Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Rusya-Gürcistan-Türkiye Jeopolitiği Bağlamında Gürcistan Özerk Bölgeleri

Yıl 2024, Cilt: 33 Sayı: 2, 271 - 285, 31.12.2024
https://doi.org/10.51800/ecd.1535720

Öz

Abhazya, Güney Osetya ve Acara; tarihi-coğrafi, etnik farklılıkları, jeopolitik çıkarları ve Kafkasya’da Rus-Osmanlı hâkimiyet savaşları ile gelişen siyasi olaylar nedeniyle özerklik-bağımsızlık sorunu yaşamışlardır. Bu özerk bölgeler; Gürcistan, Türkiye ve Rusya için farklı jeopolitik anlamlar taşımıştır. Gürcistan; özerk bölgeleri kendi parçası olarak görmekte, toprak bütünlüğünü korumak ve jeoekonomik, sosyo-politik açıdan ülkesine entegre etmek istemektedir. Özerk bölgeler, Gürcistan sınır güvenliği açısından jeopolitik önem taşımaktadır. Bu bölgelerin kaybı Gürcistan için toprak ve prestij kaybı anlamına gelecektir. Gürcistan özerk bölgeleri, Kafkas ülkesi Türkiye için; Osmanlı Devleti’nin miras bölgesi olarak tarihi anlam içermektedir. Türkiye tarihi anlaşmalara dayalı olarak Abhaz ve Acara Müslümanlarının garantör ülkesidir. Özerk bölgeler, Türkiye’nin konumsal açıdan sınır güvenliğini ve ticari kazançlarını da içermektedir. Rusya için bu bölgeler Güney Kafkasya’yı kontrol mekanizması, Gürcistan’ın NATO ve AB politikasına karşı eylemidir. Karadeniz-Hazar Havzasını yakınlaştıran en kısa berzah alanı olması nedeniyle enerji ve ticari eksen niteliği, turistik potansiyeli mevcuttur. Güney Osetya ve Abhazya’nın Rus-Gürcü sınırını oluşturmaları sınır güvenliğini belirlemektedir.
Çalışma söz konusu özerk bölgelerin Gürcistan, Rusya ve Türkiye açısından jeopolitik anlamını incelemeyi amaçlamaktadır. Tarihi bağlamda Abhazya, Güney Osetya ve Acara bölgelerinin jeopolitik açıdan nasıl şekillendiği, nasıl şekillenmesi gerektiği ve olası bir durumda özerk cumhuriyetlerin hangi siyasi gücü temsili (hamisi) olarak seçeceği konusunda olası senaryoları analiz etmektedir. Çalışmada, karşılaştırmalı tarihi analizler, günümüzü ve geleceği yorumlayıcı progresif ve reflektivist yaklaşımlar kullanılmıştır. Çalışmada Gürcistan özerk bölgelerinin farklı siyasi güçleri kendisine hami olarak seçebileceği sonucuna varılmıştır.

