Türkiye’nin Sınır Güvenliği Açısından Suriyeli Sığınmacılar Meselesi

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 15, 135 - 158, 01.12.2016

Nasrullah Uzman

Öz

Aralık 2010’da Tunus’ta başlayan halk hareketleri, Mart 2011’den itibaren Suriye’ye de sirayet etti. 40 yıldan fazla bir süredir Suriye’de iktidarı elinde bulunduran

Esad yönetimi, göstericilerin reform, özgürlük ve demokrasi isteklerini karşılamak

yerine; olayları kanlı bir şekilde bastırma yolunu seçti. Esad’ın bu tutumu gösterilerin savaşa dönüşmesine sebep oldu. Yüz binlerce insan yaralandı ve öldü. En az 8

milyon Suriyeli yaşadıkları bölgeleri terk etmek zorunda kaldı. 4 milyondan fazla

Suriyeli ise aralarında Türkiye’nin de bulunduğu komşu ülkelere göç etmek zorunda kaldı. Türkiye, izlediği “açık kapı politikası” doğrultusunda “sığınmacı” statüsü

tanıdığı yaklaşık 3 milyon Suriyeliye kapılarını açtı; 12 milyar dolardan fazla maddi yardımda bulundu. Suriyeli sığınmacılar, başta Suriye’ye sınır iller olmak üzere,

Türkiye’nin her iline dağıldı. Gerek Suriye’de yaşanan savaş, gerekse Suriyeli sığınmacıların “en güvenilir yer olarak” gördükleri Türkiye’ye göç etmeleri, Türkiye’nin

özellikle sınır güvenliğini ciddi anlamda etkiledi. Suriyeli sığınmacılar meselesi

iç politikada asayiş açısından birtakım sorunlara sebebiyet verdiği gibi; dış politikada da Türkiye’ye yönelik bazı tehditleri ve tehlikeleri beraberinde getirdi. Bu

makalede “Türkiye-Suriye ilişkileri” çerçevesinde “Suriye’den yapılan kitlesel göç-

lerin Türkiye’nin sınır güvenliğine etkileri” değerlendirilecektir. Bu kapsamda Nisan 2011’den Haziran 2016’ya kadar Türkiye-Suriye sınırında meydana gelen sınır

olayları, yakalanan şahıs ve ele geçirilen eşya, uyuşturucu, silah vs. ile ilgili bilanço

Genelkurmay Başkanlığı’nın resmi kayıtları ışığında istatistiksel olarak değerlendirilecektir. Türkiye’nin Suriye sınırında aldığı tedbirler; bu tedbirlerin bölgeye ve

iki ülke ilişkilerine yansımaları da tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler; Suriye, Türkiye, sığınmacı, mülteci, sınır güvenliği, asayiş  

Civil commotion which began in Tunisia in December 2010, has spread to Syria

and endured since March 2011. Assad regime, holding on to power for more 40 years, instead of meeting the demands of the demonstrators such as reform, freedom

and democracy chose to suppress the demonstrations gorily. With this manner Assad has caused the demonstrations to turn into a civil war. Hundreds of thousands

of people were injured and died. For at least 8 million Syrians was forced to leave

areas where they lived. For more than 4 million Syrians were forced to migrate to

neighboring countries including Turkey. Turkey, following the “open door policy”

opened her doors to about 3 million Syrians to whom she gave “asylum seekers” status and favored $ 12 billion in financial aid. Syrian asylum seekers have been sent

forth to each and every province and mainly border cities of Turkey. Both civil war

in Syria and migration of Syrian asylum seekers to Turkey, to which they find most

secure, affected seriously border security of Turkey. Syrian asylum seekers problem

not only caused some serious security issues with regard to the inner policy, but

also has brought together with some threats and troubles in terms of her foreign

policy. In this study, effects of Syrian mass migration to Turkey’s border security

in scope of “Turkish-Syrian relations” will be evaluated. In this regard, arrested

persons and seized goods, drugs, weapons, etc. related to the records of Turkish

general staff will be examined in a statistical order which has occurred since April

of 2011 until June of 2016 in Turkish Syrian border. Precautions of Turkey taken in

Syrian border, and the reflections of these precautions to the region and bilateral

relations will be discussed.

Keywords; Syria, Turkey, Asylum Seekers, refugees, border security, law and

order

Giri  

Anahtar Kelimeler

Suriye, Türkiye, sığınmacı, mülteci, sınır güvenliği, asayiş

Kaynakça

• a- Arşiv Belgeleri ve Resmi Yayınlar Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10/Yer Nu: 127.914.9. BCA, 30.10/128.922.14. BCA, 30.10/128.922.15. BCA, 30.10/128.922.8. İstatistik Yıllığı 1935-36, (1936), c. 8, Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü, Ankara. Resmi Gazete, 22 Ekim 2014, Sayı: 29153. Resmi Gazete, Tarih: 19 Ekim 2009, Sayı: 27378, Karar Sayısı: 2009/15499. T.C. Genelkurmay Başkanlığı, 25 Haziran 2015 tarih ve 26702250-5010-84548-15/Hlk. İlş.Ş.(BEBK) sayılı yazı. T.C. Genelkurmay Başkanlığı, 10 Haziran 2016 tarih ve 26702250-5010-8222-16/Hlk. İlş.Ş.(BEBK) sayılı yazı. Türkiye İstatistik Yıllığı 2000, (2001), Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara. b- Diğer Yayınlar MİŞ Nebi vd., (2015), 2015’te Türkiye, SETA, İstanbul. http://ggm.gtb.gov.tr/gumruk-idareleri/hudut-kapilari (çevrimiçi erişim tarihi: 29 Ekim 2016) http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-koruma_363_378_4713_icerik (çevrimiçi erişim tarihi: 31 Ekim 2016) http://www.hurriyet.com.tr/gundem/29615975.asp (çevrimiçi erişim tarihi: 23 Temmuz 2015) http://www.yenisafak.com/hayat/turkiyenin-suriye-sinir-guvenligi-politikasi-2231166 (çevrimiçi erişim tarihi: 29 Ekim 2016) https://www.afad.gov.tr/tr/2374/Barinma-Merkezlerinde-Son-Durum (çevrimiçi eri- şim tarihi: 29 Ekim 2016). YEŞİLTAŞ, Murat, (2015), İç Savaşa Komşu Olmak Türkiye’nin Suriye Sınır Güvenliği Siyaseti, SETA, s. 136, İstanbul. UZMAN, Nasrullah, (2013), “Türkiye’nin Mülteci ve Muhacir ve Politikaları (1923- 1947)”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. ORHAN, Oytun ve GÜNDOĞAR Sabiha Senyücel, (2015), Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri, ORSAM, Ankara. Ülkemize Sığınan Suriye Vatandaşlarının Barındıkları Çadırkentler Hakkında İnceleme Raporu, (2012), TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu, 24. Dönem, 2. Yasama Yılı. Cumhuriyet, 7 Mart 2011, s. 11. (Footnotes) 1* Biyometrik veri girişi yapılmasına müteakip yabancı tanıtım kartı tanzim edilenlerin sayısını ifade etmektedir.