GELENEKSEL SAFRANBOLU EVİ’NİN İŞLEVSEL DÖNÜŞÜMÜNDE ERGONOMİK TASARIM FAKTÖRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: CURTLAR EVİ ÖRNEĞİ

Year 2018, Volume: 1 Issue: 3, 163 - 175, 29.12.2018

Selda Cansu Temel Çiğdem Canbay Türkyılmaz

https://doi.org/10.33439/ergonomi.481130

Abstract

Ergonomi bilimi fizyolojik, anatomik, psikolojik, sosyolojik ve teknik verilerden yararlanarak yaşanabilir ve konfor standartları yüksek çevreler oluşturmak için çeşitli çalışmalar gerçekleştirmektedir. İnsan-çevre arasındaki uyumun sağlanması kullanıcı memnuniyeti açısından büyük önem taşımaktadır. Tasarımda ergonomiye ise, mekansal konforun sağlanması yolu ile kullanım kolaylığı oluşturma noktasında erişilmektedir. Mekansal konfor, insan ihtiyaçlarının hangi ölçüde karşılanabildiği, mekanın hangi eylemlere olanak tanıdığı, kullanıcı davranışlarını nasıl etkilediği ile doğrudan ilişki içerisindedir. Bu bağlamda insan antropometrisine uygun, görsel, işitsel ve ısıl konfor koşullarının sağlandığı mekanların tasarlanması, ergonomi konusunun mimarlık alanındaki sorumluluğu olmaktadır. Günümüz hayat koşullarının getirisi ile yaşam şekli, kamusal alanların daha sık kullanıldığı bir biçeme dönüşmüştür. Modern insanın yaşam döngüsünde, yemek yeme alışkanlığı da değişmiş; şekli, süresi, ekonomik koşullar çerçevesinde daha çok çeşitlenmiştir. İhtiyaçlar beraberinde her geçen gün daha çok restoran açılmakta ve daha fazla insan yemek yeme ihtiyaçlarını sosyal hayatlarının bir parçası olarak açılan bu kamusal mekanlarda gidermektedir. Bu çalışmada; işlev değişikliği ile restoran olarak hizmet vermeye başlayan, geleneksel Safranbolu evinin tasarımını etkileyen ergonomik ölçütlerin incelenmesi ve değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Restoran çalışanları ve kullanıcıların görüşlerine yapılan anket çalışması ile ulaşılmış, yerinde gözlem ve ölçüm yöntemleri kullanılarak ergonomik faktörler değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda; yapının mekansal, görsel, işitsel ve ısısal konfor koşullarını nasıl karşıladığı değerlendirilmiş ve elde edilen bulgular üzerinden çeşitli yorumlar geliştirilmiştir. Gerçekleştirilen tüm çalışmalar sonucunda, tarihi dokuda yer alan yapının çeşitli sebepler ile köklü işlevsel dönüşümünün zorlaştığı ve bu durumun sahip olabileceği potansiyelin altında bir performans sergilemesine yol açtığı gözlenmiştir.

Keywords

Ergonomi, Mekansal Konfor, İşlevsel Dönüşüm

References

• Albayrak, N. (2012). Konut Mutfakları İç Mekân Tasarımında Ergonomik İlkeler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.ASHRAE Handboo - Fundamentals (1993), ‘’Physigological Principles And Thermal Comfort’’, AtlantaBaytin, Nesil. 1988. "Mimarlık - Ergonomi - Antropometri ilişkisi." İTÜ Milli Prodüktivite Merkezi 1. Ulusal Ergonomi Kongresi. Ankara; MPM.Chiara, D ,J., Panero, J., Zelnik, M., 1995, Time Saver Standarts for Housing and Residental Development, Second Edition Dinç., Ö., 1998, Tünel kalıplı teknolojilerle üretilen konutlarda mutfakların incelenmesi sf.46.Dizdar, E,N, 2003, İş Güvenliği, Dilara Yayınevi ve Matbacılık, TrabzonErkan, Necmettin, 2001, Ergonomi, Milli Prodüktivite Yayınları, Ankara. Ertürk, A. E. B. (2010). Safranbolu'da Su Mimarisi: Havuzlu Oda/Sofa-Havuzlu Selamlık Köşkü. Erdem, 10(56). Galip, A., Gültekin, T. (2015). Günümüz Restoran Tasarımında Kriterler. Mühendislik Bilimleri Ve Tasarım Dergisi, 3(3), 251-258.Galip, A., Gültekin, T., Özkoçak V., (2016) Ergonomik Restoran Tasarımında Antropometrinin Önemi. Antropoloji Dergisi, 31, 61-70. Günay, R. (1999). Türk Ev Geleneği Ve Safranbolu Evleri. Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.Grandjean, E., 1973, Ergonomics of The Home, Francis and Taylor, London. Neufert, E. (2008). Yapı Tasarımı Temel Bilgileri. Güven Yayıncılık.Önal A., (2007). Restoranın tarihi veya mucize çorba, Zaman Gazetesi Pazar eki, 12 Ağustos 2007.Sirel, Ş. (1992). Mutfak ve Banyoda Aydınlatma.Ş.İkbal (Aytekin), Konut Mutfaklarında ergonomik Tasarım Yaklaşımı, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü 1988 sf.71-72Ünügür, S, M., 1997, “Mutfak ve Ergonomik Çözümlenmesi”, Yapı 188, Ek 3. Yıldırım K., 1999, Günümüz Konut Mutfağında Donatı Elemanları Üzerine Bir Araştırma, Politeknik Dergisi.