Kaynakça

  • Al Mahmud, A. (2013). Constructivism and Reflectivism as the Logical Counterparts in TESOL: Learning Theory versus Teaching Methodology. TEFLIN Journal: A Publication on the Teaching & Learning of English, 24(2).
  • Akdemir, İ. O., & Koçyiğit Türk, M. (2023). Zihinlerdeki Kafkasya: Kafkasya’nın konumu ve sınırları üzerine jeopolitik analiz. Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi (6), 132-157. https://doi.org/10.62068/visbid.1392769
  • Akengin, H. (2019). Siyasi Coğrafya. İnsan ve mekân yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Aslanlı, A. (2005). Bölgesel ve küresel dengeler açısından Abhazya sorunu. Karadeniz Araştırmaları, 5(5), 116-136.
  • Davtyan, E. (2014). South Caucasus and the global geopolitics. In Proceedings of INTCESS14-International Conference on Education and Social Sciences, Şubat (p. 723).
  • Davutoğlu, A. (2016). Stratejik derinlik. Küre Yayıncılık.
  • Dilek, Y. (2021). Bölgesel Güney Osetya sorununun küreselleşmesi. Journal of International Relations and Political Science Studies, (3), 45-59.
  • Ekinci, F. D. (2019). “İnşacılık, kimlik, ‘üretilmiş’ vatandaşlar: Rusya’nın Abhazya ve Güney Osetya’da vatandaşlık politikaları”, Uluslararası İlişkiler, 16(61), 97-109. https://doi.org/10.33458/uidergisi.541539
  • Ellison, B. J. (2011). Russian grand strategy in the South Ossetia War. Demokratizatsiya, 19(4). 343-366.
  • Ergün O., & Kurban V. (2020). Jeopolitik şekillendirme ve Türk-Rus ilişkileri. Postmodern Jeopolitik, infosfer kirliliği ve güç siyaseti. Yeditepe Yayınevi.
  • Flint C., & Taylor P.J. (2014). Siyasi Coğrafya dünya ekonomisi, ulus-devlet ve yerellik. (Çev. F. Ereker). Nobel Yayıncılık.
  • Forsyth, J. (2013). Kafkasya. (Çev. T. Binder). Ayrıntı Yayınları.
  • Gümüşçü O. (2010). Siyasi Coğrafya açısından sınırlar ve tarihi süreç içinde Türkiye’de sınır kavramı. Bilig, 52, 79-104.
  • Hacısalihoğlu, İ.Y. (2001). Yeni Dünya düzeni arayışı ve Türkiye. Jeopolitik analiz. Çantay Kitabevi.
  • Hasanov, A. (2012). Jeopolitik. Babıali Kültür Yayıncılık.
  • Holland, E. C., Dahlman, C. T., & Browne, M. (2020). The arc of autonomy in Georgia's Ajara. Political Geography, 80, 102-177.
  • İbrahimli, H., & Koç, M. (2022). The Contributions of Georgia’s geopolitics to the country’s economy. Khazar Journal of Humanities and Social Sciences, 25(1), 45-63. https://doi.org/10.5782/2223-2621.2022.25.1.45
  • Jalabadze, N., & Janiashvili, L. (2022). რუსეთის ექსპანსიონისტური პოლიტიკა ეთნო-კულტურული და სამოქალაქო იდენტობის ტრანსფორმაციის კონტექსტში (თვითაღიარებული სამხრეთ ოსეთის მაგალითზე). HISTORY, ARCHAEOLOGY, ETHNOLOGY, (VII), 130-141.
  • Kandelaki, S. (2022). Black Sea geopolitics after the Russia-Ukraine War: View from Georgia. Caucasus Analytical Digest, (130), 21-27.
  • Kaya, İ. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Y. Arı & İ. Kaya (Ed.), Coğrafya araştırma yöntemleri. İçinde (s.277-301). Coğrafyacılar Derneği Yayınları.
  • Koç, S.Ö. (2007). 19. yüzyılın son çeyreğinde ve 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Acaralar. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Koçyiğit Türk, M. (2024). Kafkasya’dan Maverayı Kafkasya’ya Türkiye için jeopolitikalar. Doktora tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
  • Korkut, C. (1970). Siyasi Coğrafya açısından devlet sınırları ve Türkiye’nin sınırları. Karınca Matbaacılık.
  • Kurat, A.N. (1992), Türk Kavimleri ve Devletleri. Ankara: Murat Kitabevi Yayınları.
  • Markhulia, G. (2023). The role and Importance of Central Asia for Georgia's geopolitical security. Georgian Academy of Business Sciences" Moambe", (49), 54-64.
  • Modebadze, V., & Kozgambayeva, G.B. (2018). Russıa’s geopolıtıcal ınterests ın Georgıa (South Caucasus and the threats coming from Moscow). Вестник КазНУ. Серия историческая, 91(4), 27-31.
  • Murtazaoğlu, F. (2004). Acaralıların siyasi özerklik hakkının süjesi haline gelmeleri ve Türkiye’nin bu sürece etkisi. Bilig, (29), 41-82.
  • Özey, R., (2021). Kafkasya ve Kafkas ülkeleri coğrafyası. Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Özsağlam, M.T. (2020). Sınırlı tanınan Abhazya Cumhuriyeti ve Rusya’nın Abhazya’daki rolü. Kafkasya Çalışmaları- Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies, 6 (11). 1-21.
  • Pokhlebkin, V. V. (1998). Gürcistan'ın özerk bölgelerinden biri olan Acara'nın tarihi kaderi ve uluslararası hukuki statüsü hakkında. Moskova Uluslararası Hukuk Dergisi, (4). 234-240. https://doi.org/10.24833/0869-0049-1998-4-234-240
  • Revaz, G. (2005). Georgia’s geopolitical landmarks: is there a shift?. Central Asia and the Caucasus, (1 (31)), 100-106.
  • Tansel, S. (1977). Mondros’tan Mudanya’ya kadar. Cilt 1. M.E. Basımevi.
  • Tavkul, U. (2015). Kafkasya gerçeği. Selenge Yayınları.
  • Togan, Z. V. (1981). Umumi Türk tarihine giriş. Enderun: Kitapevi.
  • Top, S., & Yiğit, İ. (2013). Araştırma yöntemleri ve süreci. O. Gümüşçü (Ed.), Tarihi Coğrafya içinde (Ünite 8). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Wakızaka, K. (2012). Türkiye’deki Gürcü ve Çerkes diasporasının gözüyle Abhazya meselesi ve kimlik sorunu. Yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Weiss, A., & Zabanova, Y. (2016). Georgia and Abkhazia caught between Turkey And Russia: Turkey's changing relations with Russia and the west in 2015-2016 and their impact on Georgia and Abkhazia. (SWP Comment, 54/2016). Berlin: Stiftung Wissenschaft und Politik -SWP- Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-49892-8.
  • Viktorovna, S.G. (2014). Республика Абхазия В Контексте Геополитических Процессов Кавказского Региона. (Kafkasya Bölgesindeki Jeopolitik Süreçler Bağlamında Abhazya Cumhuriyeti). Теория И Практика Общественного Развития, Sayı:1. 359-361.
  • Yalçınkaya, A. (2011). Türk dış politikasında Kafkasya. (275-307). Değişen Dünya’da Türk Dış Politikası. (Ed. M. Ercan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Yayla, A. (2009). Eğitimin felsefi temelleri. Eğitim Bilimine giriş içinde, (Memduhoğlu H.M. ve Yılmaz K.) Ankara: Pegem Akdemi Yayıncılık.
  • Yılmaz, H., & Kaşıkçı N. (2006). Tarihin sıkıştığı Coğrafya Kafkasya. Elips Kitap.
  • İnternet Kaynakları:
  • Acara. (t.y). https://ka.wikipedia.org/wiki/ აჭარა#ისტორია. (Erişim Tarihi: 13.09.2023).
  • Diler, F.G. (2014). Gürcistan’da İslam’dan Hristiyanlığa Dönüş
  • https://www.agos.com.tr/tr/yazi/6288/gurcistanda-islamdan-hiristiyanliga-donus (Erişim Tarihi 03.10. 2024). Uludağ, S. (2020). Acara. TDV İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/acara#2-bolgede-islamiyet (Erişim Tarihi: 03.10. 2024).

