Self-Efficacy Levels of Primary School Students and Factors Affecting Them

Year 2025, Volume: 21 Issue: 1, 101 - 118, 01.06.2025

Özlem Tuncer Şener , Gizem Engin

https://doi.org/10.17244/eku.1667064

Abstract

The purpose of the study was to ascertain the self-efficacy levels of fourth-year elementary students as well as the factors influencing them. The explanatory sequential design was implemented in the study. The study group comprised 584 students for the quantitative stage, 10 students for the qualitative stage, and 9 teachers. The research utilized semi-structured interview forms and the Self-Efficacy Scale for Children. The quantitative data was examined using descriptive statistics and a one-way ANOVA test. Content analysis was applied to analyze the qualitative data. It was found that the students' self-efficacy levels were high. In the total scores that the students received from the scale, a significant difference was identified in favor of those with high self-efficacy levels. However, it was observed that the father's educational level did not vary according to the students' learning levels. The academic success variable indicated that students' self-efficacy levels rose with their academic accomplishment levels. Factors influencing students' self-efficacy include parental educational level, academic achievement, friendships, and emotional control. It is expected that the research will provide suggestions directly related to its findings.

Keywords

Self-efficacy, level of self-efficacy, factors affecting self-efficacy

İlkokul Öğrencilerinin Öz Yeterlik Seviyeleri ve Öz Yeterlik Seviyelerine Etki Eden Faktörler

Abstract

Çalışmanın amacı, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin öz yeterlik seviyelerinin belirlenmesi ve öz yeterlik seviyelerine etki eden faktörlerin tespit edilmesidir. Araştırmada açımlayıcı sıralı karma yöntem deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu nicel aşama için ilkokul dördüncü sınıfa devam eden 584 öğrenci, nitel aşama için 10 öğrenci ve 9 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme formları ve Çocuklar için Öz Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Nicel veriler betimsel istatistikler ve tek yönlü ANOVA testi kullanılarak incelenmiştir. Nitel verilerin analizinde içerik analizi uygulanmıştır. Öğrencilerin öz yeterlik seviyelerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin ölçekten aldıkları toplam puanlar anne öğrenim durumu değişkenine göre incelendiğinde anne eğitim durumu yüksek olanlar lehine anlamlı bir farklılık tespit edilirken, baba öğrenim durumu değişkenine göre öğrencilerin öz yeterlik seviyelerinin farklılaşmadığı görülmüştür. Akademik başarı değişkenine göre incelendiğinde ise öğrencilerin akademik başarı düzeyleri arttıkça öz yeterlik seviyelerinin arttığı bulunmuştur. Araştırmanın nitel aşamasında öğrenci ve öğretmenlerle yapılanlar görüşmelere göre öğrencilerin öz yeterlik seviyelerini etkilen faktörler arasında anne ve babanın öğrenim durumu, ailenin öğrencinin okul yaşantısıyla ilgilenmesi, öğrencinin akademik başarısı, sosyal etkinliklere düzenli/düzensiz katılımı, arkadaşlık ilişkileri, duygu kontrolü gibi etkenler yer almaktadır.

