Bir Dönemin Tanığı Olarak Vakit Gazetesi

Year 2023, Cumhuriyetin İlanının 100. Yılı Anısına 1923’ten 2023’e Süreli Yayınlar ve Edebiyat Özel Sayısı, 201 - 212, 31.12.2023

Canan Olpak Koç

https://doi.org/10.31465/eeder.1398562

Abstract

Vakit Gazetesi 20. yüzyılın başından itibaren uzun süre yayın yaparak Türk basın yayın tarihinde önemli işlevler üstlenmiş bir gazetedir. Ahmet Emin Yalman ve Mehmet Asım Us tarafından çıkarılmaya başlayan gazete yalnız kendi güncel tarihinin değil ülkenin tarihinin de ciddi bir tanığıdır. 20. yüzyılın özellikle ilk çeyreği yalnız haber alma imkânları bakımından değil doğru ve yanlışı ayırt etme açısından da gazetecilikle uğraşanları zorlayan bir dönem olur. Bir tarafta Osmanlı Devleti’nin izleri dururken diğer tarafta kendi başının çaresine bakıp kurtulması ve bağımsızlığı elde etmesi gereken bir ulus vardır. Öncü isimlerin ve kurumların taraf olma zorunluluğu oluşur. Ancak içinde bulunulan durum ikisini de zorlayan şartları taşır. İşte bu ortamda gazeteler ilk çıktıkları günden itibaren özellikle günlük haberlerin yayılmasında önemli işlevler üstlenir. Vakit Gazetesi yayın yaptığı dönem, yıl aralıkları düşünüldüğünde bu konuda adı anılabilecek gazetelerin ilk sıralarında gelir. Yayınlarında halkı bilgilendirirken devletin o yıllarda yaşadığı sosyal, siyasal, kültürel değişimlerden de etkilenir ve sütunlarına taşır. Özellikle Milli mücadele dönemi vakit gazetesinden takip edilebilir. Üstelik yazar kadrosu düşünüldüğünde yönlendirici bir güce de sahip olduğu görülür. Bu makalede Vakit Gazetesi hakkında bilgi verilerek döneminde üstlendiği işlevler anlatılmaya çalışılacaktır.

Keywords

Vakit Gazetesi, Vakit gazetesinin işlevi, Yazar kadrosu, Milli Mücadele

As a Witness Of An Era Vakit Newspaper

Abstract

Vakit Newspaper is a newspaper that has undertaken important functions in the history of Turkish press by publishing for a long time since the beginning of the 20th century. The newspaper, which was started to be published by Ahmet Emin Yalman and Mehmet Asım Us, is a serious witness not only of its own current history but also of the history of the country. Especially the first quarter of the 20th century was a period that challenged those involved in journalism, not only in terms of the opportunities to receive news, but also in terms of distinguishing between right and wrong. While there are traces of the Ottoman Empire on one side, on the other side there is a nation that needs to fend for itself and achieve independence. There is an obligation for leading figures and institutions to take sides. However, the current situation has conditions that challenge both of them. In this environment, newspapers have undertaken important functions, especially in the dissemination of daily news, since the day they were first published. Considering the period and year intervals in which it was published, Vakit Newspaper is among the first newspapers that can be mentioned in this regard. While informing the public in his publications, he is also influenced by the social, political and cultural changes that the state experienced in those years and carries them into his columns. Especially the period of the War of Independence can be followed in Zaman newspaper. Moreover, when the writer staff is considered, it can be seen that it has a guiding power. In this article, information about Vakit Newspaper will be given and the functions it assumed during its period will be explained.

Keywords

Vakit Newspaper, Function of Vakit newspaper, Writer, War of Independence

References

• Akbayır, N. Koloğlu, O. (1996). Gazeteci Bir Aile Mehmet Asım, Hakkı Tarık, Hasan Rasim, Ankara: ÇGD Yayınları.
• Güner, Z. (1998). “Millî Mücadele’de Türk Kamuoyunu Oluşturan Basın”, Erdem, 11, no. 31., s. 89-103.
• İnuğur, M. N. (1988). Basın ve Yayın Tarihi, s. 249-250.
• İskit, S. (1939). Türkiye'de Matbuat Rejimleri, Tahlil ve Tarihsel Kısmı. İstanbul: Matbuat Umum Müdürlüğü Neşriyatı.
• Ozansoy, H. F. (14 Eylül 1970). “Refik Ahmet Sevengil”. Tercüman, ss.3.
• Tezcan, A. (2007). Ahmed Emin Yalman: Dönemi ve Gazeteciliği (1918-1938), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı, Ankara, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Tokin, F. H. (1963). Basın Ansiklopedisi, İstanbul.
• Topuz, H. (2003). Türk Basın Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Topuz, H. (1973). 100 Soruda Türk Basın Tarihi, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Uysal, Z. (1991). Us Kardeşler ve Vakit Gazetesi, İstanbul: İstanbul Basın Kurumu Tesisleri Yayınları.
• Yalçınkaya, A. (2019). Vakit Gazetesinde Milli Mücadele (16 Mayıs 1919 – 20 Kasım 1922), Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü.
• Yalman, A. E. (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, I. (1888-1922), İstanbul: Rey Yayınları.
• Yerlikaya, İ. (1994). “Bir Osmanlı Gazetesi Olan Vakit Gazetesi’nde (1875-1884) İlan ve Reklamlar”, Marmara İletişim Dergisi, Sayı 8, Ekim 1994. s. 201-212.