X, Y ve Z KUŞAĞI ENGELLİLERİNİN TURİZME ERİŞEBİLİRLİĞİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 24 - 49, 01.06.2016

Gülay Bulgan Pınar Göktaş

Öz

İnsanlar doğuştan gelen bir bozukluk sebebiyle engelli olmasalar da her an doğal afetler, trafik ve iş kazaları, terör eylemleri gibi nedenler sonucunda engelli olarak hayatlarını devam ettirmek durumda kalabilirler. Engellilerin de pozitif bir ayrımcılığa tabi tutularak toplumsal hayatta aktif olarak bulunmaları son derece önemlidir. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile ilk kez gündeme gelen her insanın bir ülke içerisinde özgürce seyahat etme hakkının oluşu engellileri de turizm faaliyetlerinde bulunmaya teşvik etmiştir. Gittikçe artan bir ekonomik değeri olan turizm sektöründe günümüzde farklı arayışlar içerisine girilmiştir. Bu nedenle popülaritesi zamanla artan engelli turizmi turizm pastasından daha fazla pay almak isteyen her ülke için değer arz etmeye başlamıştır. Bu nedenle turizm sektörü açısından önemli bir niş pazarı temsil eden engellilere yönelik turizm faaliyetlerinin gün geçtikçe daha fazla gelişmekte olduğu görülmektedir. Bu bağlamda yapılan bu çalışma ile X Y ve Z kuşağı dönemlerindeki engelli bireylerin turizm faaliyetlerinde aktif olarak bulunabilmeleri için yapılmış olan yasal düzenlemeler ışığında dönemsel karşılaştırılmaları ele alınmıştır. Yapılan karşılaştırma sonrasında X kuşağı döneminde engelli turizmi ile ilgili yapılan yasal düzenlemelerin yok denecek kadar az olduğu, Y kuşağı döneminde oldukça fazla olduğu Z kuşağı döneminde ise yapılan yasal düzenlemelerin etkinliğinin günümüzde de hissedildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Engelli, Engelli Turizmi, X Kuşağı, Y Kuşağı, Z Kuşağı

COMPARISON OF X, Y AND Z GENERATION ABOUT ACCESSIBILITY OF DISABLED TOURISM

Öz

Although people aren’t due to a birth defect for disabled, such as every moment of their life as a result of natural disasters, traffic and industrial accidents, acts of terrorism, they can be disabled . Disabilities have active social life as well as being subject to positive discrimination that is extremely important. Universal Declaration of Human Rights for the first time that every human is being consists of the right to travel freely within a country, by this way people with disabilities are encouraged to engage in tourism activities. Increasingly, the economic value of different perspectives in the tourism sector have entered into today. Therefore, increasing the popularity of once disabled tourism that tourism pie has begun to supply values for any country wishing to share more. For this reason, an important niche market representing tourism act ivities for the disabled in terms of developing the tourism sector that seems to be more day by day. This study was discussed with XY and Z generation period in the light of periodic comparisons of legislation that have been made to enable individuals with disabilities to actively participate in tourism activities carried out in this context. Comparisons made in the period of the X generation is less concerned with the legal arrangements disabled tourism, generation Y Z during the period rather than the generation that has been found to be made of the effectiveness of legislation is felt today