Keywords

Öz yeterlik, öz yeterlik seviyesi, öz yeterliği etkileyen faktörler

References

• Ada, Ö., & Demir, M. (2022). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri başarılarının yordanması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 2523-2551. https://doi.org/10.29299/kefad.1119385
• Aktürk, Ü., & Aylaz, R. (2013). Bir ilköğretim okulundaki öğrencilerin öz yeterlilik düzeyleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(4), 177-183.
• Allen, S., Gordon, P., & Whalley, M. E. (2010). How children learn 4 : Thinking on special educational needs and inclusion : from steiner to dewey - theories and approaches on how children with special educational needs learn and develop. https://ebookcentral.proquest.com adresinden alındı
• Altuntaş, Z., & Deringöl, Y. (2023). İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin matematik kaygısı ve matematik öz yeterlik algılarının incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(Special Issue 2), 26-44. https://doi.org/10.51460/baebd.1247992
• Anderman, E. M., & Anderman, L. H. (2009). Psychology of Classroom Learning: An Encyclopedia. https://link.gale.com/apps/pub/1QTK/GVRL?u=ege&sid=bookmark-GVRL adresinden alındı
• Arseven, A. (2016). Öz Yeterlilik: Bir kavram analizi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(19), 63-80.
• Aydıner, B. B. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçlarının alt boyutlarının genel öz-yeterlik yaşam doyumu ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Ünivesritesi.
• Baltaoğlu, M. G., Sucuoğlu, H., & Yurdabakan, İ. (2015). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve başarı/başarısızlık yüklemeleri: boylamsal bir araştırma. İlköğretim Online, 803-8014. doi:10.17051/io.2015.66489
• Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. V. S. Ramachaudran içinde, Encyclopedia of Human Behavior (s. 71-81). https://www.uky.edu/~eushe2/Bandura/Bandura1994EHB.pdf adresinden alındı
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual Review of Psychology, 52(1), 1-26. doi:10.1146/annurev.psych.52.1.1
• Bandura, A., & Jeffery, R. W. (1973). Role of symbolic coding and rehearsal processes in observational learning. Journal a/ Personality and Social Psychology, 26(1), 122-130.
• Bayrakcı, M. (2007). Sosyal öğrenme kuramı ve eğitimde uygulanması . Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 198-210.
• Bayraktar, T., & Özçakır Sümen, Ö. (2024). Dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama öz yeterlilik algıları, üst bilişsel farkındalıkları ve problem çözme başarıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (69), 132-152. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1351197
• Bolat, E. (2019). İlkokul 4.sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile yazma öz yeterlilikleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Bong, M. (2001). Role of self-efficacy and task-value in predicting college students’ course performance and future enrollment intentions. Contemporary Educational Psychology, 553-570. doi:10.1006/ceps.2000.1048
• Buldur, S., & Doğan, A. (2017). Performansa dayalı tekniklerle yürütülen biçimlendirmeye yönelik değerlendirme sürecinin öğrencilerin hedef yönelimlerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 143-167. doi:10.16986/HUJE.2016015694
• Bulut, P. (2017). The Effect of primary school students’ writing attitudes and writing self-efficacy beliefs on their summary writing achievement. International Electronic Journal of Elementary Education, 10(2), 281-285. doi:10.26822/iejee.2017236123
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Cervone, D. (1997). Social-cognitive mechanisms and personality coherence: self-knowledge, situational beliefs, and cross-situational coherence in perceived self-efficacy. Psychological Science, 8(1), 43-50. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1997.tb00542.x
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çavdar, D. (2019). Matematik dersinde akademik başarı, öz yeterlik ve matematik dersine yönelik tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi. Balıkesir: Balıkersir Üniversitesi.
• Çavuşoğlu, G., & Özsoy, N. (2018). Sınıf Öğretmenlerinin Matematik Dersi Konularına İlişkin Öz-Yeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Artvin ve Aydın İli Örnekleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(1), 1-23. doi:10.17244/eku.300317
• Çetin, B. (2009). Çocuklar için öz-yeterlik ölçeğinin türkçe’ye uyarlaması. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 1-13.
• Demir, S. (2019). Algılanan sosyal desteğin bir çıktısı olarak öz yeterlik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 919-932. doi:10.17679/inuefd.553518
• Deringöl, Y. (2020). Middle school students perceptions of their self-efficacy in visual mathematics and geometry: a study of sixth to eighth-grade pupils in Istanbul province, Turkey. International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 48(8), 1012–1023. doi:10.1080/03004279.2019.1709527
• Dhaouadi, K., & Fliss, D. (2024). Job characteristics and burnout: the role of self-efficacy among the tunisian police officers. Journal of African Business, 1–21. https://doi.org/10.1080/15228916.2024.2333630
• Duchsherer, A., Platt, C. A., Haak, J., & Earle, K. (2023). How resources combining expertise and social support help breastfeeding women address self-doubt and increase breastfeeding self-efficacy: a mixed-methods study. Health Communication, 39(12), 2610–2619. https://doi.org/10.1080/10410236.2023.2281077
• Elkatmış, M. (2018). Öğretmen adayları ve öğretmenlerin öz yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 402-4016. doi:10.16986/HUJE.2017034373
• Erdamar Koç, G. (2008). Eğitim Psikolojisi. A. Ulusoy içinde, Eğitim Psikolojisi (s. 313-349). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Fırat Durdukoca, Ş., & Demir Atalay, T. (2019). Occupational anxiety and self-efficacy levels among prospective teachers. International Journal of Evaluation and Research in Education, 173-180. doi:10.11591/ijere.v8.i1.pp173-180