Georgian Autonomous Regions in the Context of Russia-Georgia-Türkiye Geopolitics

Yıl 2024, Cilt: 33 Sayı: 2, 271 - 285, 31.12.2024
https://doi.org/10.51800/ecd.1535720

Öz

Abkhazia, South Ossetia and Adjara have experienced autonomy-independence issues due to their historical-geographical, ethnic differences, geopolitical interests and political events that developed with the Russian-Ottoman domination wars in the Caucasus. These autonomous regions have different geopolitical meanings for Georgia, Türkiye and Russia. Georgia sees the autonomous regions as its own part, request to preserve its territorial integrity and combine it into its country in geoeconomic and socio-political terms. Autonomous regions have geopolitical importance in terms of Georgian border security. The loss of these regions will mean a loss of territory and prestige for Georgia. Georgian autonomous regions have historical meaning for Türkiye as a Caucasian country as the heritage site of the Ottoman Empire. Türkiye is the guarantor country of Abkhazian and Adjara Muslims based on historical agreements. Autonomous regions also include Türkiye's border security and trading benefit in terms of location. For Russia, these regions represent a mechanism for controlling the South Caucasus and Georgia's action against NATO and EU policies. Since it is the shortest isthmus area that brings the Black Sea-Caspian Basin closer, it has an energy and trade axis and tourism potential. The fact that South Ossetia and Abkhazia form the Russian-Georgian border determines border security.
The study aims to examine the geopolitical meaning of the autonomous territories in terms of Georgia, Russia and Türkiye. It analyses possible scenarios on how the regions of Abkhazia, South Ossetia and Adjara were shaped geopolitically in the historical context, how they should be shaped and which political power the autonomous territories will choose as their representative (patron) in a possible situation. In the study, comparative historical analysis, progressive and reflectivist approaches interpreting the present and the future were used. The study concluded that Georgian autonomous regions may choose different political forces as their patrons.

