İşbirlikli Öğrenme Yöntemi ve Dizge Eğitimin Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrencilerin Başarısına ve Bilgilerinin Kalıcılığına Etkisi

Year 2016, Volume: 16 Issue: 66, 315 - 334, 15.12.2016

Selma Korkmaz Toklucu Bayram Tay

Abstract

Problem Durumu: Yapılandırmacı anlayışa göre hazırlanan sosyal bilgiler
dersinde etkili öğrenme ve öğretmeyi sağlayacak pek çok strateji, yöntem ve
teknik bir arada kullanılabilmektedir. Yapılandırmacı anlayış aktif öğrenme
süreçlerini kapsamaktadır. Aktif öğrenme yaklaşımlarından biri işbirlikli
öğrenme ve bir diğeri de dizgeli eğitim olabilir. Yapılandırmacı öğrenme
yaklaşımı, işbirlikli öğrenme yöntemi ve dizgeli eğitimin temelde öğrencilerin
farklı etkinlikler yoluyla ve öğrenme etkinliklerine katılımlarıyla bilgiye
ulaşabilecekleri, ulaşabildikleri bilgileri bu yollarla kalıcı hale
getirebilecekleri varsayılmaktadır. Bununla birlikte öğrenme ortamlarının
farklı strateji, yöntem ve tekniklerle zenginleştirilmesinin öğrenmeyi olumlu
yönde etkilediği düşüncesinden hareketle yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının,
işbirlikli öğrenme yönteminin ve dizgeli eğitimin bu bağlamda etkili
olabileceği düşünülmektedir.

Bu araştırma ile
yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı, işbirlikli öğrenme yöntemi ve dizgeli
eğitimin öğrenci başarısına ve bilginin kalıcılığına etkisinin
karşılaştırılmasının eğitim öğretim açısından önemli olduğu düşünülmüştür. Bu
karşılaştırma ile Sosyal Bilgiler derslerinin sadece öğretmen kılavuz
kitaplarında yer alan etkinliklerle değil işbirlikli öğrenme yöntemi ve dizgeli
eğitim gibi öğrencilere farklı aktiviteler yapmaya ve böylelikle öğrenilenlerin
kalıcılığını artırmaya dönük etkinliklere yer verilmesi gerekliliği bir kez
daha gözler önüne serilmesi düşünülmüştür. Araştırmanın sonuçlarının, Sosyal
Bilgiler öğretiminin daha etkili ve verimli olmasına katkıda bulunacağı ve
yapılacak araştırmalara kaynaklık edebileceği düşünülmektedir.

Araştırmanın Amacı: Bu araştırmada işbirlikli öğrenme
yöntemi, dizgeli eğitim ve yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına göre öğrenim
gören 4. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde “Yaşadığımız Yer”
ünitesiyle ilgili başarı ve bilgilerinin kalıcılık düzeyleri arasında istatistiksel
olarak anlamlı düzeyde bir farklılık olup olmadığı betimlenmeye çalışılmıştır.
Bu temel amaç doğrultusunda aşağıdaki hipotezler test edilmiştir:

1. İşbirlikli öğrenme yöntemi (deney-1), dizgeli eğitim (deney-2) ve
yapılandırmacı öğrenme yaklaşımlarına (kontrol-1 ve kontrol-2) göre öğrenim
gören öğrencilerinin deneysel işlem öncesi ve sonrası başarı düzeyleri arasında
istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık vardır.

2. Deney ve kontrol gruplarında öğrencilerinin deneysel işlem sonrası
başarı düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık
yoktur.

3. Deney ve kontrol gruplarında öğrencilerinin son test başarıları ile
edindikleri bilgilerin kalıcılık düzeyleri arasında istatistiksel olarak
anlamlı düzeyde bir farklılık yoktur.

4. Deney ve kontrol gruplarında öğrencilerinin edindikleri bilgilerin
kalıcılık düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık
yoktur.

