Kekemeliği Olan ve Olmayan Yetişkin Bireylerin Psikolojik Dayanıklılıkları Üzerinde Duygu Düzenleme Güçlüğünün Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 15, 34 - 57, 27.12.2023

Nilüfer Özkan , Berna Akçinar

Öz

Bu araştırmada kekemeliği olan ve olmayan yetişkin bireylerin psikolojik dayanıklılıkları üzerinde duygu düzenleme güçlüğünün yordayıcı etkisi incelenmiştir. Kekemeliği olan ve olmayan yetişkin bireylerin psikolojik dayanıklılıkları kıyaslanarak, sosyodemografik özelliklerin psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkisi incelenmiş ve kekemeliği olan örneklem grubunun belli özellikleri tespit edilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını, 83 kekemeliği olan 139 kekemeliği olmayan toplam 222 yetişkin oluşturmaktadır. Ölçüm aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ) ve Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği (YPDÖ) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, kekemeliği olan yetişkinlerle kekemeliği olmayan yetişkinler arasında psikolojik dayanıklılık toplam puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Kekemeliği olan yetişkinlerin psikolojik dayanıklılıkları daha düşük bulunmuştur. Bunun yanı sıra, duygu düzenleme güçlüğü ile psikolojik dayanıklılık arasında negatif yönde güçlü bir ilişkinin olduğu tespit edilmiş ve kekemeliği olan ve olmayan bireylerde duygu düzenleme güçlüğünün, psikolojik dayanıklılığı anlamlı şekilde yordadığı görülmüştür. Bu araştırma, elde edilen sonuçlar doğrultusunda duygu düzenlemenin psikolojik dayanıklılık üzerinde ne kadar kritik bir rol oynadığını göstermektedir. Bu bulgular, kekemeliği olan bireylerin kekemelik deneyimini şekillendirmek veya kontrol altına almak, ayrıca bu bireylerin yaşam kalitesini artırmak için daha etkili terapötik yaklaşımların geliştirilmesinde önemli bir yol gösterici olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kekemelik, duygu düzenleme, psikolojik dayanıklılık, yetişkinler

Etik Beyan

etik ihlal etmediğimi beyan ederim.