Kaynakça

  • Al Mahmud, A. (2013). Constructivism and Reflectivism as the Logical Counterparts in TESOL: Learning Theory versus Teaching Methodology. TEFLIN Journal: A Publication on the Teaching & Learning of English, 24(2).
  • Akdemir, İ. O., & Koçyiğit Türk, M. (2023). Zihinlerdeki Kafkasya: Kafkasya’nın konumu ve sınırları üzerine jeopolitik analiz. Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi (6), 132-157. https://doi.org/10.62068/visbid.1392769
  • Akengin, H. (2019). Siyasi Coğrafya. İnsan ve mekân yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Aslanlı, A. (2005). Bölgesel ve küresel dengeler açısından Abhazya sorunu. Karadeniz Araştırmaları, 5(5), 116-136.
  • Davtyan, E. (2014). South Caucasus and the global geopolitics. In Proceedings of INTCESS14-International Conference on Education and Social Sciences, Şubat (p. 723).
  • Davutoğlu, A. (2016). Stratejik derinlik. Küre Yayıncılık.
  • Dilek, Y. (2021). Bölgesel Güney Osetya sorununun küreselleşmesi. Journal of International Relations and Political Science Studies, (3), 45-59.
  • Ekinci, F. D. (2019). “İnşacılık, kimlik, ‘üretilmiş’ vatandaşlar: Rusya’nın Abhazya ve Güney Osetya’da vatandaşlık politikaları”, Uluslararası İlişkiler, 16(61), 97-109. https://doi.org/10.33458/uidergisi.541539
  • Ellison, B. J. (2011). Russian grand strategy in the South Ossetia War. Demokratizatsiya, 19(4). 343-366.
  • Ergün O., & Kurban V. (2020). Jeopolitik şekillendirme ve Türk-Rus ilişkileri. Postmodern Jeopolitik, infosfer kirliliği ve güç siyaseti. Yeditepe Yayınevi.
  • Flint C., & Taylor P.J. (2014). Siyasi Coğrafya dünya ekonomisi, ulus-devlet ve yerellik. (Çev. F. Ereker). Nobel Yayıncılık.
  • Forsyth, J. (2013). Kafkasya. (Çev. T. Binder). Ayrıntı Yayınları.
  • Gümüşçü O. (2010). Siyasi Coğrafya açısından sınırlar ve tarihi süreç içinde Türkiye’de sınır kavramı. Bilig, 52, 79-104.
  • Hacısalihoğlu, İ.Y. (2001). Yeni Dünya düzeni arayışı ve Türkiye. Jeopolitik analiz. Çantay Kitabevi.
  • Hasanov, A. (2012). Jeopolitik. Babıali Kültür Yayıncılık.
  • Holland, E. C., Dahlman, C. T., & Browne, M. (2020). The arc of autonomy in Georgia's Ajara. Political Geography, 80, 102-177.
  • İbrahimli, H., & Koç, M. (2022). The Contributions of Georgia’s geopolitics to the country’s economy. Khazar Journal of Humanities and Social Sciences, 25(1), 45-63. https://doi.org/10.5782/2223-2621.2022.25.1.45
  • Jalabadze, N., & Janiashvili, L. (2022). რუსეთის ექსპანსიონისტური პოლიტიკა ეთნო-კულტურული და სამოქალაქო იდენტობის ტრანსფორმაციის კონტექსტში (თვითაღიარებული სამხრეთ ოსეთის მაგალითზე). HISTORY, ARCHAEOLOGY, ETHNOLOGY, (VII), 130-141.
  • Kandelaki, S. (2022). Black Sea geopolitics after the Russia-Ukraine War: View from Georgia. Caucasus Analytical Digest, (130), 21-27.
  • Kaya, İ. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Y. Arı & İ. Kaya (Ed.), Coğrafya araştırma yöntemleri. İçinde (s.277-301). Coğrafyacılar Derneği Yayınları.
  • Koç, S.Ö. (2007). 19. yüzyılın son çeyreğinde ve 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Acaralar. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Koçyiğit Türk, M. (2024). Kafkasya’dan Maverayı Kafkasya’ya Türkiye için jeopolitikalar. Doktora tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
  • Korkut, C. (1970). Siyasi Coğrafya açısından devlet sınırları ve Türkiye’nin sınırları. Karınca Matbaacılık.
  • Kurat, A.N. (1992), Türk Kavimleri ve Devletleri. Ankara: Murat Kitabevi Yayınları.
  • Markhulia, G. (2023). The role and Importance of Central Asia for Georgia's geopolitical security. Georgian Academy of Business Sciences" Moambe", (49), 54-64.