Anahtar Kelimeler

Disabled, Disabled Tourism, Generation X, Generation Y, Generation Z

Kaynakça

• Akdeniz Üniversitesi Proje Geliştirme, Uygulama ve Araştırma Merkezi (APGEM) (2012).
• Antalya’da Engelli Turizminin Gelişimi İçin Arz ve Talep Üzerine Bir Araştırma.http://apgem.akdeniz.edu.tr/v2/template/content/projeler/eaet/c iktilar/kitap_engelli_son_kapali.pdf (Erişim: 28.06.2014).
• Akyüz, E. (2000), Ulusal ve Uluslararası Hukukta Çocuk Haklarının ve Güvenliğinin Korunması, Ankara, İnsan Hakları Eğitim Dizisi.
• Arıkan, Ç. (2002), “Sosyal Model Çerçevesinde Özürlülüğe Yaklaşım” Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, Cilt: 2, Sayı:1, s. 11-25.
• Aslan E. ve Güneş, G. (2014), Avrupalı Seçkin Destinasyonlar (Eden) Kapsamında Engelsiz Şehirler ve Turizm “Ulusal Yazılı Medyada Engelsizlik Üzerine Bir Tarama”, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi, 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara.
• Avrupa Birliği’nde Özürlülere Yönelik Yasal Düzenlemeler, Avrupa Birliği ve Dış http://www.eyh.gov.tr/tr/8541/Avrupa-Birliginde-Ozurlulere-Yonelik- Yasal-Duzenlemeler (Erişim tarihi: 09.04.2014). Haziran 2011
• Atak, V. (2008), Marmaris’teki Otel İşletmelerinin Bedensel Engelli Turizmine Bakışı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Ayhün, S. E. (2013), “Kuşaklar Arasındaki Farklılıklar ve Örgütsel Yansımaları”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, s. 93-112.
• Aytaç, S. (2005), İstihdam ve Koruma Alanı Yaratmak Üzere Özürlüler İçin Sosyal Yaşam, İstanbul, Sosyal Siyaset Konferansları 49. Kitap.
• Bakırcı, R. (2011), “Hollanda’da Görme Engellilere Verilmekte Olan Dijital Erişimli Bilgi Sistemi ve Türkiye’de Durum, Digital Accessible Information System for the Sight-Disabled in the Netherlands and the Situation in Turkey”, Türk Kütüphaneciliği, Cilt 25, Sayı 2, s. 306-311.
• Bozok, D., Kaya, Ç. ve Açıksözlü Ö. (2014), Alanya’nın Engelli Turizmine İlişkin Durumunun Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi, 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara.
• Burnett, J. J. ve Bender, B. H. (2001), “Assessing the Travel-Related Behaviors of the Mobility-Disabled Consumer”, Journal of Travel Research, Cilt 40, Sayı 4 s. 4-11.
• Ceylan, A. (2014), X ve Y Kuşağı Öğretmenlerinin İdeal Liderlik Algıları: Fatih İlçesi İlköğretim Okullarında Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Communication From The Commission to The Council, The European Parliament, The Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Towards a Barrier Free Europe for People with Disabilities, Brussels, 12.05.2000, COM(2000) 284 final.
• Commission of the European Communities, Communication From The Commission To The Council, The European Parliament,The European Economic And Social Committee And The Committee Of The Regions, Equal Opportunities for People with Disabilities: A European Action Plan Brussels, 30.10.2003, COM(2003) 650 final, http://www.eyh.gov.tr/upload/ozurluveyasli.gov.tr/mce/eski_site/raporlar/ uluslararasi/ab/ABmuktesebati/2003europeanactionplani.pdf tarihi: 09.02.2014). (Erişim
• Çizel, B., Sönmez, N. ve Akıncı, Z. (2012), Antalya’da Engelli Turizminin Gelişimi İçin Arz ve Talep Üzerine Bir Araştırma, Ankara, Yiğitler Grup Reklam Matbaa.
• Disability Rights& Education and Defense Funds, www.dredf.org (Erişim tarihi: 13.10.2015).
• Eryılmaz, B. (2010), Turizmde Engelli Pazarının Değerlendirilmesi ve Bodrum Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• EUROSTAT (European Commission Statistics), (Avrupa Birliği İstatistik Bürosu), “ Avrupa Birliği Üye Ülkelerin Toplam Nüfusları, Engellilerin Nüfusa http://www.ozida.gov.tr/guncel/bm_eng_hak.htm, ve Engelli Sayıları”
• http://www.tursab.org.tr/content/turkish/home/engelsiz/08suPazar.asp (Erişim Tarihi: 23.10.2014).
• Etlican, G. (2012), X ve Y Kuşaklarının Online Eğitim Teknolojilerine Karşı Tutumlarının Karşılaştırılması, Üniversitesi, İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü, İstanbul.
• Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir
• Howe, N. ve Strauss, W. (2007), “The Next 20 Years: How Customer and Workforce Attitudes Will Evolve”, Harvard Business Review, s.1-13.
• İsman, H. (2010), “Özel Eğitim Hakkı”, ÖZ-VERİ Dergisi, Cilt:7, Sayı:2, s.1605-1618, 2010.
• Karan, U. (2009), Avrupa Birliği Ülkelerinde Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik Kurumları, Mattek Ankara, Matbaacılık Basım Yayın.
• Kaya, A. (2010), Isparta İlinde Engellilere Yönelik Hizmet Veren Kamu Ve Özel Eğitim Durumlarında Çalışan Meslek Gruplarında Tükenmişlik Düzeyi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kolat, S. (2009), Avrupa Birliği Sosyal Politikası Çerçevesinde Özürlülere Yönelik Ayrımcılıkla Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Ankara.
