EXAMINING HEALTH LITERACY LEVELS AND HEALTHY LIFESTYLE BEHAVIOURS OF ORTHOTICS AND PROSTHETICS DEPARTMENT STUDENTS AND DETERMINING RELATED FACTORS

Year 2024, Volume: 33 Issue: 3, 343 - 349

Güllü Aydın Yağcıoğlu , Senay Cerezci Duygu

https://doi.org/10.34108/eujhs.1378004

Abstract

The aim of this study was to investigate the levels of health literacy and healthy lifestyle behaviours of students in the Department of Orthotics Prosthetics, and to identify the factors associated with them. Students studying in the Department of Orthotic Prosthetics were included in the study. After obtaining the students' demographic information, the students' levels of health literacy information were assessed using “the Türkiye Health Literacy Scale-32” and their healthy lifestyle behaviours were assessed using “the Healthy Lifestyle Behaviours Scale-II”. Factors associated with levels of health literacy and healthy lifestyle behaviours of the students were identified by analysing the relationship between Türkiye Health Literacy Scale-32 and Healthy Lifestyle Behaviours-IIand age, body mass index, weekly exercise duration, smoking and alcohol consumption, gender, exercise habits, class, place of residence and income status. The study was completed with 131 students. The mean age of the participants was 20.61±0.18 years and 74.8% of the subjects were female. 63.9% of the students had limited/inadequate knowledge of health literacy. There was a correlation between Türkiye Health Literacy Scale-32 and Healthy Lifestyle Behaviours-II with weekly exercise duration and exercise habits. (p<0.05). In addition, students' health literacy levels varied according to where they mostly lived (p<0.05). Other factors were not found to be associated with levels of health literacy or healthy lifestyle behaviours (p>0.05). It was thought that the knowledge of health literacy and healthy lifestyle behaviours among the students of the Department of Orthotics and Prosthetics was not at the desired level, therefore, necessary arrangements should be made to increase the levels of health literacy and healthy lifestyle behaviours among the students of this department and physical activity should be encouraged.

Keywords

Department of orthotics and prosthetics, student, health literacy, healthy lifestyle behaviours

ORTEZ VE PROTEZ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIK OKURYAZARLIK DÜZEYLERİ VE SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı Ortez ve Protez Bölümü öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeyleri ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi ve ilişkili faktörlerin belirlenmesiydi. Çalışmaya Ortez ve Protez Bölümü’nde öğrenim gören öğrenciler dahil edildi. Öğrencilerin demografik bilgilerinin sorgulanmasından sonra, sağlık okuryazarlık düzeyleri “Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32” ile ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II” ile belirlendi. Öğrencilerin sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile ilişkili faktörler; Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II ile yaş, vücut kitle indeksi, haftalık egzersiz süresi, sigara ve alkol kullanımı, cinsiyet, egzersiz alışkanlığı, sınıfı, çoğunlukla yaşadığı yer ve gelir durumu ile ilişkisi analiz edilerek belirlendi. Çalışma 131 öğrenci ile tamamlandı. Bireylerin yaş ortalaması 20.61±0.18 yıldı ve %74.8’i kadındı. Öğrencilerin %63.9’unun sağlık okuryazarlığı bilgisi sınırlı/yetersizdi. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II ile haftalık egzersiz süreleri ve egzersiz alışkanlığı arasında ilişki olduğu belirlendi (p<0.05). Ayrıca öğrencilerin sağlık okuryazarlık düzeyleri çoğunlukla yaşadığı yere göre de farklıydı (p<0.05). Diğer faktörlerin sağlık okuryazarlığı veya sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile ilişkili olmadığı belirlendi (p>0.05). Ortez ve Protez bölümü öğrencilerinde sağlık okuryazarlığı bilgisinin ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının istenilen düzeyde olmadığı bu sebeple de bu bölümde okuyan öğrencilerde sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları düzeylerinin arttırılması için gerekli düzenlemelerin yapılması ve fiziksel aktivitenin teşvik edilmesi gerektiği düşünüldü.

Keywords

Ortez ve protez bölümü, öğrenci, sağlık okuryazarlığı, sağlıklı yaşam biçimi davranışları.

