Turgutlu Şehrinin Mekânsal Gelişiminin Tarım Arazileri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 30 Sayı: 1, 73 - 83, 30.06.2021

Mehmet Üzülmez , Ali Yılmaz

https://doi.org/10.51800/ecd.875778

Cited By: 1

Öz

Günümüzde tarımsal açıdan verimli olan arazilerin işgali şehirlerin mekânsal gelişimiyle hızlanmıştır. Özellikle, söz konusu araziler üzerinde kurulmuş ve büyümesini bu arazilere doğru devam ettiren şehirlerin çevresindeki arazilerin önemi gittikçe artmaya başlamıştır. Turgutlu şehri, Ege Bölgesi’nde Türkiye’nin verimli tarım arazilerinin yer aldığı Gediz Ovası üzerinde kurulmuştur. Zaman içinde şehrin mekânsal gelişimi, çevresinde yer alan I. ve II. sınıf tarım arazileri üzerinde olmuştur. Verimli tarım arazilerinin kaybedilmesine yol açan bu durum, ovadaki tarım faaliyetlerinin geleceği açısından tehdit oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Turgutlu şehrinin mekânsal genişlemesinin tarım arazileri üzerindeki olumsuz etkisi, tarım arazisi kaybı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada, Turgutlu şehrine ait imar planları ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün toprak ve arazi kullanım kabiliyet sınıfları verileri kullanılmıştır. Şehrin mekânsal gelişiminin hızlandığı 1950’den günümüze verimli olan tarım arazilerinden yaklaşık 1700 hektarlık alan yerleşime açılmıştır. Gelecekte şehrin kuzeye doğru verimli tarım arazileri üzerindeki gelişiminin mutlaka önüne geçilmelidir. Son imar planında da olduğu gibi, şehrin gelişimi güney-güneydoğu yönünde devam ettirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Turgutlu, şehir, mekânsal gelişim, tarım arazisi, etki

The Effect of Spatial Development of Turgutlu City on Agricultural Lands

Öz

Today, the occupation of agriculturally productive land has accelerated with the spatial development of cities. In particular, the importance of the lands around the cities established on these lands and continuing their growth towards these lands has started to increase. Turgutlu city, where the fertile farmland the Aegean region of Turkey was founded on the Gediz Plain. Spatial development of the city in time, I. and II. class has been on agricultural land. This situation leads to the loss of fertile agricultural land, poses a threat to the future of agricultural activities in the plain. In this study, the negative impact of the spatial expansion of the city of Turgutlu on agricultural lands, the loss of agricultural land was tried to be revealed. In this study, the zoning plans of Turgutlu city and the land and land use ability classes data of the General Directorate of Rural Services were used. From 1950, when the spatial development of the city has accelerated, approximately 1700 hectares of agricultural lands have been opened to settlement. In the future, the development of the city on fertile agricultural lands to the north must be prevented. As in the last development plan, the development of the city should be continued in the south-southeast direction.

Anahtar Kelimeler

Turgutlu, city, spatial development, agricultural land, the effect.