Araştırmanın Yöntemi: Araştırmanın modeli öntest-sontest
kontrol gruplu deneysel desendir. Deney-1 grubunda işbirlikli öğrenme yöntemi,
deney-2 grubunda dizgeli eğitim, kontrol-1 ve kontrol-2 grubunda ise
yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı uygulanmıştır. Deney ve kontrol gruplarında
toplam 110 öğrenci yer almış ve verilerin çözümlenmesinde bağımlı gruplar t
testi ve tek yönlü varyans analizinden yararlanılmıştır.

Araştırmanın Bulguları: Araştırma sonunda
elde edilen bulgulara göre, işbirlikli öğrenme yöntemi, dizgeli eğitim ve
yapılandırmacı öğrenme yaklaşımlarının öğrencilerin akademik başarılarını artırmada
etkili olduğu tespit edilmiştir. Deney ve kontrol gruplarının akademik başarı
son test puanlarının birbirinden anlamlı düzeyde farklı olmadığı
bulgulanmıştır. İşbirlikli öğrenme yöntemi, dizgeli eğitim ve yapılandırmacı
öğrenme yaklaşımlarının (kontrol-1) öğrencilerin edindikleri bilginin
kalıcılığını sağlamada etkili olduğu ancak kontrol-2 grubunda öğrencilerin
edindikleri bilginin kalıcılığını sağlamada etkili olmadığı tespit edilmiştir.

Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Araştırmada
işbirlikli öğrenme yöntemi (deney-1), dizgeli eğitim (deney-2) ve
yapılandırmacı öğrenme yaklaşımlarının (kontrol-1 ve kontrol-2) öğrencilerin
akademik başarılarını anlamlı ve olumlu düzeyde artırdığı, deney ve kontrol
gruplarının sontest toplam puanları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı
tespit edilmiştir. Bir başka ifade ile işbirlikli öğrenme, dizgeli eğitim ve
yapılandırmacı öğrenme yaklaşımları öğrenci başarısını olumlu düzeyde
artırırken kendi aralarında öğrenci başarısını artırmada anlamlı düzeyde
üstünlükleri ya da eksiklikleri bulunmamaktadır.

Bu araştırmada her
iki deney grubu ve kontrol-1 grubunda uygulanan işbirlikli öğrenme yöntemi,
dizgeli eğitim ve yapılandırmacı öğrenme yaklaşımlarının öğrencilerin
edindikleri bilgilerin kalıcılığında olumlu düzeyde etkili olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Fakat kontrol-2 grubunda uygulanan yapılandırmacı öğrenme
yaklaşımının öğrencilerin edindikleri bilgilerin kalıcılığında etkili olmadığı
tespit edilmiştir. Bununla birlikte, deney ve kontrol gruplarına deneysel işlemler
bittikten 4 hafta sonra uygulanan kalıcılık testinden grupların aldıkları
toplam puanlar arasında anlamlı bir fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu
anlamlı fark işbirlikli öğrenme yönteminin uygulandığı deney-1 grubu ile
yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının uygulandığı kontrol-2 ve dizgeli eğitimin
uygulandığı deney-2 grubu ile yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının uygulandığı
kontrol-2 grupları arasında deney-1 ve deney-2 grupları lehine olmuştur.

Araştırmada hem
işbirlikli öğrenme yöntemi hem dizgeli eğitim hem de yapılandırmacı öğrenme
yaklaşımı Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin başarılarını ve öğrenilenlerin
kalıcılığını artırmada (kontrol-2 grubu hariç) etkili olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Bu sonuçtan hareketle Sosyal Bilgiler dersi öğretiminde başarıyı
artırmada ve öğrenilenlerin kalıcılığını sağlamada yapılandırmacı öğrenme
yaklaşımının yanında işbirlikli öğrenme yöntemi ve dizgeli eğitim
kullanılabilir.