  • Modebadze, V., & Kozgambayeva, G.B. (2018). Russıa’s geopolıtıcal ınterests ın Georgıa (South Caucasus and the threats coming from Moscow). Вестник КазНУ. Серия историческая, 91(4), 27-31.
  • Murtazaoğlu, F. (2004). Acaralıların siyasi özerklik hakkının süjesi haline gelmeleri ve Türkiye’nin bu sürece etkisi. Bilig, (29), 41-82.
  • Özey, R., (2021). Kafkasya ve Kafkas ülkeleri coğrafyası. Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Özsağlam, M.T. (2020). Sınırlı tanınan Abhazya Cumhuriyeti ve Rusya’nın Abhazya’daki rolü. Kafkasya Çalışmaları- Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies, 6 (11). 1-21.
  • Pokhlebkin, V. V. (1998). Gürcistan'ın özerk bölgelerinden biri olan Acara'nın tarihi kaderi ve uluslararası hukuki statüsü hakkında. Moskova Uluslararası Hukuk Dergisi, (4). 234-240. https://doi.org/10.24833/0869-0049-1998-4-234-240
  • Revaz, G. (2005). Georgia’s geopolitical landmarks: is there a shift?. Central Asia and the Caucasus, (1 (31)), 100-106.
  • Tansel, S. (1977). Mondros’tan Mudanya’ya kadar. Cilt 1. M.E. Basımevi.
  • Tavkul, U. (2015). Kafkasya gerçeği. Selenge Yayınları.
  • Togan, Z. V. (1981). Umumi Türk tarihine giriş. Enderun: Kitapevi.
  • Top, S., & Yiğit, İ. (2013). Araştırma yöntemleri ve süreci. O. Gümüşçü (Ed.), Tarihi Coğrafya içinde (Ünite 8). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Wakızaka, K. (2012). Türkiye’deki Gürcü ve Çerkes diasporasının gözüyle Abhazya meselesi ve kimlik sorunu. Yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Weiss, A., & Zabanova, Y. (2016). Georgia and Abkhazia caught between Turkey And Russia: Turkey's changing relations with Russia and the west in 2015-2016 and their impact on Georgia and Abkhazia. (SWP Comment, 54/2016). Berlin: Stiftung Wissenschaft und Politik -SWP- Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-49892-8.
  • Viktorovna, S.G. (2014). Республика Абхазия В Контексте Геополитических Процессов Кавказского Региона. (Kafkasya Bölgesindeki Jeopolitik Süreçler Bağlamında Abhazya Cumhuriyeti). Теория И Практика Общественного Развития, Sayı:1. 359-361.
  • Yalçınkaya, A. (2011). Türk dış politikasında Kafkasya. (275-307). Değişen Dünya’da Türk Dış Politikası. (Ed. M. Ercan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Yayla, A. (2009). Eğitimin felsefi temelleri. Eğitim Bilimine giriş içinde, (Memduhoğlu H.M. ve Yılmaz K.) Ankara: Pegem Akdemi Yayıncılık.
  • Yılmaz, H., & Kaşıkçı N. (2006). Tarihin sıkıştığı Coğrafya Kafkasya. Elips Kitap.
  • İnternet Kaynakları:
  • Acara. (t.y). https://ka.wikipedia.org/wiki/ აჭარა#ისტორია. (Erişim Tarihi: 13.09.2023).
  • Diler, F.G. (2014). Gürcistan’da İslam’dan Hristiyanlığa Dönüş
  • https://www.agos.com.tr/tr/yazi/6288/gurcistanda-islamdan-hiristiyanliga-donus (Erişim Tarihi 03.10. 2024). Uludağ, S. (2020). Acara. TDV İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/acara#2-bolgede-islamiyet (Erişim Tarihi: 03.10. 2024).
Toplam 45 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Siyasi Coğrafya
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Müberra Koçyiğit Türk 0000-0002-5308-3634

Erken Görünüm Tarihi 30 Aralık 2024
Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 19 Ağustos 2024
Kabul Tarihi 18 Ekim 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 33 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Koçyiğit Türk, M. (2024). Rusya-Gürcistan-Türkiye Jeopolitiği Bağlamında Gürcistan Özerk Bölgeleri. Ege Coğrafya Dergisi, 33(2), 271-285. https://doi.org/10.51800/ecd.1535720