İklim Değişikliği ile Mücadelede Paris Anlaşması ve İklim Adaleti

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 112 - 126, 27.12.2024

Rabia Betül Ünsal

Öz

İklim değişikliği meselesi için oldukça kritik bir kavram olarak iklim adaleti, iklim değişikliği ile mücadelede insan merkezli bakış açısını temel alan tartışmaların odağında yer alan önemli bir konudur. İklim değişikliğine bağlı olarak ekolojik tahribatın toplumlar bazında eşit etkilenmediğini ortaya koyan iklim adaleti, dezavantajlı kılınmış toplumsal kategorilerin iklim krizine karşı daha kırılgan olduğunu öne sürmektedir. Bu çalışma, uluslararası toplantıların yirmi birincisi olarak bilinen COP-21’in, eş bir ifadeyle Paris İklim Anlaşması’nın iklim adaletine ne gibi bir katkı sunacağını incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

İklim Adaleti, İklim Krizi, Paris Anlaşması, Eşitsizlik, İnsan Hakkı

Kaynakça

• Akkuş, A. (2021). Küresel Güney Bağlamında İklim Etiği ve İklim Adaleti Uygulamaları. Cappadocia Journal of Area Studies, 3(2), 200-215.
• Başkaya, F. (2020). Gençlerle Başbaşa İklim Krizi ve Ekolojik Yıkım. Yordam Yayınları, İstanbul.
• Beuret, N. (2019). Emissions inequality: there is a gulf between global rich and poor. (Erişim: 17.12.2024), https://www.weforum.org/stories/2019/04/emissions-inequality-there-is-a-gulf-between-global-rich-and-poor/
• Bloomberght. (2021). Oxfam: Zengin kesimin karbon ayak izi giderek artıyor. (Erişim: 27.05. 2023), https://www.bloomberght.com/oxfam-zengin-kesimin-karbon-ayak-izi-giderek-artiyor-2291543
• BMİDÇS (2002). İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi. (Erişim:7.12.2024), https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/webmenu/webmenu12421_1.pdf
• Bozoğlu, B. (2021). 21. Yüzyılda İklim Krizi, Paris Anlaşması ve İklim Değişikliğine Uyum. Dorion Yayınları, İstanbul.
• Casey, G.,& Galor, O.(2016). Population Growth and Carbon Emissions. National Bureau of Economic Research, 1-33.
• Çelik, M.A. (2022). Ekolojik Sorunların Analizinde Yeni Bir Yaklaşım: Planeter Sınırlar, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, 45, 85-95.
• Çobanoğlu, N. &, İğci, T. (2019). İklim Değişikliğinin ve İklim Değişikliğiyle İlgili Küresel Anlaşmaların Çevre Etiği Bakımından Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Çevrebilim Dergisi, 7(2), 130-146.
• Demir, A.(2022). İklim Adaletine Kant ve Rawls'un Etik Temelli Adalet Teorileri Çerçevesinde Felsefi Bir Yaklaşım, İnsan & İnsan Dergisi, (33), 63-75.
• Demirci, M. (2013). İklim Değişikliği ve Dağıtıcı Adalet, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 183-203.
• Doğru, B.(2019). İklim Mücadelesinde Ekonomik, Sosyal ve Ekolojik Adalet, İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi (iklimİN), İklim Değişikliği Modülleri Serisi, 16.
• Euronews.(2021). Çin'in sera gazı salınımı gelişmiş ülkelerinin tamamının toplamını geçti. (Erişim: 26.05.2023), https://tr.euronews.com/2021/05/08/cin-in-sera-gaz-sal-n-m-gelismis-ulkelerinin-tamam-n-n-toplam-n-gecti
• Gaus, G. F.(2016). Siyaset Kavramları ve Siyaset Kuramları. çev. Nihal Akdere, Phoenix Yayınları, İstanbul.
• Hodgkings, M.(2022). COP 27 Q&A: Climate Finance And How It Affects Our Planet's Futures. United Nations Foundation, (Erişim:25.05.2023), https://unfoundation.org/blog/post/cop-27-qa-climate-finance-how-it-affects-our-planets-future/
• IPCC. (2014). Climate Change 2014 Synthesis Report Summary for Policymakers. (Erişim:23.05.2023),https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/AR5_SYR_FINAL_SPM.pdf
• IPCC. (2022). Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. (Erişim: 18.12.2024),https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/downloads/report/IPCCAR6WGIITechnicalSummary.pdf
• Karakaya, E. (2016). Paris İklim Anlaşması: İçeriği ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosya Bilimler Enstitüsü Dergisi 3 (1), 1-12.
• Karakaya, E., & Özçağ, M. (2004). Sürdürülebilir Kalkınma ve İklim Değişikliği: Uygulanabilecek İktisadi Araçların Analizi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, I. Maliye Konferansı, “Geçiş Ekonomilerinde Mali Politikalar”, 1-7.
• Kaya, H.E. (2020). Kyoto’dan Paris’e Küresel İklim Politikaları. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 4(10), 165-191.