Araştırma sonucuna
göre kontrol-2 grubunda yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı öğrenilenlerin kalıcılığını
artırmada etkili olmamıştır. Bir araştırma sonucuna ihtiyaç duyulmakla birlikte
öğretmenlerin tüm derslerde olduğu gibi Sosyal Bilgiler dersinde de öğretmen
kılavuz kitaplarına bağlı kalarak ders işledikleri gözlenmekte ve
bilinmektedir. Araştırma sonucuna bağlı olarak öğretmenlerin Sosyal Bilgiler
dersinde sadece öğretmen kılavuz kitaplarında yer alan etkinliklerle sınırlı
kalmayıp başta işbirlikli öğrenme ve dizgeli eğitim olmak üzere farklı anlayış,
yaklaşım, yöntem ve teknikleri kullanmaları önerilebilir. Kontrol 2 grubunda
ortaya çıkan bu durumun farklı nedenleri olabilir. Bu durumun bir nedeni olarak
öğretmen faktörü düşünülebilir. Bu araştırmada deney gruplarında dersler
araştırmacı tarafından, kontrol gruplarında ise sınıf öğretmenleri ile yürütülmüştür.
Yapılacak diğer araştırmalarda deney ve kontrol gruplarında araştırmacı
tarafından dersler yürütülüp sonuçlar tekrar test edilebilir. Bununla birlikte
bu sonucun yapılandırmacılığın uygulanmasında bazı aksaklıkların olduğunu da
gösterdiği düşünülmektedir. Bu bağlamda öğretmenlerin hizmetiçi eğitime ihtiyaç
duydukları söylenebilir.

Bu araştırmada
dizgeli eğitimin Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin başarılarını ve
öğrenilenlerin kalıcılığını artırmada etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu
bağlamda Sosyal Bilgiler öğretiminde dizgeli eğitimin katkısı göz önünde
tutularak program geliştirme aşamalarında bu anlayışın da dikkate alınması
önerilebilir.

Bu araştırmada
işbirlikli öğrenme yöntemine ait beş farklı teknik (birleştirme, birlikte
soralım birlikte öğrenelim, öğrenci takımları başarı bölümleri, birlikte
öğrenme, grup araştırması) kullanılmıştır. Bu teknikler Sosyal Bilgiler
dersinde başarıyı ve öğrenilenlerin kalıcılığını artırmada etkili olmuştur.
Yapılacak diğer araştırmalarda işbirlikli öğrenme yöntemine ait birden fazla
farklı teknik kullanılarak bu tekniklerin başarı ve kalıcılık üzerine etkisi
belirlenebilir. Ayrıca öğretmen kılavuz kitaplarında hangi konuların işbirlikli
öğrenmeye uygun olduğu belirlenebilir, belirtilen yöntemlerin hangi teknikle
verileceği ayrıntıları ile açıklanarak uygulanabilir.

Keywords

Sosyal bilgiler, işbirlikli öğrenme yöntemi, dizgeli eğitim, yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı

The Effect of Cooperative Learning Method and Systematic Teaching on Students’ Achievement and Retention of Knowledge in Social Studies Lesson*

Abstract

Problem
Statement: Many
effective instructional strategies, methods, and techniques, which were
developed in accordance with constructivist approach, can be used together in
social studies lessons. Constructivist education comprises active learning
processes. Two active learning approaches are cooperative learning and
systematic teaching.

Purpose
of the Study: The present study was conducted to determine the
effect of the cooperative learning method and the systematic teaching and
constructivist learning approaches on student achievement and retention in
teaching the social studies lesson unit “The Place We Live” in a 4th grade
class at the elementary school level.

Method: The
research was based on pretest-posttest control group experimental design.
Accordingly, experiment group 1 received instruction based on the cooperative
learning method, experiment group 2 received instruction based on the
systematic teaching method, and control groups 1 and 2 were instructed through
the constructivist learning approach. A total of 110 students were assigned to
the experiment and control groups, and the paired samples t test and one-way
ANOVA were used to analyze the data.

Findings:
The results of
the study suggested that the cooperative learning method and the systematic
teaching and constructivist learning approaches are effective ways of enhancing
students’ achievement. Conversely, experiment and control group post test
scores were not significantly different from each other. The cooperative
learning method and the systematic teaching and constructivist learning
approaches (control-1) were found to secure retention of knowledge, but failed
to achieve retention of the knowledge among students in control group 2.