References

• Tuğut N, Yılmaz A, Yeşildağ Çelik B.Hemşirelik öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeyleri ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2021;6(2):120-128. doi:10.51754/cusbed. 911936.
• Nielsen-Bohlman L, Panzer AM,Kindig DA. Health literacy: a prescription to end confusion. Washington (DC): National Academic Press; 2004:31-55. doi:10.17226/10883.
• Çopurlar CK, Kartal M. Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Değerlendirilir? Neden Önemli?TJFMPC. 2016;10(1):42-47. doi:10.5455/tjfmpc.193796.
• Yılmazel G, Çetinkaya F. Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi.TAF Prev Med Bull. 2016;15(1):69-74. doi:10.5455/pmb.1-14488705 18.
• Berkman ND, Davis TC, Mc Cormack L. Health literacy: what is it? J Health Commun. 2010;15(S2):9-19. doi:10.1080/10810730.2010.499985.
• Thai AL, George M. The effects of health literacy on asthma self-management. J Asthma Allergy Educ. 2010;1(2):50-55. doi:10.1177/215012971036.
• Baker DW, Parker RM, Williams MV, Clark WS. Health literacy and the risk of hospital admission. J Gen Intern Med. 1998;13(12):791-798. doi:10.10 46/j.1525-1497.1998.00242.x.
• Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nurs Res. 1987;36(2):76-81.
• Tambağ H, Turan Z. Öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına Halk Sağlığı Hemşireliği Dersi’nin etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2012;14(1):46-55.
• Ozkan A, Turkmen M, Bozkus T, et al. Determination of the relationship between healthy lifestyle behaviors, physical fitness, and risk factors of coronary heart diseases in university students. Educ Sci. 2018;8(2):51. doi:10.3390/educsci8020051
• Scott TL, Gazmararian JA, Williams MV, Baker DW. Health literacy and preventive health care use among Medicare enrollees in a managed care organization. Med Care. 2002;40(5):395-404. doi:10.1097/00005650-200205000-00005.
• Williams MV, Baker DW, Parker RM, Nurss JR. Relationship of functional health literacy to patients' knowledge of their chronic disease: a study of patients with hypertension and diabetes. Arch Intern Med. 1998;158(2):166-172. doi:10.1001/archinte.158.2.166.
• Okyay P, Abacıgil F, Harlak H. Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçeği-32 (TSOY-32). 1. Baskı.Ankara: Anıl Matbaa (Sağlık Bakanlığı Yayın);2016:43-61.
• Walker SN, Hill-Polerecky D. Psychometric evaluation of the health-promoting lifestyle profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center. 1996;13:120-126.
• Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;12(1):1-13.
• QuestionPro Sample Size Calculator. QuestionPro survey software. https://www.questionpro.com/sample-size-calculator/. Accessed March 20,2023.
• Soykan H, Şengül H. Sağlık okuryazarlığının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarıyla ilişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(4):691-704. doi:10.37989/gumussagbil.905512.
• Kazak A, Başaran F, Coşkun N, Karakullukçu S. Sağlıkla ilgili bölümlerde okuyan üniversite öğrencilerinde sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Kocaeli Med J. 2021;10(3):273-283. doi:10.5505/ktd. 2021.22438
• Akgün Ş, Hançer Tok H, Oztaş D. Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık okuryazarlık düzeyleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(2):247-256. doi: 10.37989/gumussagbil.930482
• Yakut H, Bozdemir Özel C. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinde Sağlık Okuryazarlığı ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Egzersiz Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. STED. 2023;32(3):177-188. doi:10.17942/sted.1257678
• Gün M, Aslantekin F, Karadağ N. Tıp fakültesi ve sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlık okuryazarlık durumu ve etkileyen etmenlerin değerlendirilmesi. TJOB.2021;8(1):34-43.
• Durusu Tanrıöver M, Yıldırım HH, Demiray Ready FN, Çakır B, Akalın HE. Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. Ankara: Sağlık-Sen Yayınları; 2014;6:42-47.
• Tatar M. Tıp fakültesi öğrencilerinde sağlık okuryazarlığının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile ilişkisi ve sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi.[Tıpta uzmanlık tezi].Kırıkkale Üniversitesi: Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı; 2020.
• Altınok FC. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlık durumu ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi. [Yüksek lisanstezi]. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019.
• Buja A, Rabensteiner A, Sperotto M, et al. Health literacy and physical activity: a systematic review. J Phys Act Health. 2020;17(12):1259-1274. doi:10.1123/jpah.2020-0161
• Bouchard C, Blair SN, Haskell WL. Physical activity and health (2nd edition).New York: Human Kinetics; 2012.
• Miles L. Physical activity and health. Nutr Bull. 2007;32(4):314-363. doi:10.1111/j.1467-3010. 2007.00668.x
• Erunal M, Ozkaya B, Mert H, Kucukguclu O. Investigation of health literacy levels of nursing students and affecting factors. Int J Caring Sci. 2018;11(3):1386-1395.
• Şirin H, Deniz S, Oğuzöncül AF, Ketrez G, Ertuğrul O, Memiş D. Fırat Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ve İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2021;6(2):148-158. doi:10.35232/estudamhsd.870563