Kaynakça

• Arslan, F. ve Ergül, M. 2014. Çaygören Barajı Sulama Havzası ve Çevresinde Tarım Faaliyetler. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 171-190.
• Arslan, F. 2018. Tuğla ve Kiremit Sanayisinin Arazi Kullanımına Etkisi: Turgutlu Örneği. Uluslararası Turgutlu Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 2, 961-984, Turgutlu.
• Atalay, İ., Sezer, L. İ., Temuçin, E., Işık, Ş., Mutluer, M. 1990. Ege Bölümü’nde Toprak Oluşumunu Etkileyen Faktörler. Ege Coğrafya Dergisi, 5(1), 32-43.
• Bakırcı, M. 2016. Barajların Mekânın Yeniden Organizasyonuna Etkileri: Melen Barajı Örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, (33), 439-464.
• Başel, H. 2007. Türkiye’de Nüfus Hareketlerinin ve İç Göçün Nedenleri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 0(53), 515-542.
• Bayar, R. 2004. Cumhuriyet Döneminde Türkiye’nin Arazi Bölünüşü ve Tarım Alanlarındaki Değişmeler. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2(1), 41-55.
• Cengiz, E. Ö., Çavuş, C. Z., Koç, T. 2014. Çanakkale ve Kepez Yerleşmelerinde Sulu Tarım Alanları Kentleşme İlişkisi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 12(1), 69-88.
• Ceylan, M. A. 2010. Manisa-Uşak Demiryolu Ulaşımının Yerleşme Üzerine Etkileri (II). Marmara Coğrafya Dergisi, (21), 1-26.
• Çağlar, İ. 2014. Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Turgutlu (1839-1908). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Çukur, H. 1995. Turgutlu ve Yakın Çevresinin Fiziki Coğrafyası. Turgutlu Sosyo-Ekonomik Tarihi Sempozyumu (Bildiriler) Kitabı, s. 3-29, Turgutlu.
• Deng, X., Huang, J., Rozelle, S., Zhang, J., Li, Z. 2015. Impact Of Urbanization On Cultivated Land Changes İn China. Land Use Policy, 45, 1-7.
• Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü 2019. Manisa İli İklim Verileri, Ankara.
• Doğan, M. 2019. Antalya Şehrinin (Muratpaşa, Kepez, Döşemealtı, Aksu, Konyaaltı) Gelişmesinde Etkili Olan Faktörler. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 38, 187-201.
• Doğanay, H. 1991. Türkiye’de İç Göçler ve Başlıca Sonuçları. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 133-150.
• Doğanay, H. 2014. Türkiye Beşeri Coğrafyası (Genişletilmiş ve Güncellenmiş 4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Emecen, F. 1995. Bir Osmanlı Kasabasının Kuruluşu ve Yükselişi. Turgutlu Sosyo-Ekonomik Tarihi Sempozyumu (Bildiriler) Kitabı, s. 55-59, Turgutlu.
• Emiroğlu, M. 1981. Türkiye’de Son Sayımlar ve Kentleşme Olayının Boyutları. Coğrafya Araştırmaları Dergisi, (10), 43-82.
• Garipağaoğlu, N. 1999. Türkiye’de Göç Eden Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Dağılımı. Türk Coğrafya Dergisi, (34), 63-71.
• Gökmen, E. 2016. Hurufat Kayıtlarına Göre Turgutlu Kasabasındaki Dini-Sosyal Yapılar İle Görevlileri (1690-1835). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 338-377.
• Gülmez, N. ve As, B. 2019. Niyazi Dinçsoy’un Hatıralarında Turgutlu’nun İşgal ve Kurtuluş Günleri. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 6(1), 284-312.
• Günay, M. 2011. Şer’iyye Sicillerine Göre XVII. Yüzyılda Turgutlu Kasabası. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 714-721.
• Gürbüz, M. ve Karabulut, M. 2008. Kırsal Göçler ile Sosyo-Ekonomik Özellikler Arasındaki İlişkilerin Analizi. Türk Coğrafya Dergisi, (50), 37-60.
• Işık, Ş. 2009. Türkiye’de Eğitim Amaçlı Göçler. Coğrafi Bilimler Dergisi, 7(1), 27-37.
• Jiang, L., Deng, X., Seto, K. 2012. Multi-Level Modeling Of Urban Expansion Andcultivated Land Conversion For Urban Hotspot Counties İn China. Landsc. Urban Plan, 108, 131–139.
• Kara, H. 1988. Çukurova’da Kentleşme ve Sanayileşmenin Tarım Topraklarına Etkisi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, XXXII: 267-281.
• Koca, N. 2005. Atikhisar Barajının (Çanakkale) Çevresel ve Ekonomik Etkileri. Doğu Coğrafya Dergisi, 10(14), 209-233.
• Koçman, A. 1984. Bozdağlar ve Çevresinin İklimi. Ege Coğrafya Dergisi, 2(1), 57-108.
• Koçman, A. 1985. İzmir-Bozdağlar Yöresinin Yapısal Jeomorfolojisi ve Evrimi. Ege Coğrafya Dergisi, 3(1), 63-86.
• Köklü, N. 1992. Dünkü Manisa’dan Görüntüler. Manisa Dergisi, (1), 5-11.
• Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 1984. Toprak ve Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları. Ankara.