Conclusion and Recommendations: The study found that cooperative
learning and the systematic teaching and constructivist learning approaches
were effective in enhancing student achievement and retention in social studies
lessons (except for control-2). Based on these results, it is recommended that
in order to enhance academic achievement and retention of gains in social
studies lessons, the cooperative learning method and systematic teaching can be
used in addition to the constructivist learning approach. Moreover, failure of
the constructivist learning approach to achieve retention in control group 2
can be based on different reasons. One reason can be the teachers’ lack of
knowledge about the basic philosophy and steps of constructivist approach. In
this context, it is recommended that teachers should have in-service training
about the constructivist approach.

Keywords

Social studies, cooperative learning method, systematic teaching, constructivist learning approach

References

• Adeyemi, B.A. (2008). Effects of cooperative learning and problem-solving strategies on junior secondary school students' achievement in social studies. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 6, 691-708.
• Alacapinar, F.G. (2002). Effect of programmed instruction on achievement and retention. Eurasian Journal of Educational Research, 9, 172-185.
• Anderson, W.L., Mitchell, S.M., & Osgood, M.P. (2005). Comparison of student performance in cooperative learning and traditional lecture-based biochemistry classes. Biochemistry and Molecular Biology Education, 33, 387-393.
• Brooks, M.G., & Brooks, J.G. (1999). The constructivist classroom. Educational Leadership, 57(3), 18-24.
• Buyukozturk, S., Kilic Cakmak, E., Akgun, O.E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2010). Bilimsel arastirma yontemleri [Scientific research methods]. Ankara: Pegem Akademi.
• Cooperstein, S. E., & Kocevar-Weidinger, E. (2004). Beyond active learning: A constructivist approach to learning. Reference Services Review, 32(2), 141-148.
• Celebi, C. (2006). The Effect of cooperative learning based to constructive approach to students achievement and attitudes at primary school 5th year social studies lesson. Unpublished master dissertation. Selcuk University, Konya.
• Cetin, K. (2003). The evaluation of teaching the unit of Ataturk’s life in Turkish revolutionary history and the lesson of Ataturkculuk according to the programmed learning at primary education with pupils of grade 8. Unpublished master dissertation. Abant Izzet Baysal University, Bolu.
• Eskiturk, M. (2009). The effect of cooperative learning activities which take the base critical thinking ability to academic success in social science lesson. Unpublished master dissertation. Canakkale Onsekiz Mart University, Canakkale.
• Jonson, D.W., Johnson, R.T., & Holubec, E.J. (1992). Advanced cooperative learning. Edina, Minnesota: Interaction Book Company.
• Johnson D.W., Johnson R.T., & Scott, L. (1978). The Effects of cooperative and individualized instruction on student attitudes and achievement. The Journal of Social Psychology, 104, 207-216.
• Johnson, D.W., & Johnson R.T. (1999). Making cooperative learning work. Theory into Practice, 38(2), 67-73.
• Johnson D.W., Johnson R.T., & Smith, K.A. (1998). Cooperative learning returns to college: What evidence is there that it works? Change, 20(4), 26-35.
• Johnson D.W., Johnson R.T., & Stanne, M.B. (2000). Cooperative learning methods: A meta-analysis. http://www.tablelearning.com/uploads/File/ EXHIBIT-B. pdf (accessed May 5, 2012).
• Kapicioglu, M.O.K. (2006). The effectiveness of the systematic teaching. Unpublished doctoral dissertation. Hacettepe University, Ankara.
• Karaoglu, I.B. (1998). The Effects of traditional teaching methods and cooperative learning on student achievement, retention and classroom management. Unpublished doctoral dissertation. Dokuz Eylul University, İzmir.
• Karasu, Z., & Unlu, M. (2006). The effect of achievement academic of constructive method in geography education. Marmara Geographical Review, 12, 105-128.
