İnsan ve Çevre Etkileşiminde Küresel İklim Değişikliğine Adaptasyon

Year 2022, Volume: 1 Issue: 1, 33 - 46, 29.07.2022

Murat Berk Evren

Abstract

Yirminci yüzyılın ikinci yarısına kadar çevresel sorunlara ilgi göstermeyen insan toplulukları, çevreye olan hakimiyetlerini tek yönlü bir tüketim anlayışı ile yürütürken, doğal kaynakların ve ekolojik dengenin sürdürülebilirliği kapsamında çevreden olumsuz geri bildirim almaktadır. Nüfus artış hızının yükselişi, plansız/kontrolsüz kentsel büyüme ve üretim- tüketim araçlarının kitleselleşmesi nedeniyle doğal kaynakların geri döndürülemez biçimde tüketilmesi; çevre kirliliği, erozyon ve çölleşme, atmosfer tabakalarının seyrelmesi, küresel ısınma gibi olay ve olguların gelişmesine neden olarak küresel iklim değişikliğine yol açan süreçleri başlatmaktadır. Küresel iklim değişikliği, ekosistemde yaşanan insan kaynaklı bozulmanın bir göstergesi olarak canlı yaşamı ve ekolojik denge üzerinde olumsuz etkilere yol açmaktadır. Birey ve toplumun tüketen eylemlerine, küresel iklim değişikliği ile tepki veren çevrenin, korunmasına ve sürdürülmesine yönelik küresel ölçekte ilgi ve farkındalık, son yıllarda gelişme göstermektedir. Bu bağlamda çalışma, insan ve çevre etkileşiminin diyalektik yapısını tartışmaya açarak, bu etkileşimin sonucunda gelişen dinamik bir olgu olarak küresel iklim değişikliğine karşı geliştirilen çerçeve eylem planlarının kapsamını irdelemektedir. Bununla birlikte, yapılı çevrede küresel iklim değişikliği ile birlikte tartışılan kentsel ısı adası etkisini önlemeye ve azaltmaya yönelik mimarlık, planlama ve tasarım eylemlerine ilişkin öneriler sunulmaktadır.

Keywords

insan ve çevre, çevre kirliliği, sürdürülebilirlik, iklim değişikliğine adaptasyon, kentsel ısı adası, kentsel ekoloji

Global Climate Change Adaptation in Human-Environment Interaction

Abstract

Global climate change, as an indicator of human-induced deterioration in the ecosystem, causes negative effects on living life and ecological balance. Until the second half of the twentieth century, human being was not interested in environmental problems, while maintaining a consuming dominance over nature. However, man has received a negative feedback from nature considering sustainability of natural resources and ecological balance. Irreversible consumption of natural resources initiated a process leading to global climate change by causing the development of phenomena such as environmental pollution, erosion, desertification, thinning of atmospheric layers and global warming due to increase in population growth rate, uncontrolled urban growth, massive production processes. Even though consuming actions of mankind resulted with the global climate change, a propelling interest and awareness on protection of nature and sustainability of the environment has been developing in recent years. In this context, this study discusses the dialectical structure of interaction between man and environment through examining the extent of framework action plans developed against global climate change as a dynamic phenomenon that develops as a result of this interaction. In addition, suggestions are presented regarding architectural, planning and design actions to mitigate urban heat island effect discussed with global climate change adaptation.

Keywords

human and environment, environmental pollution, sustainability, climate change adaptation, urban heat island, urban ecology

References

• Akın G. (2009). Ekoloji-Çevrebilim ve Çevre Sorunları, Ankara: Tiydem Yayıncılık.
• Aytuğ H. K. (2014). Sürdürülebilir Su Kullanımı Açısından Avrupa Birliği Çevre Politikalarına Türkiye’nin Uyumu, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), s. 1-18.
• Bayram H. (2005). Türkiye’de Hava Kirliliği Sorunu: Nedenleri, Alınan Önlemler ve Mevcut Durum, Toraks Dergisi, 6(2), s. 159-165.
• Depietri Y. & McPhearson T. (2017). Integrating the grey, green, and blue in cities: Nature-based solutions for climate change adaptation and risk reduction. İçinde: Nature-based solutions to climate change adaptation in urban areas (pp. 91-109). Cham: Springer
• European Commission. (2020). A European Green Deal. [çevrimiçi] European Commission. Erişim yeri: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019- 2024/european-green-deal_en#actions Erişim Tarihi: 12 Ekim 2020.
• Göksu M. Z. L. (2015). Su Kirliliği, Ankara: Akademisyen Kitapevi
• Karaca A. & Turgay O. C. (2012). Toprak Kirliliği, Toprak Bilimi Ve Bitki Besleme Dergisi, 1(1), s. 13-19.
• Kaypak Ş. (2011). Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Sürdürülebilir Bir Çevre, KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 13(20), s. 19-33.
• Keleş R. (2015). 100 Soruda Çevre, Çevre Sorunları ve Çevre Politikası, İzmir: Yakın Kitabevi.
• Kılıç C. (2009). Küresel İklim Değişikliği Çerçevesinde Sürdürülebilir Kalkınma Çabaları ve Türkiye, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), ss. 19-41.
• Masson V. Lemonsu A. Hidalgo J. & Voogt J. (2020). Urban Climates and Climate Change. Annual Review of Environment and Resources. (45). s. 411-444. https://doi.org/10.1146/annurev-environ-012320-083623
• Laukkonen J. Kim-Blanco P. Lenhart J. Keiner M. Cavric B. & Njenga C. (2009). Combining Climate Change Adaptation and Mitigation Measures. Habitat International. (33) s. 287–292.
• Menteşe S. (2017). Çevresel Sürdürülebilirlik Açısından Toprak, Su ve Hava Kirliliği: Teorik Bir İnceleme. The Journal of International Social Research. 10(53), s. 381-389
• Özgenç N. (2013). Sürdürülebilirlik ve Yoksulluk İlişkisi, Aile ve Sosyal Politikalar Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Sofuoğlu A. (2003). Hava Kirliliği, İzmir: İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
• United Nations. (2015). Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development. New York: UN Publishing.
• United Nations Framework Convention on Climate Change. (2015). United Nations Paris Climate Agreement.
• United Nations HABITAT. (2016). New Urban Agenda, New York: United Nations. [çevrimiçi] Erişim yeri: https://unhabitat.org/about-us/new-urban-agenda Erişim Tarihi: 12 Ekim 2020.
• United Nations ISDR. (2007). Hyogo Framework For Action 2005–2015, Building The Resilience Of Nations And Communities To Disasters. Geneva: United Nations Office for Disaster Risk Reduction.
• United Nations ISDR. (2017). Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015–2030. [çevrimiçi] Erişim yeri: http://www.unisdr.org/implementing-sendai- framework/what-sendai-framework. Erişim Tarihi: 10 Ekim 2021.
• US EPA. (t.y.). Climate Change and Heat Islands. Erişim Tarihi: 10 Ocak 2022 Erişim Yeri: https://www.epa.gov/heatislands/climate-change-and-heat-islands
• Yazıcı H. Akçay M. Çay Y. Sekmen Y. Yılmaz İ. T. & Gölcü M. (2010). Hava Kirliliğinin Doğal Gaz Kullanımı İle Değişimi, Denizli İli Örneği, Selçuk Üniversitesi Teknik Bilimler MYO Teknik Online Dergisi, 9(3), s. 205-215.