BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIMI ÖĞRETMEN ADAYLARININ DİJİTAL BAĞIMLILIK SENARYOLARI ÜZERİNDEN GELİŞTİRDİKLERİ ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, , 373 - 387, 23.07.2023

Seda Özer Şanal , Fulya Torun , Tülay Dargut Güler

https://doi.org/10.17943/etku.1221046

Öz

Bireylerin fiziksel ve psikolojik sağlıklarını olumsuz yönde etkileyen ve giderek farklı alanlara da yayılan dijital bağımlılık, bireyleri önemseyen tüm kuruluşlar için çözülmesi gereken bir problemdir. Bu problemin anlaşılması, çözülmesi, azaltılmasına yönelik müdahalelerin geliştirilmesi makro ölçekte sağlıklı bir toplum kültürü için, mikro ölçekte sağlıklı bir bireyin yaşamı için kritiktir. Dijital bağımlılık yaşamın her alanında ve her yaş grubu için geçerli olabiliecek bir durumdur. Bu çalışmada dijital bağımlılığın öğretmen adaylarının gözünden nasıl çözülebileceği merak edilerek dijital bağımlılık senaryoları üretilmiştir. Öğretmen adaylarının üretilen senaryolara getirdikleri çözüm önerileri ile dijital bağımlılığa yönelik farkındalık, bilgi ve yeterliklerinin değerlendirilmesi mümkün olmuştur. Dijital bağımlı bir öğrencinin bağımlılık problemine yönelik öğretmen adayları tarafından üretilen çözüm önerileri tespit, müdahale ve destek, ev içi düzenlemeler, bilgilendirme ve farkındalık kazandırma, sosyalleşme ve iletişim kurma, takip ve gözlem temaları altında toplanmıştır. Bu çözüm önerilerinin tematik analizinin ardından temalar ve alt temalar oluşturulmuş ve temalar alanyazın eşliğinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

öğretmen adayları, dijital bağımlılık, problem çözme, senaryo, teacher candidates, digital addiction, problem solving, scenario

INVESTIGATION OF SOLUTION RECOMMENDATIONS DEVELOPED BY TEACHER CANDIDATES ON DIGITAL ADDICTION SCENARIOS

Öz

Digital addiction, which negatively affects the physical and psychological health of individuals and gradually spreads to different areas, is a problem that needs to be resolved for all organizations that care about individuals. Understanding, solving and developing interventions to reduce this problem is critical for a healthy social culture at macro scale and for the life of a healthy individual at micro scale. Digital addiction is a situation that can be seen in all areas of life and in all age groups. In this study, digital addiction scenarios were produced by wondering how digital addiction can be solved from the perspective of teacher candidates. It has been possible to evaluate the awareness, knowledge and competencies of the pre-service teachers with the solution suggestions they brought to the digital addiction scenarios. The solution suggestions produced by the pre-service teachers for the addiction problem of a digitally addicted student were gathered under the themes of detection, intervention and support, domestic arrangements, information and awareness raising, socialization and communication, and follow-up and observation. After the thematic analysis of these solution proposals, themes and sub-themes were created and the themes were discussed in the light of the literature.

