurred on February 6, 2023. Unfortunately, many hazards other than earthquakes turn into disasters in our country.

Purpose: The aim of this study is to examine the institutional, structural and legal changes and development of AFAD in the last fifteen years since its establishment.

Method: The researchers scanned the relevant laws and regulations published in the Official Gazette and printed and electronic reports since the establishment of AFAD in order to obtain data suitable for the purpose of the study.

Findings: Established in 2009 with the Law No. 5902, AFAD's institutional structure, which was reorganized with the Presidential Decree No. 4, shows that its new duties and authorities are insufficient to solve the problems related to disaster management.

Conclusion: AFAD's institutional structure and its founding law have been updated many times over time. Any institutional and structural changes should be designed in a way to ensure risk management-oriented and more effective response.

Anahtar Kelimeler

AFAD, disaster, disaster management, committee

Kaynakça

• Varol, N. ve Gültekin, T. (2016). Etkin Bir Göç Faktörü: Afetler, AÜDTCF, Antropoloji Dergisi, 32, 43-51.
• Varol, N. ve Kaya, C. M. (2018). Afet Risk Yönetiminde Transdisipliner Yaklaşım. Afet Dergisi, 1(1), 1-8.
• Ertürkmen, C. (2006). Afet Yönetimi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Gerdan, S. (2021). Evaluation of Provincial Disaster Risk Reduction Plans in Terms of Urban Planning. Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 10(4).
• AFAD. 2010. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
• Resmi Gazete, (2018, 15 Temmuz). Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar İle Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, (Kararname Numarası: 4). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180715-1.pdf
• Resmi Gazete, (2022, 9 Haziran). Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, (Kararname Numarası: 103).https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/06/20220609-2.pdf
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 15. Baskı, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Güllüoğlu, H.D. (2024). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü. 18 Mart 2008. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı.
• Resmi Gazete, (2009, 17 Haziran). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/06/20090617-1.htm
• Resmi Gazete, (2009, 17 Aralık). Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu Kararı. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/12/20091217-11.htm
• Resmi Gazete, (2011, 25 Şubat). 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110225M1-1.htm
• Resmi Gazete, (2011, 2 Kasım). Avrupa Birliği Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname (KHK/661). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/11/20111102M1-1.htm
• Resmi Gazete, (2012, 12 Temmuz). Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun No. 6353). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/07/20120712-11.htm
• Resmi Gazete, (2014, 19 Şubat). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun No. 6518). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/02/20140219-1.htm Resmi Gazete, (2014, 27 Şubat). Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (Kanun No. 6525). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/02/20140227-1.htm
• Resmi Gazete, (2018, 9 Temmuz). Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Kararname Numarası: 703. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180709M3.htm
• Resmi Gazete, (2019, 18 Ocak). Vergi Kanunları İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun No. 7161). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/01/20190118-1.htm
• Resmi Gazete, (2022, 30 Kasım). Polis Yüksek Öğretim Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun No. 7422). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/11/20221130-6.htm
• Resmi Gazete, (2020, 18 Eylül). Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, (Kararname Numarası: 67). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/09/20200918-6.pdf