• Keskin, B. (2022). Başlangıcından Günümüze İklim Hareketi: Sorunlar, Sınırlar ve Fırsatlar. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 14(1), 59-107.
• Kılıç, S.,& Tok, N. (2014). Geleneksel Adalet Anlayışlarından Çevresel Adalet Anlayışına. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6 (3).
• Kurnaz, M.L. (2018). Gezegenimizin Sınırları. EkoIq, (Erişim: 7.12.2024), https://www.ekoiq.com/gezegenimizin-sinirlari/
• Küçük, Y.K.(2021). İklim Değişikliği ve Afrika. Independent Türkçe (Erişim: 7.12.2024), https://www.indyturk.com/node/438166/t%C3%BCrki%CC%87yeden-sesler/i%CC%87klim-de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi-ve-afrika
• Muhovic-Dorsner, K. (2005). Evaluating European Climate Change Policy: An Ecological Justice Approach. Bulletin of Science Technology & Society, C.3, 238- 256.
• Narin, M. (2020). Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizması: Emisyon Ticareti. International Conference On Eurasian Economies 2013, 941-952.
• Oxfam. (2021). Carbon Emission of Richest %1 Set To Be 30 Times The 1.5°C Limit In 2030. (Erişim:1.10.2024), https://www.oxfam.org/en/press-releases/carbon-emissions-richest-1-set-be-30-times-15degc-limit-2030#:~:text=The%20carbon%20footprints%20of%20the,the%20COP26%20meeting%20in%20Glasgow.
• Oxfam (2021). There is nothing equal about the climate crisis. (Erişim: 27.05.2023). https://www.oxfam.org/en/there-nothing-equal-about-climate-crisis
• Oxfam (2022). True value of climate finance is a third of what developed countries report-Oxfam.(Erişim:6.12.2024), https://www.oxfam.org/en/press-releases/true-value-climate-finance-third-what-developed-countries-report-oxfam
• Oxfam(2024). Billionaires emit more carbon pollution in 90 minutes than the average person does in a lifetime. (Erişim: 18.12.2024), https://www.oxfam.org/en/press-releases/billionaires-emit-more-carbon-pollution-90-minutes-average-person-does-lifetime#:~:text=Oxfam%20found%20that%2C%20on%20average,person%20would%20in%20860%20years
• Öztürk, A.,& Öztürk, M. (2019). BMİDÇS'den Paris Anlaşması'na: Birleşmiş Milletler'in İklim Değişikliğiyle Mücadele Çabası. Ömer Halis Demir İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12 (4), 527-541.
• Portillo, P. (2024). Kyoto Protokolü: İklim değişikliğiyle mücadelede etki, hedefler ve eksiklikler. (Erişim: 7.12.2024). https://tr.renovablesverdes.com/Kyoto- Protokol%C3%BC/
• Rawls, J. (1999). A Theory of Justice. Oxford University Press.
• Richardson, K., Steffen, W., Lucht, W., Bentsen, J., Cornell, S.E., Donges, J.F., & Rockström, J.(2023). Earth beyond six of nine planetary boundaries, Science Advences, 9(37), 1-16.
• Stern, N.(2007). The Economics of Climate Change: The Stern Review. Cambridge, Cambridge University Press.
• Tatgın, E. (2019). İklim Adaleti Kapsamında Toplumsal Cinsiyet Tartışması. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, (1), 104-118.
• T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Başkanlığı. (2022). Türkiye Ulusal Katkı Beyanı’nı COP27’de Açıkladı. (Erişim:7.12.2024), https://iklim.gov.tr/turkiye-ulusal-katki-beyani-ni-cop27-de-acikladi-haber 84#:~:text=%C3%87evre%2C%20%C5%9Eehircilik%20ve%20%C4%B0klim%20De%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi,y%C3%BCzde%2041%20oran%C4%B1nda%20azalt%C4%B1ma%20y%C3%BCkseltti
• Türkeş, M. (2006). Küresel İklimin Geleceği ve Kyoto Protokolü. Jeopolitik, 29, 99–107.
• Ubay, B.,& Bilgici, Y. (2021). Karbon Fiyatlandırılmasında Emisyon Ticareti Sistemi ve Önemi, Kırıkkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (1).
• UNFCC. (1998). Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Kyoto Protokolü. (Erişim:22.05.2023), https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/editordosya/kyoto_protokol.pdf
• Uncu, B.A. (2020). Hem İklimi Hem Adaleti Savunan Bir Hareket: İklim Adaleti Hareketi. Tesev Değerlendirme Notları, 10, 1-10, https://www.tesev.org.tr/wp- content/uploads/baran_alp_uncu_mizanpaj.pdf
• Paris Agreement. (2015). (Erişim:23.05.2023), https://unfccc.int/sites/default/files/english_paris_agreement.pdf United Nations. (2022). UN Climate Conference COP 27. (Erişim: 25.05. 2023). https://news.un.org/en/events/cop