• Mücadele ve Türkiye’deki Yansımaları, Köseler, H. Almanya’da Görme Özürlüler
• www.altinokta.org.tr/.../Halil_Koseler_almanyada_gorme_ozurluler.doc (Erişim tarihi: 12.02.2014).
• Kuşak Kavramı, (2014), http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS .5408f7540958c9.20724491, (Erişim Tarihi: 30.01.14).
• Kyles, D., (2005), “Managing Your Multigenerational Workforce”, Strategic Finance , Vol: 87, No:6, s.53-55.
• Mengi, Z., (2009), “BB, X, Y ve Z Kuşakları Birbirinden Çoook Farklı”, http://www.yenibiris.com/HurriyetIK/Oku.aspx?ArticleID=6730, (Erişim Tarihi: 18.07.14). Mengi, Z., (2012), “Z Kuşağı Geliyor”, http://www.zeynepmengi.com/2012/06/z-kusagi-geliyor/,(Erişim Tarihi: 30.01.14).
• Sielschott, K. M. (2004), The Americans with Disabilities Act and Accessibility Standards for the Disabled Population in the Lodging Industry, Miami University Oxford, Ohio.
• Shaws, G. ve Coles, T. (2004), “Disability, Holiday Making and the Tourism Industry in the UK: A Preliminary Survey”, Tourism Management, Vol: 25, No:3, s. 397-403.
• Mert, G., (1991), “Özürlülerin Yaşam Aktivitelerinde Mimari Engeller”, Atatürk Üniversitesi Tıp Bülteni, Cilt: 23, Sayı: 4, s. 445-449.
• Mülayim, A. ve Özşahin, B. (2010), “Bedensel Engellilerin Konaklama Sorunları ve Çözüm Önerileri Üzerine Bir İnceleme”, ÖZ-VERİ Dergisi, Cilt:7, Sayı:2, s.1663-1684.
• Official Journal of the European Communities, Chatter of Fundamental Rights of the http://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_en.pdf (Erişim tarihi: 09.02.2014). Union, (2000/C 364/01)
• Özürlüler Kanunu ve İlgili Mevzuat, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları, Yayın No: 43, Üçüncü Baskı Ankara, 2008.
• Official Journal of the European Communities, Council Decision of 3 December 2001 on the European Year of People with Disabilities, 2003. http://www.eyh.gov.tr/upload/ozurluveyasli.gov.tr/mce/eski_site/raporlar/ uluslararasi/ab/ABmuktesebati/2001konsey2003avrupaozurluleryili/2001 councildecisionforeuropeanyear.pdf (Erişim tarihi: 09.02.2014).
• Reeves, T.C. ve Oh, E. (2008), Generational Differences, in Handbook of Research On Educational Communications And Technology, J.Michael Spector, M.David Merrill, Jeroen Van Merrienboer, Marcy P.Driscoll, (Eds.). 3th ed., Taylor&Francis Group, New York.
• Resmi Gazete, 1949 http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/7171.pdf (Erişim tarihi: 21.10.2015).
• Sayın, C., Antalya’da Engelli Turizminin Gelişimi İçin Arz ve Talep Üzerine Bir Araştırma, Ağustos, 2012. http://apgem.akdeniz.edu.tr (Erişim tarihi: 12.11.2013)
• Senbir, H. (2004), Z Son İnsan mı?, İstanbul, O Kitaplar.
• Şahin, H. (2012), Engelli Bireylerin Konaklama Tesislerinden Memnuniyet Durumlarının İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uygun, E. (2010). “Fiziksel Engelli Ailelere sahip Bireylerin Tatil Kararlarına Fiziksel Engelli Fertlerin Etkisi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tsui, B. ve Hughes, L. Q., (2001), “Generation Next”, Advertising Age, Vol: 72, No: 3, s.16.
• Tufur, M. (2011), “Türkiye’nin Y Kuşağı”, MediaCat Özel Eki, s. 34-36. TURİZMDE KÜRESEL ETİK İLKELER, 21 Aralık 2001 http://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd= 2&ved=0CC4QFjAB&url=http%3A%2F%2Fwww.otiholding.com%2FK ureselTurizmEtigiIlkeleri.doc&ei=pA0LU8q- J8qb0QXHhID4CQ&usg=AFQjCNEUFH8_sKaeqv6MJno6Gexeiw_Iyg &sig2=gsdB6LSgMaYDf6uxkTew8A&bvm=bv.61725948,d.bGE (Erişim tarihi: 24.02.2014).
• TÜRSAB(2008),http://www.tursab.org.tr/content/turkish/home/engelsiz/08suPa zar.asp (Erişim tarihi: 13.11.2013).
• Wellner, A. (2000), “Gen Z”, American Demograpics, s.60-64.
• Weingarten, R.M. (2009), “Four Generations, One Workplace: A Gen X-Y Staff Nurse’s View of Team Building in The Emergency Department”, Journal of Emergency Nursing, Vol: 35, No:1, s. 27-30.
• Yelkikalan, N. ve Altın, E. (2010), “Farklı Kuşakların Yönetimi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 8 Sayı:2, s.13-17.
• Yıldız, A. ve Bakırcı, F. (2011), İspanya Anayasası ve İç Tüzüğü Kitabı, Congress of Diputies Spanish Constitulion and Standing Orders of the Congress of Deputies Madrid 2004, Ankara, Sözkesen Matbaası.
• Yiğit, Z. (2010), X ve Y Kuşaklarının Örgütsel Tutumlar Açısından İncelenmesi ve Bir Örnek Olay, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Zhang, K. ve Bonk, C. J. (2010), “Generational Learners ve e-learning Technologies”, Handbook of Research on Practices and Outcomes in e -learning: Issues and Trends, USA: IGI-Global, s. 76-92.