Anahtar Kelimeler

teacher candidates, digital addiction, problem solving, scenario

Kaynakça

• Aktaş, F. (2021). Pandemi Sürecinde İlköğretim Öğrencilerinin Dijital Bağımlılığına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Pamukkale.
• Alhojailan, M. I. (2012). Thematic analysis: A critical review of its process and evaluation. West East Journal of Social Sciences, 1(1), 39-47.
• Al-Khani, A. M., Saquib, J., Rajab, A. M., Khalifa, M. A., Almazrou, A., & Saquib, N. (2021). Internet addiction in Gulf countries: A systematic review and meta-analysis. Journal of Behavioral Addictions, 10(3), 601-610.
• Almourad, M. B., McAlaney, J., Skinner, T., Pleya, M., & Ali, R. (2020). Defining digital addiction: Key features from the literature. Psihologija, 53(3), 237-253.
• Arslan, A. (2020). Determination of Digital Dependency Levels and Violence Tendencies of the High School Students. Journal of Computer and Education Research, 8 (15), 86-113.
• Avcı, Ö. H., & Yıldırım, İ. (2014). Ergenlerde şiddet eğilimi, yalnızlık ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 157-168.
• Baltan, M. (2020). Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Bağımlılığı ile Dinlemeye Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. SAGE.
• Cham, S., Algashami, A., Aldhayan, M., McAlaney, J., Phalp, K., Almourad, M. B., & Ali, R. (2019, April). Digital addiction: Negative life experiences and potential for technology-assisted solutions. In World Conference on Information Systems and Technologies (pp. 921-931). Springer, Cham.
• Cheng, C., & Li, A. Y. L. (2014). Internet addiction prevalence and quality of (real) life: A meta-analysis of 31 nations across seven world regions. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 17(12), 755-760.
• Christakis, D. A. (2019). The challenges of defining and studying “digital addiction” in children. Jama, 321(23), 2277-2278.
• Çukurluöz, Ö. (2016). Lise öğrencilerinin dijital bağımlılıklarının incelenmesi: Ankara ili Çankaya ilçesi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dursun, A., & Eraslan-Çapan, B. E. (2018). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı ve psikolojik ihtiyaçlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 128-140.
• Ekinci, N. E., Yalçın, İ. & Ayhan, C. (2019). Analysis of loneliness levels and digital game addiction of middle school students according to various variables. World Journal of Education, 9(1), 20–27.
• Fischer, P., Greitemeyer, T., Kastenmüller, A., Vogrincic, C., & Sauer, A. (2011). The effects of risk-glorifying media exposure on risk-positive cognitions, emotions, and behaviors: a meta-analytic review. Psychological Bulletin, 137(3), 367.
• Gentile, D. A., Swing, E. L., Lim, C. G., & Khoo, A. (2012). Video game playing, attention problems, and impulsiveness: Evidence of bidirectional causality. Psychology of Popular Media Culture, 1(1), 62.
• Greitemeyer, T. & Mügge, D. O. (2014). Video games do affect social outcomes: A meta-analytic review of the effects of violent and prosocial video game play. Personality and social psychology bulletin, 40(5), 578-589.
• Hiniker, A., Schoenebeck, S. Y., & Kientz, J. A. (2016, February). Not at the dinner table: Parents' and children's perspectives on family technology rules. In Proceedings of the 19th ACM Conference on Computer-supported Cooperative Work & Social Computing (pp. 1376-1389).
• Ho, R. C., Zhang, M. W., Tsang, T. Y., Toh, A. H., Pan, F., Lu, Y., ... & Mak, K. K. (2014). The association between internet addiction and psychiatric co-morbidity: a meta-analysis. BMC Psychiatry, 14(1), 1-10.
• Jamir, L., Duggal, M., Nehra, R., Singh, P., & Grover, S. (2019). Epidemiology of technology addiction among school students in rural India. Asian Journal of Psychiatry, 40, 30-38.
• Jia, J., Li, D., Li, X., Zhou, Y., Wang, Y., & Sun, W. (2017). Psychological security and deviant peer affiliation as mediators between teacher-student relationship and adolescent Internet addiction. Computers in Human Behavior, 73, 345-352.
• Karadağ E. & Kılıç B. (2019). Öğretmen görüşlerine göre öğrencilerdeki teknoloji bağımlılığı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(1), 101-117.
• Király, O., Potenza, M. N., Stein, D. J., King, D. L., Hodgins, D. C., Saunders, J. B., ... & Demetrovics, Z. (2020). Preventing problematic internet use during the COVID-19 pandemic: Consensus guidance. Comprehensive Psychiatry, 100, 152180.
• Liu, E. Z. F. (2011). Avoiding internet addiction when integrating digital games into teaching. Social Behavior and Personality: an International Journal, 39(10), 1325-1335.
• Marks, D. F., & Yardley, L. (2004). Research methods for clinical and health psychology. Sage publications.
• Meng, S. Q., Cheng, J. L., Li, Y. Y., Yang, X. Q., Zheng, J. W., Chang, X. W., ... & Shi, J. (2022). Global prevalence of digital addiction in general population: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 92.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd Ed.). Sage publications.
• Pan, Y. C., Chiu, Y. C., & Lin, Y. H. (2020). Systematic review and meta-analysis of epidemiology of internet addiction. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 118, 612-622.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage publications.
• Süral, S. (2022). Teachers’ views on digital addiction among preschool students. Psycho-Educational Research Reviews, 11(3), 706-720.
• Ülkü, S. (2018). İlkokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Uzaktan Eğitime Yönelik Tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (Vol. 5). SAGE.