Akıllı Lojistik Uygulamalarında Müşteri Kârlılık Analizi Yaklaşımı

Year 2022, Volume: 2 Issue: 1, 97 - 112, 30.06.2022

Ayşe Atabey , Nazlıcan Dindarik

Abstract

Dünya üzerinde yaşanan dijitalleşme süreci tüm sektörlerde olduğu gibi lojistik üzerinde de etkisini göstererek, teknolojiye dayalı ‘’Akıllı Lojistik’’ kavramının önem kazanmasını sağlamıştır. Üretim aşamasına geçmeden önce hammadde tedarikinin sağlanması, üretim aşamasında gerekli ara mallarının ve mamullerin temin edilmesi, nihai malların tüketicilere ulaştırılması gibi lojistik süreçlerin giderek daha karmaşık bir hâl alması, lojistik sektöründe teknoloji kullanımını zorunlu kılmıştır. Akıllı teknolojilerle bağlantılı olan akıllı lojistik kavramı, Endüstri 4.0 sürecinin başlamasında rol alan bulut bilişim, nesnelerin interneti, büyük veri, yapay zekâ ve siber sistemler ile birlikte gelişme göstermiştir. Anlaşıldığı üzere akıllı lojistik uygulamaları, geleneksel lojistik uygulamalarından teknolojik yönlerinin gelişmişliği noktasında ayrılmakta, bu durum maliyet kalemlerine de yansımaktadır.

Çalışmanın amacı, akıllı lojistik faaliyetlerinde maliyet kalemlerinin belirlenmesi, maliyet kalemlerinin müşteri kârlılık analizi açısından ele alınması ve akıllı lojistik sektöründe faaliyet gösteren müşterilerin işletmeye sağladığı kârlılıkların müşteri ilişkileri perspektifinden irdelenmesidir. Araştırma nitel bir özellik taşımakta ve doküman incelemesi yöntemi kullanılmaktadır. Son yıllarda akıllı lojistik uygulamalarına yönelik çalışmaların artmasına rağmen maliyetleme yaklaşımları noktasında eksikler olduğu görülmektedir. Bu nedenle mevcut çalışma ile akıllı lojistik maliyetlemelerinde önemli bir açığın kapatılacağı ve literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Çalışmada akıllı lojistiğe ilişkin tanımlamalar yapılarak, akıllı lojistik maliyetlerinin belirlenmesine yönelik literatür taraması yapılmıştır. Ayrıca geleneksel lojistik maliyetleri açıklanarak maliyetleme yaklaşımlarından Müşteri Kârlılık Analizi adımları ile anlatılmıştır. Bu analizin önemi ve gerekliliği, faydaları ve aşamaları açıklanmıştır. Verilen bilgiler ışığında akıllı lojistik faaliyetlerine ilişkin değişkenler ve bu değişkenlerin maliyetleri belirleme üzerindeki etkisi açıklanmıştır. Araştırma sonucunda akıllı lojistik uygulamalarında kullanılan maliyet kalemlerinin geleneksel lojistik uygulamalarında kullanılan kalemlerden daha fazla ve daha teknolojiye dayalı olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Geleneksel Lojistik, Akıllı Lojistik, Lojistik Maliyetleri, Müşteri Karlılık Analizi

Customer Profitability Analysis Approach in Smart Logistics Applications

Abstract

The digitalization process in the world has shown its effect on logistics as well as in all sectors, making the concept of "Smart Logistics" based on technology gaining importance. The fact that logistics processes such as supplying raw materials before proceeding to the production phase, supplying necessary intermediate goods and products during the production phase, and delivering the final goods to consumers have become more and more complex, necessitated the use of technology in the logistics sector. The concept of smart logistics, which is connected with smart technologies, has developed with cloud computing, internet of things, big data, artificial intelligence and cyber systems, which played a role in the start of the Industry 4.0 process. As it is understood, smart logistics applications differ from traditional logistics applications in terms of the development of their technological aspects, and this is reflected in cost items.
The aim of the study is to determine cost items in smart logistics activities, to consider cost items in terms of customer profitability analysis and to examine the profitability of customers operating in the smart logistics sector from the perspective of customer relations. The research has a qualitative feature and document analysis method is used. Despite the increase in studies on smart logistics applications in recent years, it is seen that there are deficiencies in costing approaches. For this reason, it is thought that an important gap in smart logistics costing will be closed with the current study and it will contribute to the literature.
In the study, definitions of smart logistics were made and a literature review was conducted to determine the costs of smart logistics. In addition, traditional logistics costs are explained with the steps of Customer Profitability Analysis, one of the costing approaches. The importance and necessity of this analysis, its benefits and stages are explained. In the light of the information given, the variables rela-ted to smart logistics activities and the effect of these variables on determining the costs are explai-ned. As a result of the research, it has been determined that the cost items used in smart logistics applications are more and more technologybased than the items used in traditional logistics applications.