• Kocak, M. (2004). The Effects of programmed education on retention and students’ attitude towards the in the course and effectiveness of social science. Unpublished master dissertation. Abant İzzet Baysal University, Bolu.
• Kus, Z., & Karatekin, K. (2009). Isbirligine dayali ogrenmenin sosyal bilgiler dersinde akademik basari uzerine etkisi [Effects of cooperative learning on academic achievement in social studies lesson]. Uludag Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 2, 589-604.
• Kucukoglu, A. (2007). The effect of systematic instruction on students’ achievement. Unpublished doctoral dissertation. Ataturk University, Erzurum.
• Law, Y. (2008). Effects of cooperative learning on second graders learning from text. Educational Psychology, 28, 567-582.
• Memisoglu, H. (2004). The effect of programmed teaching on students' achievement and retention scores of social sciences geographical subjects at primary schools. Eurasian Journal of Educational Research, 16, 128-137.
• Muijs, D. (2004). Doing quantitative research in education. London: Sage Publications.
• Ontas, T. (2010). Effectiveness of the differences between systematic learning and constructivist approach on the student achievement in elementary social studies course. Unpublished master dissertation. Hacettepe University, Ankara.
• Ozkal, N. (2000). The effects of cooperative learning and traditional teaching methods on social studies self-concept, attitudes and achievement. Unpublished doctoral dissertation. Dokuz Eylul University, İzmir.
• Pas, A.K. (2004). Determining teaching of unit of how to reach the Republic as a programmed teaching at five class of social science lesson. Unpublished master dissertation. Abant Izzet Baysal University, Bolu.
• Perkins, D. (1999). The many faces of constructivism. Educational Leadership, 57 (3), 6-11.
• Piji, D. (2006). The Effects of the accompaniment course program developed in accordance with the systematic technique on academic success, attitude, competence perception and permanence. Unpublished doctoral dissertation. Marmara University, İstanbul.
• Richardson, V. (2003). Constructivist pedagogy. Teachers College Record, 105(9), 1623-1640.
• Sezginsoy, B., & Akkoyunlu, B. (2011). Effectiveness of systematic instruction on the achievement of history consciousness in social sciences course. H.U. Journal of Education, 41, 411-422.
• Smerdon, B.A., Burkam, D.T., & Lee, V.E. (1999). Access to constructivist and didactic teaching: who gets it? Where is it practiced? Teachers College Record, 100 (1), 5-34.
• Sonmez, V. (2001). Program gelistirmede ogretmen el kitabi [Curriculum Development Teacher's Handbook]. Ankara: Ani Yayincilik.
• Sonmez, V. (2004). Dizgeli egitim [Systematic teaching]. Ankara: Ani Yayincilik.
• Sonmez, V. (2010). Sosyal bilgiler ogretimi [Teaching social studies]. Ankara: Ani Yayincilik.
• Takkac, A. (2007). Effectiveness of systematic learning on the achievement of fifth year primary school students in social studies course. Unpublished master dissertation. Hacettepe University, Ankara.
• Teyfur, E. (2010). The effect of computer aided learning environments organized according to constructivist perception on student success and their attitude towards 9th grade geography class. Journal of Kirsehir Education Faculty, 11 (3), 85-106.
• Unal, C., & Celikkaya, T. (2009). The effect of constructive approach on success, attitude and permanency at the social sciences teaching (5th class example). Journal of Graduate School of Social Sciences, 13(2), 197-212.
• Unal, M. (2010). The Relationship between meta-cognitive learning strategies and academic success of university students (Ahi evran university sample). International Online Journal of Educational Sciences, 2 (3), 840-864.
• Walker, I., & Crogan, M. (1998). Academic performance, prejudice, and the jigsaw classroom: new pieces to the puzzle. Journal of Community & Applied Social Psychology, 8, 381-393.
• Wheatley, G.H. (1991). Constructivist perspectives on science and mathematics learning. Science Education, 75 (1), 9-21.
• Yildirim, A., & Simsek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel arastirma yontemleri [Qualitative research methods in social sciences]. Ankara: Seckin Yayincilik.