1970’lerden sonra neoliberal ideolojinin hakim olduğu ekonomi-politik süreç kentlerdeki fiziki ve toplumsal yapıyı değiştirmiştir. Bireylerin yaşadıkları yer tercihleri de pek çok parametreye bağlı olarak farklılaşmıştır. Bu çalışmanın amacı, neoliberal kentleşme ile yaşanan yer tercihlerini etkileyen faktörleri belirlemektir. Ayrıca kentlerin planlanmasında öncelik verilmesi gereken unsurlar ile ilgili çıkarımlarda bulunulmasına yardımcı olmaktır. Bu amaç doğrultusunda, neoliberal kentleşme deneyimlerini yaşayan İstanbul-Kağıthane ve İzmir-Bayraklı’da, toplamda 643 kişi ile anketler gerçekleştirilerek “yaşanan yerin tercihi” ile ilgili ölçek geliştirilmeye çalışılmıştır. 21 maddeden oluşan soruya “5. çok önemli, 4. önemli, 3. orta derecede önemli, 2. az önemli, 1. önemi yok” beşli likert tipi cevaplar verilmesi istenmiştir. SPSS paket programı aracılığıyla yapılan açıklayıcı faktör analizinde (AFA), ölçeğin 4 alt boyutu (semt ve evin özellikleri, kamu hizmetlerine yakınlık, işe bağlı faktörler, sosyal çevre ilişkileri) olduğu belirlenmiştir. Amos programı kullanılarak “Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA)” yapılmıştır. DFA’ya göre ölçeğin yapısal denklem model sonucunun (Structural Equation Modeling Results) p=0.000 düzeyinde anlamlı olduğu, ölçeği oluşturan 18 madde ve 4 alt boyutun ölçek yapısıyla ilişkili olduğu belirlenmiştir. Uyum iyiliği değerlerinin kabul edilebilir düzeyde olması AFA sonucunda elde edilen boyutların, DFA ile desteklendiğini göstermektedir. Her iki araştırma alanında araştırmaya katılan katılımcıların konut tiplerine göre ölçek boyutlarını karşılaştırmak için tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Kağıthane ve Bayraklı’da, güvenlikli site-rezidanslarda yaşayanların tercih nedenleri işe bağlı ve semt-evin özelliklerine bağlı faktörlerken, gecekondu-eski tip apartmanlarda yaşayanlar için ise sosyal çevre ilişkileri faktörü öne çıkmıştır. Bunun yanı sıra, neoliberal dönemde genel olarak, bireysel ve hedonik yaklaşımların yaşanan yer seçiminde etkili olduğu gözlemlenmiştir.
Neoliberal Kentleşme Faktör Analizi Ölçek Geliştirme Kent Mekan.
After the 1970s, the political economi process dominated by neoliberal ideology changed the physical and social structure in cities. The preferences of individuals for the place where they live have also differed depending on many parameters. The aim of this study is to determine the factors affecting the place preferences experienced with neoliberal urbanization. In addition, helps to make inferences about the elements that should be given priority in the planning of cities. In accordance with this purpose in Istanbul-Kağıthane and Izmir-Bayraklı, which have experienced neoliberal urbanization, surveys were conducted with a total of 643 people and an attempt was made to develop a scale related to “preference of living place”. To the question consisting of 21 items “5. very important, 4. important, 3. of middling importance, 2. less important, 1. not important” five-likert type answers were asked to be given. In the explanatory factor analysis (EFA) conducted with the SPSS package program, it was determined that the scale had 4 sub-dimensions (the characteristics of the district and house, proximity to public services, work-related factors, social environment relations). “Confirmatory Factor Analysis (CFA)” was performed using the Amos program. According to the CFA, it was determined that the structural equation model result of the scale was significant at the p=0.000 level, the 18 items and 4 sub-dimensions that make up the scale are related to the scale structure. The fact that the goodness of fit values are at an acceptable level shows that the dimensions obtained as a result of EFA are supported by CFA. In both research areas, one-way analysis of variance was applied to compare the scale sizes of the participants participating in the study according to their housing types. In Kağıthane and Bayraklı, the reasons for choosing those living in gated community-residences are factors related to work and district-house characteristics while the factor of social environmental relations for those living in slum-old apartments has come to the fore. In addition, it has been observed that in general, individual and hedonic approaches were effective in choosing a place to live in the neoliberal period.
Neoliberal Urbanization Factor Analysis Scale Development Urban Space.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Beşeri Coğrafya |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 29 Haziran 2022 |
Yayımlanma Tarihi | 29 Haziran 2022 |
Gönderilme Tarihi | 20 Nisan 2022 |
Kabul Tarihi | 15 Haziran 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 31 Sayı: 1 |