Thomas Hobbes'un Epistemolojisinde Dil-Zihin İlişkisi

Year 2024, Issue: 9, 110 - 118, 31.12.2024

Osman Elmalı , Yavuz Daşdemir

https://doi.org/10.52003/etutdergisi.1469871

Abstract

İngiliz deneyci geleneğin önemli temsilcilerinden olan Thomas Hobbes bilgi kuramı içerisinde dil görüngüsünü temel alıp düşüncelerini ortaya koyan bir filozoftur. Hobbes’un bilgi kuramı içerisinde dil-zihin ilişkisi sorununa yönelik düşüncelerinin ele alındığı bu çalışmada dilin zihin etkinlikleri üzerindeki etkisi ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Hobbes insan zihninin, düşünme ve uslamlama yetileriyle matematiksel işlemler olan toplama ve çıkarmaya benzer bir biçimde değerlendirmelerde bulunduğunu ileri sürer. Bu bağlamda Hobbes’un zihnin temel etkinlikleri olan uslamlama ve düşünme yetilerinin belli dilsel ögelerin doğru ve anlamlı dizilimi olan dile bağlı olduğu anlaşılmaktadır. Bu anlamda anlamlı bir söylem bilginin doğruluğunu belirleyen niteliktedir. Diğer taraftan, koyu nominalizm görüşüyle Hobbes’un, dış dünyadaki şeyleri gösteren adların dışında “tümel” bir kavram olamayacağını ileri sürdüğü görülebilir. Bununla koşut olarak Hobbes’un doğru bilginin sözcüklerden oluşan önermelerin doğruluğuyla açıklanabileceğini savunduğu görülmektedir. Bu açıdan bakıldığında Hobbes’un dilin yapı taşları olan sözcük ve adları temel alan bir bilgi anlayışıyla dilsel belirlenimcilikle epistemolojisini temellendirdiği anlaşılmaktadır.

Keywords

Thomas Hobbes, Bilgi Kuramı, Nominalizm, Dil, Zihin

References

• Aarsleff, H. (1982). From Locke to Saussure: Essays on the Study of Language and Intellectual History. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Altınörs, A. (2012). 50 Soruda Dil Felsefesi. İstanbul: 7 Renk Basım Yayın ve Filmcilik Ltd. Şti.
• Cassirer, E. (1980). The Philosophy of Symbolic Forms: Volume One: Language (Trans.: Ralph Manheim). New Haven & London: Yale University Press.
• Cevizci, A. (2012). Felsefenin Kısa Tarihi. Say Yayınları: İstanbul.
• Cevizci, A. (2013). On Yedinci Yüzyıl Felsefesi. (3. b.) Say Yayınları: İstanbul.
• de Vrijer, R. C. (1997). “Leibniz, Gottfried Wilhelm”. Peter V. Lamarque (Ed), Concise Encyclopedia of Philosophy of Language. Oxford: Elsevier Science Ltd, 485-487.
• Hacking, I. (1975). Why Does Language Matter to Philosophy? Cambridge: Cambridge University Press.
• Harris, R. and Taylor, T. J. (1997). Landmarks in Linguistic Thought I: The Western Tradition from Socrates to Saussure (2nd ed.). London and New York: Routledge.
• Hobbes, T. (1996). Leviathan. Oxford: Oxford University Press.
• Kenny, A. (2006a). The Rise of Modern Philosophy. Oxford: Oxford University Press.
• Kenny, A. (2006b). An Illustrated Brief History of Western Philosophy. MA: Blackwell Publishing.
• Molesworth, W. (Ed) (1839)., The English Works of Thomas Hobbes of Malmesbury. London: John Bohn.
• Molesworth, W. (Ed) (1992)., The Collected Works of Thomas Hobbes. London: Routledge/Thoemmes Press.
• Nesterova Coşkun, S. (2023). “Ampirist Geleneğin Dil Felsefesine Katkıları”, Temaşa Felsefe Dergisi, 19, 125-139.
• Özcan, Z. (2014). Dil Felsefesi I. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Özden, H. Ö. ve Elmalı, O. (2014). Yeniçağ Felsefesi Tarihi (2. Baskı). İstanbul: Arı Sanat Yayınevi.
• Pettit, P. (2008). Made with Words. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
• Priest, S. (2007). The British Empiricists (2nd ed.). New York: Routledge.
• Russell, B. (1940). History of Western Philosophy. London: George Allen and Unwin Ltd.
• S. H. Orozco-Echeverri (2012). “On the Origin of Hobbes’s Conception of Language: The Literary Culture of English Renaissance Humanism”, Revista de Estudios Sociales, 44, 102-112.
• Schmitter, A. (2017). “Chapter 24: Thomas Hobbes”. Margaret Cameron, Benjamin Hill and Robert J. Stainton (Ed), Sourcebook in the History of Philosophy of Language: Primary Source Texts from the Pre-Socratics to Mill. Switzerland: Springer International Publishing, 503-528.
• Sorell, T. (2008). Cambridge Companion to Hobbes. Cambridge: Cambridge University Press.
• Taşkın, A. ve Becermen, M. (2013). Felsefe Tarihi II: Rönesans, Yeniçağ ve XIX. Yüzyıl Felsefesi Tarihi. Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Tuck, R. (1989). Hobbes. Oxford: Oxford University Press.
• Webb, C. C. J. (1959). A History of Philosophy. London: Oxford University Press.
• Woolhouse, R. S. (1988). The Empiricists. Oxford: Oxford University Press.