Using the terms transferred from a foreign language as it is read is an old but although should be abandoned attitude still remains as usual. Thousands of terms derived from the fixes Bio-, Micro-, Ultra-, Macro- etc” has been installed into Turkish language. None the less efforts to produce terms in Turkish should be intensified. The major insufficiency is sourced from the attitude to the issue. In this study Turkish corresponding of the term ecology has been dealt. Thus to make a general contribution to the formation of a general attitude to production of Turkish terms has been aimed. The suggested or used terms in Turkish for ecology are çevrebilim (çevre bilim), ortambilim, ortaybilim and doğa (or ekosistem)”. While the last two terms have been encountered in one each source, the most widely used one is çevrebilim. The word çevre has been used for three meanings in both English and Turkish research papers such as: 1) At the meaning of place, area, media, 2) The environment of living things or populations, 3) Together with other words such as çevre ..-leri, ları (their environment)
Yabancı terimlerin okunuşunun kullanılması eski dönemlerden kalmış kötü bir alışkanlıktır. Günümüzde de bu alışkanlık yaygın olarak sürdürülmektedir. İngilizce’de kullanılan “Bio, Micro, Ultra, Eco” v.b. eklerden üretilmiş binlerce terim Türkçe’ye yerleştirilmiştir. Bununla birlikte Türkçe terim üretme çabalarının da arttırılması gerekmektedir. Bu konuda en büyük eksikliğin yaklaşımdan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu çalışmada, İngilizce’de “Ecology” olarak kullanılan terimin Türkçe karşılıkları üzerinde durulmuştur. Böylece bu türden yabancı terimlerin Türkçe karşılıklarının üretilmesinde bir yaklaşımın oluşmasına katkı sağlanmaya çalışılmıştır. Bu terime karşılık kullanılan veya önerilen; Çevrebilim (çevre bilim), Ortambilim, Ortaybilim ve Doğa (veya Ekosistem)’dır. Bu önerilerden son ikisine birer kaynakta rastlanırken, en yaygın kullanıma sahip olan Çevrebilim’dir. İngilizce ve Türkçe Ekoloji kaynaklarında “Çevre” kelimesi benzer şekilde üç ayrı anlamda kullanılmıştır: 1) “Yer, alan, ortam” anlamında, 2) Canlı veya Canlı toplumlarının “Çevre”si, 3) Diğer kelimelerle birlikte, “Çevre ...-leri, ları” anlamındadır. Türkçesi “Çevrebilim” olan terimin İngilizce’si “Environmental Science” ve çoğul kullanımı ise “Çevrebilimleri” ve “Environmental Sciences”tir. Bu terimlerle “Ecology”nin Türkçe okunuşu olan “Ekoloji” farklı bilim dallarını ifade eden isimlerdir. Örneğin; Ekolojide herhangi bir canlı veya canlı toplumları esas alınırken, “Environmental Science”de ise insan temeldir. Ekolojide çölde yaşayan canlılar da çalışma konusu olabilirken, bu konu insanla doğrudan ilgili olmadığı için “Environmental Science”da çalışma konusu olmamaktadır. Türkçe “Ortambilim” olarak karşılanmış olsa da, çok yaygın olmayan bu kullanım da uygun değildir. Çünkü ortam kelimesi “Ekoloji”nin tanımında anahtar kelime olan ilişkiyi çağrıştırmamaktadır. Kaldı ki “Ortam” terimini “Habitat”, “Site” terimlerinin karşılığı olarak kullanmak daha doğru olabilir. “Ecology” teriminin Türkçeleştirilmesi çabalarında yapılan bu hataların üzerinde tekrar tekrar düşünülmelidir. Çünkü çözüm bu eksikliklerin giderilmesindedir. “Ecology”nin kabul edilebilir Türkçe karşılığı bulunana kadar önerilerin yapılmasına devam edilmelidir. “Ecology”nin Türkçe karşılığını bulmak için bazı konulara özen gösterilmelidir; 1) Bu konuda yapılacak tartışma ve çalışmalar da mümkün olduğunca yabancı ve Türkçe kaynaklarla atıf yapılmalıdır. 2) Üretilen terim hemen kullanılarak işlenmeli, yeterli gelmiyorsa, terk edilmelidir. 3) “Ecology” teriminin karşılığı bilim adamlarının kullanmadığı bir kelimeden (eski kullanımların canlandırılmasıyla, derleme ve tarama çalışmalarındaki kelimelerden yararlanarak) oluşturulmalıdır. 4) “Ecology”in karşılığı olarak önerilen sözcük işlek olup, “Eco” kökünün türevleri de karşılamaya yatkın olmalıdır.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 15 Şubat 2015 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 3 Sayı: 1 |
ISSN: 2147-7507
Avrasya Terim Dergisi