TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE ELEŞTİREL DİNLEME

Year 2015, 2015: TÜRKÇE ÖĞRETİMİ ÖZEL SAYISI, 299 - 316, 29.12.2015

Ömer Kemiksiz

Abstract

Türkçenin temel dil becerilerinden biri olan dinleme, yapılan araştırmalara göre günlük hayatta en çok kullandığımız beceridir. Toplum hayatında kişiler arası iletişiminin başarılı olması dinleme becerisinin etkili kullanılmasıyla doğrudan ilgilidir. Bu beceri, yapılandırmacı yaklaşım esas alınarak hazırlanan Türkçe Dersi ( 6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı’nda ayrıntılı bir biçimde ele alınmıştır. Bu düzenlemeyle birlikte ana dili derslerinde her temada bir dinleme metnine yer verilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Anlama becerilerinden biri olan dinleme, günlük hayatta değişik amaçlarla kullanıldığı için ortaya çeşitli dinleme türleri çıkmıştır. Değişik kaynaklarda farklı araştırmacılar dinleme türleriyle ilgili çeşitli sınıflandırmalar yapmışlardır. Bu sınıflandırmaların çoğunda yer verilen dinleme türlerinden biri olan eleştirel dinleme, eleştirel düşünmeyle bağlantılı olduğundan önemli bir yere sahiptir. Bu dinleme türünü kullanan bireylere soru sorma, dikkatli ve aynı zamanda hızlı olma, konuşmacıyı değerlendirme gibi olumlu özellikler kazandıran eleştirel dinleme becerisinin geliştirilmesi, farklı yöntem/tekniklerin, sınıf içi etkinliklerin kullanılmasıyla mümkündür. İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı’nda yer verilen yedi dinleme yöntem/tekniğinden biri olan eleştirel dinlemenin, Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitaplarında yer alan dinleme metinlerinin işlenişinde ise çok az kullanıldığı bir gerçektir. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmede önemli bir araç olabilecek eleştirel dinlemeye, Türkçe derslerindeki dinleme metinlerinde daha fazla yer verilmesine özen gösterilmelidir.

Keywords

Türkçe öğretimi, iletişim, dinleme, eleştirel dinleme.

CRITICAL LISTENING IN TURKISH EDUCATION

Abstract

Listening which is one of the basic language skills of Turkish is used most commonly in daily life according to the most studies that are done. In the community life, the success of interpersonal relation is directly related to the effective use of listening skills. These skills have been discussed in detail in the Turkish Courses 6, 7, 8 classes) Education Program which are prepared according to constructivist approach. With this arrangement it has been compulsory to include a listening text on each theme on native language course. Listening which is one of the comprehension skills is used for many purposes in daily life and for hat reason various type of listening skills have been emerged. In variety of different sources different researchers have made variety type of listening classifications. The critical listening which has an important place in different type of classification is related to critical thinking. The individuals who use this type of listening gain skills such as asking question, to be attentive and quick at the same time, the development of critical listening skills-saving features such as speaker of the positive assessment, different methods / techniques, it is possible through the use of classroom activities. Although The Seven Listening Method is used in Elementary Turkish Course (6, 7, 8 classes) in curriculum and in Turkish course teacher's guide book is the fact that it is very little  used. The critical listening which is important for developing students’ critical listening skills should be encouraged to be more involved in listening texts in Turkish.

Keywords

Turkish teaching, communication, listening, critical listening