Ekonomik Büyüme ve Çevre Kirliliğinin Sağlık Üzerindeki Etkisi: Türkiye İle İlgili Ampirik Kanıt

Yıl 2016, Sayı: 48, 83 - 98, 18.11.2016

Eyyup Ecevit Murat Çetin

Öz

Gelişen ekonomilerde hızlı ekonomik büyüme ve endüstrileşmenin sonuçlarından birisi, çevre şartlarının ve sağlık kalitesinin bozulmasıdır. Sağlık kalitesinin belirleyicileri konusu, son yıllarda teorik ve ampirik çalışmalarda yoğun bir şekilde tartışılmaktadır. Bu çalışma, 1960-2011 dönemi itibariyle Türkiye ekonomisi için ekonomik büyüme ve çevre kirliliğinin sağlık üzerindeki etkisini araştırmaktadır. Analizlerde kullanılan bağımlı değişken bebek ölüm oranı (sağlık kalitesi), bağımsız değişkenler ise kişi başına reel gelir (ekonomik büyüme) ve karbon salınımıdır (çevre kirliliği). Değişkenler arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkilerinin varlığını test etmek için Johansen-Juselius ve Phillips-Ouliaris eşbütünleşme metotları ile Granger nedensellik testi kullanılmıştır. Ampirik bulgular; i) değişkenlerin birinci farklarında durağan olduğunu, ii) değişkenler arasında bir uzun dönem ilişkisinin varlığını, iii) kişi başına reel gelirin bebek ölüm oranını negatif etkilediğini, iv) karbon salınımının bebek ölüm oranını pozitif etkilediğini, v) karbon salınımı ile bebek ölüm oranı arasında çift yönlü bir Granger nedenselliğin varlığını ortaya koymaktadır. Sonuçlar önemli politika eğilimleri sunabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Çevre Kirliliği; Sağlık; Eşbütünleşme; Nedensellik.