• Gonzalez-DeHass, A. R., & Willems, P. P. (2012). Theories in educational psychology :Concise guide to meaning and practice. https://ebookcentral.proquest.com adresinden alındı
• Gömleksiz, M. N., & Kılınç, H. H. (2014). Lise 12. sınıf öğrencilerinin ingilizce öz yeterlik inançlarına ilişkin görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 43-60.
• Hampton, N. Z., & Mason, E. (2003). Learning disabilities, gender, sources of efficacy, self-efficacy beliefs, and academic achievement in high school students. Journal of School Psychology, 41, 101-112. doi:10.1016/S0022-4405(03)00028-1
• Hsieh, C. W., Hsieh, J. Y., & Huang, I. Y. F. (2016). Self-efficacy as a mediator and moderator between emotional labor and job satisfaction: a case study of public service employees in Taiwan. Public Performance & Management Review, 40(1), 71–96. https://doi.org/10.1080/15309576.2016.1177557
• Koca, F., & Dadandı, İ. (2019). Akademik öz-yeterlik ile akademik başarı arasındaki ilişkide sınav kaygısı ve akademik motivasyonun aracı rolü. İlköğretim Online, 18(1), 241-252. doi:10.17051/io.2015.85927
• Koç, C., & Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 745-778. doi:10.23891/efdyyu.2017.29
• Korkmaz, İ. (2007). Sosyal Öğrenme Kuramı. B. Yeşilyaprak içinde, Eğitim Psikolojisi (s. 217-241). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Krapp, K. (2005). Psychologists and Their Theories for Students. doi:https://link.gale.com/apps/doc/CX3456300013/GVRL?u=ege&sid=bookmark-GVRL&xid=15dd9627
• Kula, S. S., & Budak, Y. (2020). Karşılıklı öğretimin okuduğunu anlamaya, öğrenme kalıcılığına ve öz yeterlik algısına etkisi. Eğitim ve Öğretim, 493-522. doi:10.14527/pegegog.2020.017
• Maibach, E., Flora, J. A., & Nass, C. (1991). Changes in self-efficacy and health behavior in response to a minimal contact community health campaign. Health Communication, 3(1), 1–15. doi:10.1207/s15327027hc0301_1
• Medikoğlu, O. (2020). İlkokul öğrencilerinin matematik öz yeterlik kaynakları ile matematik kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Kuram Ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(1), 35-52.
• Mercan, Z., & Şahin, F. T. (2017). Babalık Rolü ve Babalık Rolü Algısı. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 1-10.
• Merriam, S. B. ve Grenier, R. S. (2019). Assessing and Evaluating Qualitative Research. S. B. Merriam ve R. S. Grenier (Eds.), In Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis (pp. 19-32). United States of America: John Wiley & Sons
• Moritz, S. E., Feltz, D. L., Fahrbach, K. R., & Mack, D. E. (2000). The relation of self-efficacy measures to sport performance: a meta-analytic review. Research Quarterly for Exercise and Sport, 71(3), 280–294. https://doi.org/10.1080/02701367.2000.10608908
• Oberman, W., Hunt, I., Taylor, R. K., & Morrisette, S. (2021). Internships and occupational self-efficacy: Impact and gender differences. Journal of Education for Business, 424-434. doi:10.1080/08832323.2020.1848768
• Oral, T. (2016). Investigation of the perceptions of self-efficacy of secondary school students with different levels of friend, family and teacher social support. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 1349-1355.
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66(4), 543-578.
• Pastorelli, C., Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Rola, J., Rozsa, S., & Bandura, A. (2001). The structure of children’s perceived self-efficacy: a cross-national study. European Journal of Psychological Assessment, 17(2), 87-97.
• Pauletto M, Grassi M, Passolunghi MC, Penolazzi B. (2021). Psychological well-being in childhood: The role of trait emotional intelligence, regulatory emotional self-efficacy, coping and general intelligence. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 26(4), 1284-1297. doi:10.1177/13591045211040681
• Roick, J., & Ringeisen, T. (2017). Self-efficacy, test anxiety, and academic success: A longitudinal validation. International Journal of Educational Research, 84-93. doi:10.1016/j.ijer.2016.12.006
• Schunk, D. H. (1991). Self-Efficacy and academic motivation. Educational Psychologist, 207-231. doi:10.1080/00461520.1991.9653133
• Schunk, D. H., & Hanson, A. R. (1989). Self-Modeling and children's cognitive skill learning. Journal of Educational Psychology, 81(2), 155-163.
• Usher, E. L., & Pajares, F. (2008). Sources of self-efficacy in school: critical review of the literature and future directions. Review of Educational Research, 78(4), 751-796. https://doi.org/10.3102/0034654308321456
• Vuong, M., Brown-Welty, S., & Tracz, S. (2010). The effects of self-efficacy on academic success of first-generation college sophomore students. Journal of College Student Development, 51(1), 50-64. doi:10.1353/csd.0.0109
• Yardımcı, F., & Başbakkal, Z. (2009). İlköğretim öğrencilerinde algılanan sosyal destek ile öz yeterlik ilişkisinin incelenmesi. Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi, 18, 157-166.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E., Yiğit, R., & Kaşarcı, İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin özyeterlilik düzeylerinin akademik başarı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(23), 371-388.
• Yuen, M., & Datu, J. A. (2021). Meaning in life, connectedness, academic self-efficacy, and personal self-efficacy: A winning combination. School Psychology International, 79-99. doi:10.1177/0143034320973370
• Yurtbakan, E. (2023). İlkokul öğrencilerinin hikâye yazma becerileri ile yazmaya yönelik duyuşsal özellikleri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 11(4), 856-872. https://doi.org/10.16916/aded.1275615
• Zajacova, A., Lynch, M. S., & Espenshade, J. T. (2005). Self-efficacy, stress, and academic success in college. Research in Higher Education, 46(6), 677-706.
• Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: an essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 82-91. doi:10.1006/ceps.1999.1016
• Zimmerman, B. J., & Kitsantas, A. (2005). Homework practices and academic achievement:The mediating role of self-efficacy and perceived responsibility beliefs. Contemporary Educational Psychology, 30 (4), 397–417. doi:10.1016/j.cedpsych.2005.05.003