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

Araştırmama katılan kişilere teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akar, A. (2018). Psikolojik Sağlamlık Programının Ergenlerin Psikolojik Sağlamlık Düzeyine Etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul, Maltepe Üniversitesi. Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (DSM-5) (5. Baskı). (E. Köroğlu, Çev.) Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Arı, F. A., & Çarkıt, E. (2020). Investigation of resilience in terms of gender: A meta-analysis study. Research on Education and Psychology (REP), 4(Special Issue), 34-52.
• Aydin Sünbül, Z. and Yerin Güneri, O. (2019). The relationship between mindfulness and resilience: The mediating role of self-compassion and emotion regulation in a sample of underprivileged Turkish adolescents. Personality and Individual Differences, 139, 337–342. https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.12.009
• Basım, H. N. ve Çetin, F. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği'nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-114.
• Bektaş, M. (2018). Evli bireylerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin yordanması. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bektaş M, Özben Ş (2016). Evli Bireylerin Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinin Bazı Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 215- 240.
• Blood, G. W., Blood, I. M., Tellis, G. M., Gabel, M. G. (2001) Communication apprehension and self-perceived communication competence in adolescents who stutter, J. Fluency Disord., 26, 161-178.
• Bonanno, G. A. (2004). Loss, Trauma, and Human Resilience: Have We Underestimated the Human Capacity to Thrive After Extremely Aversive Events? American Psychologist, 59(1), 20–28. https://doi.org/10.1037/0003-066X.59.1.20
• Bonanno GA, Galea S, Bucciarelli A, Vlahov D. (2007). What predicts psychological resilience after disaster? The role of demographics, resources, and life stress. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 75, 671–82.
• Boyle, M. (2015). Relationships Between Psychosocial Factors and Quality of Life for Adults Who Stutter, 24, 1-12.
• Bozkurt, D. & Levent, F. (2021). Öğretmenlerin Psikolojik Dayanıklılık ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. OPUS International Journal of Society Researches, 18 (44), 7968-8000. DOI: 10.26466/opus.937692 Campbell-Sills L, Cohan SL, Stein MB. (2006). Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behaviour Research and Therapy, 44, 585–99.
• Connor, K. M., & Zhang, W. (2006). Recent advances in the understanding and treatment of anxiety disorders. Resilience: Determinants, measurement, and treatment responsiveness. CNS Spectrums, 11, 5−12.
• Connor, K. M. ve Davidson, J. R. (2003). Development of a New Resilience Scale: The Conner-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76-82.
• Connor, K. M. (2006). Assessment of resilience in the aftermath of trauma. The Journal of Clinical Psychiatry, 67(2), 46–49.
• Conture, E. G., Walden, T. A., Arnold, H. S., Graham, C. G., Hartfield, K. N., and Karrass, J. (2006). A communication-emotional model of stuttering, içinde A. Bernstein Ratner, J. Tetnowski (Ed.), Current Issues in Stuttering Research and Practice. New York: Psychology Press.
• Craft, C. L., & Gregg, B. A. (2019). Bouncing back: The role of resilience in therapy for school-aged children who stutter. Clinical Archives of Communication Disorders, 4(3), 146–162. https://doi.org/10.21849/cacd.2019.00122
• Craig, A., Blumgart, E., and Tran, Y. (2010). Resilience and Stuttering: Factors That Protect People From the Adversity of Chronic Stuttering. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, Vol. 54.
• Doğan, T., ve Yavuz, K. E. (2020). Yetişkinlerde Psikolojik Sağlamlık, Olumlu Çocukluk Deneyimleri ve Algılanan Mutluluk. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 12(1), 312-330. DOI: 10.18863/pgy.750839
• Ernas, Ş. (2017). Özerklik ve psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/630100
• Freud, D. ve Amir, O. (2020). Resilience in people who stutter: Association with covert and overt characteristics of stuttering. Journal of Fluency Disorders, 64(2020). DOI: 10.1016/j.jfludis.2020.105761
• Gratz, K. L. & Roemer, L. (2004). Multidimensional assesment of emotion regulation and dysregulation: development, factor structure and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal Of Psychopathology And Behavioral Assessment, 26(1), 41-54.
• Guitar, B. (2013). Stuttering: An Integrated Approach to Its Nature and Treatment. Baltimore: Lippincott Williams and Wilkins.
• Humeniuk, E. ve Tarkowski, Z. (2019). Characteristics of emotion regulation among adults with chronic stuttering, 19 (3), 315–319. DOI: 10.15557/PiPK.2019.0033
• Karabulut, N. ve Balcı, A. (2017). Okul Yöneticilerinin Yılmazlık Düzeyi ve Denetim Odağı ile İlişkisi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 7(1), 196-214. https://dergipark.org.tr/tr/pub/trkefd/issue/27304/287430
• Karaırmak, Ö. (2010). Establishing the psychometric qualities of the Connor–Davidson Resilience Scale (CD-RISC) using exploratory and confirmatory factor analysis in a trauma survivor sample. Psychiatry Research, 179, 350-356. DOI:10.1016/j.psychres.2009.09.012
• Karataş, R. (2016). Özel eğitim okullarında çalışan öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ve başa çıkma stratejilerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karrass, J., Walden, T. A., Conture, E. G., Graham, C. G., Arnold, H. S., Hartfield, K. N., & Schwenk, K. A. (2006). Relation of emotional reactivity and regulation to childhood stuttering, Journal of Communication Disorders, 39, 402-423.
• Kayhan Aktürk, Ş., & Ünsal, E. (2019). Okul Çağı Döneminde Kekemeliği Olan ve Olmayan Çocukların Duygu Düzenleme Becerilerinin Karşılaştırılması: Ön Bulgular. Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi (DKYAD), 2(2).
• Lee, J. H., Nam, S. K., Kim, A., Kim, B., Lee, M. Y., and Lee, S. M. (2013). Resilience: A meta-analytic approach. Journal of Counseling & Development, 91(3), 269–279.
• Min, J. A., Yu, J. J., Lee, C. U., and Chae, J. H. (2013). Cognitive emotion regulation strategies contributing to resilience in patients with depression and/or anxiety disorders. Comprehensive Psychiatry, 54(8), 1190–1197. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2013.05.008
• Mouatsou, C., Koutra, K. (2021). Emotion regulation in relation with resilience in emerging adults: The mediating role of self-esteem. Curr Psychol, 42, 734–747. https://doi.org/10.1007/s12144-021-01427-x
• Plexico, L. W., Erath, S., Shores, H., & Burrus, E. (2019). Self-acceptance, resilience, coping and satisfaction of life in people who stutter. Journal of Fluency Disorders, 59, 52-63. DOI:10.1016/j.jfludis.2018.10.004
• Rufino, K. A., Babb, S. J., & Johnson, R. M. (2022). Moderating effects of emotion regulation difficulties and resilience on students’ mental health and well-being during the COVID-19 pandemic. Journal of Adult and
• Continuing Education, 28(2), 397–413. https://doi.org/10.1177/14779714221099609
• Rugancı, R. N., and Gençöz, T. (2010). Psychometric properties of a Turkish version of the Difficulties in Emotion Regulation Scale. Journal of Clinical Psychology, 66(4), 442-455. DOI: 10.1002/jclp.20665
• Sarıkaya, B. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Ebeveynleşme Yaşantıları ile Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan
• Schwartz, F. M. (1990). Akıcı Konuşma, İnceer, B (Çev.), Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 1-2, 77-80.
• Selçuklu, A. E. (2013). Örgütsel Bağlılığın Bir Yordayıcısı Olarak Kurum Kültürü ve Psikolojik Dayanıklılık: Okulöncesi Öğretmenleri Üzerine Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 489-159.
• Shrivastava, A. and Desousa, A. (2016). Resilience: A psychobiological construct for psychiatric disorders. Indian Journal of Psychiatry, 58(1), 38-43. DOI: 10.4103/0019-5545.174365
• Silverman, F.H. (2003). The Essentials on Speech, Language and Hearing Disorders, Atomic Dog Publishers.
• Uçar, Z. M. (2020). Ergenlik Dönemi Bireylerinin Kişilik Özellikleri İle Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya
• Yağmur, T., ve Türkmen, S. N. (2017). Ruhsal Hastalığı Olan Hastalara Bakım Veren Aile Üyelerinde Algılanan Stres ve Psikolojik Dayanıklılık. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 4(1), 542-548.
• Yılmazer, F. (2017). Kamu Personeli Seçme Sınavına (KPSS) hazırlanan öğretmen adaylarının sınav kaygısına bağlı olarak tükenmişlik düzeyi ve psikolojik dayanıklılıkları. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/378234
• Yüksel, M., Saruhan, V. ve Keçeci, B. (2021). Psikolojik Sağlamlığın Duygusal Zeka ve Kişilerarası Duygu Düzenleme Açısından İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 53, 141-156.