Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Değerler Eğitimi Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Year 2017, Volume: 5 Issue: 3, 245 - 269, 30.11.2017

Taha Yazar Berna Özekinci Özlem Lala

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmen ve okul yöneticilerinin değerler eğitimi kavramına ilişkin metafor algılarını tespit etmektir. Araştırmada, temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma grubunu, 2016-2017 eğitim- öğretim yılında Diyarbakır’da görev yapan 235 öğretmen, 56 okul yöneticisi toplam 291 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırma verileri, katılımcıların “Değerler eğitimi..…...gibidir. Çünkü…….” cümlesini tamamlamalarıyla elde edilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Elde edilen araştırma bulgularına göre öğretmenler değerler eğitimi kavramına ilişkin 235, okul yöneticileri ise 56 metafor üretmiştir. Öğretmenlerin en çok “yapıtaşı”, okul yöneticilerinin ise “ahlak” metaforunu kullandıkları görülmüştür. Metaforların ortak özellikleri dikkate alınarak öğretmenlerin ürettikleri metaforlar 15 kategoride, yöneticilere ait olanlar ise 5 kategoride toplanmıştır.

Keywords

Değerler eğitimi, metafor, değer, öğretmen, yönetici

References

• Akbaba Altun, S. (2003). Eğitim yönetimi ve değerler. Değerler Eğitimi Dergisi. 1, 7-17.
• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara. Gazi Üniversitesi.
• Aladağ, S. ve Kuzgun, M. P. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının ‘değer’ kavramına ilişkin metaforik algıları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29, 163-193.
• Aydın, M. (2011). Değerler, işlevleri ve ahlak. Eğitime Bakış. 2 (19), 39-45.
• Aydın, E & Sulak, S. E. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının “değer” kavramına yönelik metafor algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 4 (2), 482-500.
• Altheide, D.L., & Johnson, J.M. (2011). Reflections on interpretive adequacy in qualitative research. In N. K. Denzin, & Y. S. Lincoln (Eds.), The SAGE handbook of qualitative research (pp. 581-594). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Balcı, F.A. & Yanpar Yelken,T. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramına yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 39, 81-90.
• Berkowitz, M. W. (2011). What works in values education. International Journal of Educational Reaserch. 50 (3), 153-158.
• Botha, E. (2009). Why metaphor matters in education. South African Journal of Education. 29, 431-444.
• Dam, H. (2016). Din, ahlak ve değer. Mustafa Köylü (Ed.) Teoriden pratiğe değerler eğitimi içinde (ss.53-72). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demircioğlu, İ.H. (2016). Tarih eğitimi ve değerler. Refik Turan ve Kadir Ulusoy (Ed.). Farklı yönleriyle değerler Eğitimi içinde (ss.270-285). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demirhan İşcan, C.(2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dilmaç, B. (2007). Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine Verilen İnsani Değerler Eğitiminin İnsani Değerler Ölçeği İle Sınanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Doğan, İ. (2012). Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Du Preez, P. & Roux, C. (2010). Human rights values or cultural values? Pursuing values to maintain positive discipline in multicultural schools. South African Journal of Education. 30, 13-26.
• Engin, G. (2014). Türkçe ve beden eğitimi programları ile bütünleştirilmiş değerler eğitimi programının etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gündüz, M., Saygılı, G. & Sulak, S.E. (2014). Sınıf öğretmenlerinin üçüncü sınıf öğrencilerine değerler eğitimiyle kazandırılmak istenen davranışlara yönelik metaforik algıları. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama. 5 (10), 73-94.
• Gürhan, E. (2017). İlkokullarda uygulanan değerler eğitimi uygulamalarının yönetici ve sınıf öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Izgar, G. (2013). İlköğretim okulu 8.sınıf öğrencilerine uygulanan değerler eğitimi programının demokratik tutum ve davranışlarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kenan, S. (2009). Modern eğitimde kaybolan nokta: değerler eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 9(1), 259-295.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Keskin, Y. (2014). Değer davranış ilişkisi. Bülent Tilmaç ve Hasan Hüseyin Bircan (Ed.). Değerler ve değerler psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Keskin, Y. (2016). Değerlere genel bir bakış: tanımı, özellikleri, işlevi ve sınıflandırılması. Mustafa Köylü (Ed.) Değerler eğitimi içinde (ss.19-52). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kızıler,H. ve Canikli, İ. (2015). Değerler eğitimi. Karabük: Deneme Yayıncılık.
• Lovat, T., & Clement, N. (2008). Quality teaching and values education: coalescing for effective learning. Journal of Moral Education. 37(1), 1-16. Martinez, M. A., Sauleda, N., & Huber, G. L. (2001). Metaphors as blueprints of thinking about teaching and learning. Teaching And Teacher Education, 17(8), 965-977.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Ç ev. Ed.). Ankara: Nobel. [Orijinal baskı 2009].
• Miles, M. B. & Huberman, A. M.(1994).Qualitative data analysis.Thousand Oaks, CA: Sage
• Morgan, G. (1980). Paradigms, metaphors and puzzle solving in organization theory Administrative Science Quarterly, 25, 605-622.
• Nalçacı, A. (2016). Değer kazandırmada örnek olay inceleme yöntemi. Refik Turan ve Kadir Ulusoy (Ed.). Faklı yönleriyle değerler eğitimi içinde (ss.324-338). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik testler. Ankara: Yeni Doğuş Matbaası.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 55, 459-496.
• Taylor, N. (2008). Metaphors, discourse and identity in adult literacy policy. Literacy. 42 (3),131-136.
• Tamimi, Y. (2005). Örgüt kültürünün metaforlarla analizi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi. Eskişehir
• Ulusoy, K. & Arslan, A. (2016). Değerli bir kavram olarak “değer ve değerler eğitimi”. Refik Turan ve Kadir Ulusoy (Ed.).Faklı yönleriyle değerler eğitimi içinde (ss.2-17). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Uzunkol, E. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde uygulanan değerler eğitimi programının öğrencilerin özsaygı düzeyleri, sosyal problem çözme becerileri ve empati düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yaman, E.(2012). Değerler eğitimi eğitimde yeni ufuklar. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
• Yaşar, Ş. & Girmen, P. (2012). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yaralanma durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8(3), 13-23.
• Yaşar, Ş., Gültekin, M. & Bayır. Ö.G. (2013). Sınıf öğretmenlerinin bakış açısıyla küreselleşmenin değerlere ve değer eğitimine yansıması. Değerler Eğitimi Dergisi11 (26) 339-369.
• Yazar, T. (2016). Toplumsal yaşam ve değerler. Refik Turan ve Kadir Ulusoy (Ed.). Farklı yönleriyle değerler eğitimi içinde (ss.96-115). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.