• Liu, Z., He, C., Zhang, Q., Huang, Q., Yang, Y. 2012. Extracting The Dynamics Ofurban Expansion İn China Using DMSP-OLS Nighttime Light Data From 1992 To2008. Landsc. Urban Plan, 106, 62–72.
• Meşe, K. I. 2005. Turgutlu Tarihi Kent Dokusunun İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Mutluer, M. 2003. Uluslararası Göçler ve Türkiye. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Narducci, J., Quintas-Soriana, C., Castro, A., Som-Castellano, R., Brandt, J. (2019). Implications of urban growth and farmland loss for ecosystem services in the western United States. Land Use Policy 86, 1-11.
• Sağlık, A. ve Kelkit, A. 2012. Kentleşmenin Tarım Toprakları Üzerindeki Etkileri: Çanakkale Kenti Örneği. Çanakkale Tarımı Sempozyumu, 10-11 Ocak, 479-488, Çanakkale.
• Sandal, E. K. ve Gürbüz, M. 2003. Mersin Şehrinin Mekânsal Gelişimi ve Çevresindeki Tarım Alanlarının Amaç Dışı Kullanımı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 1(1), 117-130.
• Sargın, S. 1998. Şehirlerin Mekânsal Gelişiminin Tarım Alanları Üzerlerindeki Etkilerinin Örnek Şehirlerde İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Sever, R. 2005. Coğrafi Açıdan Bir Araştırma: Çoruh Havzası enerji Yatırım Projeleri ve Çevresel Etkileri. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Sönmez, M. E. 2011. Adana Şehrinin Alansal Gelişimi ve Yakın Çevresinin Arazi Kullanımında Meydana Gelen Değişimler. Türk Coğrafya Dergisi, 0(57), 55-69.
• Sönmez, M. E. 2012. Barajların Mekân Üzerindeki Olumsuz Etkileri ve Türkiye’den Örnekler. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 213-231.
• Şahin, K. 2000. Altınkaya Baraj Gölü Suları Altında Kalan Köylerden Göç Edenlerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Vezirköprü Şehrine Etkileri. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (1), 85-99.
• Şenol, E. 2014. Amasya Kentinin Cumhuriyet Dönemi Mekânsal Gelişimi ve Tarım Alanlarının Amaç Dışı Kullanımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(30), 228-242.
• Özçağlar, A. 1994. Çarşamba Ovasında ve Yakın Çevresinde Araziden Faydalanma. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S. 3.
• Özcanlı, M. ve Güzel, A. 2015. Şanlıurfa Şehrinin Alansal Gelişiminin Çevresindeki Tarım Arazilerine Etkisi. Turkish Studies, Volume 10(6), 723-744.
• Özgen, N. ve Özçağlar, A. 2017. Bismil İlçesinde Tarımsal Arazi Kullanımı ve Planlamaya Yönelik Kararlar. Coğrafi Bilimler Dergisi, 15(1), 77-107.
• Özgür, E. M. 1995. Türkiye’deki İç göçlerde Ankara İlinin Yeri. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, (4), 63-76.
• Tandoğan, A. 1988. Türkiye’de 1975-1980 Döneminde İller Arası Göçler. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi: 27.
• Tang, J., Wang, L., Yao, Z. 2008. Analyses Of Urban Landscape Dynamicsusing Multi-Temporal Satellite İmages: A Comparison Of Two Petroleum-Oriented Cities. Landsc. Urban Plan, 87, 269–278.
• Tekin, S. 2012. Temettüat Defterlerine Göre Turgutlu’nun Sosyal ve Ekonomik Durumu. Tarih Okulu Dergisi, S. XII, s. 193-220.
• Toroğlu, E. 2007. Niğde İlinde Göç Faktörleri Ve Göçler. Coğrafi Bilimler Dergisi, 5(1), 75-96.
• Türkiye İstatistik Kurumu, 2019. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları.
• Tümertekin, E. 1968. Türkiye’de İç Göçler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 1371.
• Tümertekin, E. 1977. Türkiye’de İç Göçler Üzerine. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, S. 22, s. 29-42.
• Yanık, G., Uz, B., Esenli, F. 2006. Turgutlu (Manisa) Yöresi Neojen Çökellerinin Jeolojisi. İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, 5(2), 49-58.
• Yılmaz, A. 2004. Samsun Kentinin Yeni Gelişim Alanları: Atakum, Atakent ve Kurupelit. Türk Coğrafya Dergisi, (42), 59-72.
• Yılmaz, C. 1996. Sulama Amaçlı Baraj Suları Altında Kalan Tarım Alanları ve Derbent Barajı Bafra Ovası Sulama Projesi. Akademik Açı Dergisi, S. 2.
• Yılmaz, Ö. 2001. Tarım Alanlarının Amaç Dışı Kullanımı ve Afyon Örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 151-164.
• Yiğit, İ. 2019. Çankırı Şehrinin Mekânsal Gelişimi. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 39, 203-220.
• 1/25000 Ölçekli Turgutlu Topoğrafya Haritaları, Harita Genel Müdürlüğü, Ankara.
• 1950, 1990 ve 2018 İmar Planı, Turgutlu Belediyesi.