Neonatolojide Kozmetiklerde etik boyut; Mikrobiyom dengesinde prensipler

Year 2017, Volume: 2 Issue: 1, 159 - 194, 31.05.2017

M. Arif Akşit Pınar Erdoğan Melike Öz

Abstract

Amaç: Neonatoloji evresinde, özellikle prematürenin cilt bakımı ve temizliği konusunda
yararlılık temelinde ve gereksinimlere göre kozmetikler kullanılmalıdır. Bu yaklaşımın Etik
Boyutu irdelenmektedir.
Dayanaklar: Kozmetik Kanunu, Helsinki Bildirgesi ile Kozmetik üreticilerinin temel
oluşturduğu ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Etik Kurulunca prensip haline getirilenler
dayanak alınmıştır.
Giriş:
Yenidoğan Döneminde ve Prematürelerde Kozmetik Kullanım İlkeleri:
• Kozmetikler temelde güzelleştirme ve estetik amaçlı kullanılsalar bile, Neonatolojide
en hassas dönemde olan prematür ve yenidoğanlarda, özel bu dönem için üretilmiş ve
yarar amaçlı ve cildin fizyolojisine uygun ve destekleyen olmalıdır. Güzellik ve estetik
değil, ilk planda fizyolojik fayda temelindedir. Bu kapsamda kullanıcılar, anneler
aydınlatıldıktan sonra rızası alınarak yapılmalıdır. Reklam ikna olduğu için burada
medikal gereklilik kavramı olmalıdır.
• Kozmetiklerin cildin fizyolojisini destekledikleri, yararlı oldukları ve bazı sorunlarda
tedavi etkileri nedeniyle ilaç kapsamında irdelenmesi gerekli olmaktadır. Yağ
emülsiyon, losyon ve kremler içine katılan madde nedeniyle (Sağlık Bakanlığı veya
Tarım Bakanlığı) ruhsatlandırılmalıdırlar. Mikrobiyom olanların daha özgün bir
sertifikasyonu gereklidir.
• Hiçbir kozmetik, zarar unsuru oluşturmaması açısından (primum non nocere), cildin
fizyolojini bozmamalı, aşırı kullanılmamalı ve israf niteliğinde kullanımına yol
açılmamalıdır. Uygulama öncesi, uygulamadan sonraki oluşacak boyut dikkate
alınmalıdır. Krem cildin havalanmasını bozabilir, özellikle stafilokokları barındırarak
apse yapabilir. Bu açıdan losyon ötesinde, parmak kullanılan krem veya başka ürüne
teması engellenmelidir. Ürün steril olması yeterli değil, mikrop üremesi için ortam, pH
cilt pH’sına uygun düşük, uygun olmalıdır.
• Üreticiler her aşamada bölgesel, ulusal ve uluslararası tüm yasa, yönetmelik, tebliğlere
uymalı ve kozmetik iyi üretim uygulamaları (cosmetic Good Manufacturing PracticescGMP)
kapsamında yapılanmalıdırlar.
• Tüm kozmetik ürün pazarlamacıların bu konuda en az 60 saatlik eğitimden geçmiş ve
sertifikasyonu olmalı ve birey ve toplumla iletişim ve ilişkilerinde en üstün düzeyde
tutum içinde olmalarına özen gösterilmelidir. Her aşamada etiksel olunmalı ve kullanıcı
hakları çerçevesinde yanlış bilgilendirme dâhil tüm yanlış algılamalardan da
kaçınılmalıdır. Bilgilendirme reklam olmamalıdır.
• Kutularda özellikleri yanında, yan etkileri ve uyarılar da sunulmalıdır.
• Hırs, ikna ve sadece satıcı zihniyetinde etik dışı yaklaşımları olanlar, bu işlerde
çalışmamalıdırlar. Doğru her zaman söylenmeli ve bundan sonra rıza alınmalıdır.
• Kozmetik ürünlerin her aşamada sağlıklı olması ve sağlık zincirinin satıştan sonrada
devamlı kılınması gerektiği bilincinde olunmalıdır.
• Ürünler hakkında gizlilik kapsayan konular dışında, bilgi edinme hakkı çerçevesinde,
her türlü eğitsel ve bilgisel verilerin sunulması gereklidir.
• Hayvan üzerinde denemelerin kaldırılması, insan üzerindeki denemelerin de TCK 90
kapsamında olmak üzere, komplikasyon olasılığı dikkate alınarak, bağımsız bilim dalları
ile ortak sorumluluk çerçevesinde bu konuda uzman ekip tarafından yapılması
gereklidir.
Yan etki veya sorunların oluşması durumunda 24 saat ve 7 gün başvurulabilecek
adres/800’lü hat/e-mail verilmesi ve bunların ücretsiz sağlanması gerekmektedir.
• Ürünlerin her aşamada ulusal ve uluslararası kurallar gereği izlenmiş, güvenlik, etkinlik
ve yasal olarak kullanıcılara uygun ürünler sunulmalıdır. Kare kot uygulamasına
geçilmelidir.
• Üretimin her aşamasında çalışanların ve kullanıcıların hakları en üst düzeyde
korunmalıdır. Sorun oluşma durumunda gereken tazminatlar derhal ödenmeli ve tedavi
yaklaşımları ücretsiz yapılmalıdır.
• Kullanılan ürünler ile üretimin her aşamasında çevrenin en üst düzeyde korunum
gözetilmesi gereklidir.
• Kozmetikler işinde olanların işleri ile ilgili olmak üzere etik olmayan ve ahlak dışı her
şeyden kaçınmalıdırlar.
Yaklaşım: Neonatoloji evresinde. Özellikle prematürelerin cildi en hassas olan yapı olduğu
ve sağlıklı olmada önemi, kapladığı alan dikkate alındığında da kozmetiklerin belirli
standartlarda olması zorunludur. Bu Bölümde bu ilkelerden söz edilmektedir.
Sonuç: Neonatoloji yaklaşımlarında belirli dayanakları olmayan ürünler kullanılmamalıdır.
Yorum: Her gün izlenen televizyon programlarında çeşitli öneriler yapılmaktadır ki,
bunların bilimsel kabul edilmemesi yanında, belirli esaslar çerçevesinde olduğu da ortaya
konulmalıdır.
Teşekkür: Karşılıklı görüşmeler sonucunda oluşan ve literatür desteği sağlayan G. Bilginer’e
(L’oreal, aktif Kozmetik Bölümü) teşekkürü bir borç bilirim.

Keywords

Prematüre ve Yenidoğan döneminde kozmetikler, kozmetik kullanım ilkeleri

References

• Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurul tarafından oluşturulan İlkeler Temel alınmıştır (Kozmetikler, Etiksel Bakış, 2005 )