KADIN AKADEMİSYENLER ÜZERİNDEKİ “CAM TAVAN” SENDROMU: TOKAT GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Year 2024, Volume: 8 Issue: 1, 78 - 90, 26.03.2024

İrem Nur Karaözkök

https://doi.org/10.59274/enderun.1451330

Abstract

Kadınların iş hayatındaki artan katılımına rağmen, üst düzey yönetim kademesine yükselmedeki sayısal temsiliyetleri düşük kalmaktadır. Araştırmalar, kadınların kariyer basamaklarında ilerlerken karşılaştığı belirsiz ancak etkili engellerin varlığını ortaya koymaktadır. Bu engeller, kadınların başarılarına ve yeteneklerine rağmen üst pozisyonlara geçmelerini zorlaştıran "cam tavan" adı verilen bir olguyu yansıtmaktadır. Bu durum, kadınların organizasyon içinde yükselme sürecinde karşılaştığı görünmez engellerle bağlantılıdır, bu da onların terfi edebilme ve liderlik pozisyonlarına erişebilme potansiyelini etkilemektedir. Bu nedenle, iş dünyasında kadınların daha fazla temsil edilmesi ve üst düzey yönetimde yer alabilmesi için bu tür engellerin anlaşılması ve ele alınması önemlidir.
Bu çalışmanın amacı, iş hayatındaki kadın çalışanların kariyer sorunlarından yola çıkarak, cam tavan sendromunun kadın akademisyenler üzerindeki etkisini incelemek ve kadın akademisyenlerin önündeki kariyer engellerini anlamaktır. Ayrıca kadın akademisyenlerin bu engelleri aşma yöntemlerine yönelik fikirlerin analiz edilmesi yine çalışmanın amaçları arasında yer almaktadır. Araştırmanın kapsamında Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi bünyesinde çalışan 10 kadın akademisyen ile görüşülmüştür. Kadın akademisyenlerin cam tavan sendromunun analizi için niteliksel araştırma yöntemlerinden; derinlemesine görüşme yöntemi benimsenmiş ve kartopu örneklem yöntemi kullanılmıştır. Görüşmeciler ile yarı yapılandırılmış anket formu ile derinlemesine görüşme yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak ise cam tavanın her meslekte olduğu gibi akademisyenlikte de kadınlara bir engel olduğu ortaya çıkmıştır.

Keywords

Cam Tavan, Toplumsal Cinsiyet, kadın akademisyen

References

• Erot, B. (2016). Antalya devlet okullarında görev yapan kadın yöneticilerin cam tavan sendromu hakkında görüşlerine ilişkin nitel bir araştırma.
• Leblebici, Y., & Karcıooğlu, F. (2014). Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: “Cam Tavan Sendromu” Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(4). Https://doi.Org/10.16951/İibd.28149.
• Mızrahı, R., & Aracı, H. (2010). Kadın Yöneticiler ve Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 149-156.
• Öngünç, B. (2023). Kadın akademisyenlerin akademik hayatlarında karşılaştıkları sorunlar üzerine bir araştırma; İstanbul örneği (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Öztürk, U. C. (2017). Akademideki topuk sesleri: Cam tavan perspektifinde göller bölgesi üniversitelerinin betimsel analizi. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4), 202-213.
• Şahnagil, A. (2021). Kadın Akademisyenler Üzerindeki “Cam Tavan” Gölgesi: Balıkesir Üniversitesi Örneği. 13. Uluslararası Güncel Araştırmalarla Sosyal Bilimler Kongresi.
• Yıldız, S. (2018). Türkiye’de kadın akademisyen olmak. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 29-40.
• Yıldız, S., Alhas, F., Sakal, Ö., & Yıldız, H. (2016). Cam uçurum: Kadın yöneticiler Cam Tavanı Ne Zaman Aşar?. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(4), 1119-1146. https://doi.org/10.1501/SBFder_ 0000002425.
• Yılmaz, S. (2019). Kadınların iş hayatında karşılaştıkları cam tavan sendromu üzerine nitel bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı).
• Yücel, P. (2022). Cam Tavan Sendromunun Örgütsel Sinizm Üzerine Etkisi: İstanbul İlindeki Seçili Vakıf Üniversitelerinde Görevli Kadın Akademisyenler Üzerine Bir Çalışma. (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).