Keywords

Traditional Logistics, Smart Logistics, Logistics Costs, Customer Profitability Analysis

References

• Acar, D., Süklüm, N. (2016). Konaklama İşletmelerinde Her Şey Dâhil Sistemin Müşteri Karlılık Analizi Açısından Değerlendirilmesi, Muhasebe ve Finans Dergisi.
• Alkış, G., Piritini, S., ve Ertemel, A. V. (2020). Lojistik Sektöründe Endüstri 4.0 Uygulamalarının Operasyonel Verimliliğe Etkisi. Business and Management Studies: An International Journal, 8(1), 371-395.
• Barreto, L., Amaral, A., and Pereira, T. (2017). Industry 4.0 implications in logistics: an overview. Pro-cedia Manufacturing, 1245-1252.
• Blocher E. J., Chen K. H., Cokıns G. and LIN T. W., Cost Management: A Strategic Emphasis, Third Edition, Mc Graw-Hill Companies, 2005.
• Cadez, S.,Guilding, C. (2008). An exploratory investigation of an integrated contingency model of strategic Management accounting. Accounting, Organizations and Society, 33(7-8), 836-863.
• Ceran, Y., Alagöz, A. (2007). Lojistik Maliyet Yönetimi: Lojistik Maliyetler ve Lojistik Maliyet Muhase-besi, Yönetim Bilimleri Dergisi, (5:5).
• Çakır G., (2007). Müşteri Kârlılık Analizi ve Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul
• Demir, İ.(2009). Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Müşteri Kârlılık Analizi: Bir Eğitim Kurumunda Uygulama,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Demir, V. (2007). Lojistik Yönetim Sisteminde Maliyet Hesaplaması, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Dumanoğlu, S. (2005). Müşteri Karlılık Analizi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Ekergil, V., Polat E. (2019). Muhasebe Meslek Mensuplarının Müşteri Karlılık Analizi ve Bir Model Önerisi, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 13 (2), ss. 257-280.
• Erik M. V. R.,Maarten J.A. V., Sander V. T. (2003). “The Implementation Of Customer Profitability Analysis: A Case Study”, Industrial Marketing Management, s.4
• Foster, G., Gupta, M. ve Sjoblom, L. (1996), "Customer Profitability Analysis: Challenges and New Directions", Journal of Cost Management (Spring), S.10, ss.5-17.
• Görçün, Ö. F. (2016). Dördüncü Endüstri Devrimi Endüstri 4.0. (1. b.). İstanbul: Beta Yayınları.
• Horngren C. T., Foster G., Datar S. M., Cost Accounting: A Managerial Emphasis, U.S.A: Prentice Hall International, 11th Ed., 2003.
• Howell, R. A. and S. R. Soucy. 1990. Customer profitability: As critical as product profitabi-lity. Management Accounting (October): 43-47.
• Issaouıa, Y., Khıata, A., Bahnasseb, A., and Ouajjı, H. (2019). "Smart Logistics: Study of The Application of Blockchain Technology". The 10th International Conference on Emerging Ubiquitous Systems and Pervasive Networks (EUSPN-2019) (s. 266-271). Coimbra: Portugal: Procedia Computer Science.
• Karagöz, B., ve Doyduk, H. B. (2020). Lojistik 4.0 Uygulamaları ve Lojistik Firmalarının Bakış Açısı. İnsan ve İnsan Dergisi, 7(23), 37-51.
• Karlı, H., ve Tanyaş, M. (2020). Lojistik Yönetiminin Dijital Dönüşümü: Akıllı Lojistik Üzerine Sistematik Literatür Taraması. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(2), 613-632.
• Kırım, A.(2004).Strateji Ve Birebir Pazarlama CRM, Sistem Yayıncılık, Beşinci Baskı, İstanbul, s. 25.
• Kıymetli Şen, İ. (2014). Lojistik Faaliyetlerin Yönetimi ve Maliyetleme Yaklaşımları, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, ss. 83-106.
• Koşan, L. (2008). Faaliyet Tabanlı Müşteri Karlılık Analizi: Bir Konaklama İşletmesinde Uygulama, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, Sayı 1, ss. 285-302.
• Önden, İ. (2018). İnsansız Lojistik Ağlarının Geleceğinin Değerlendirilmesi. İstanbul: TÜBİTAK TÜSSİDE.
• Ören, V.E. (2011). Müşteri Karlılık Analizinde Faaliyet Tabanlı İle Zaman Etkenli Faaliyet Tabanlı Maliyet Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi: Seyahat Acentası Örnek Olayı, Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Özdemir, A., ve Özgüner, M. (2018). Endüstri 4.0 ve Lojistik Sektörüne Etkileri: Lojistik 4.0. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 6(4), 39-47.
• Pıtırak, S. (2009). Aracı Kurumlarda Müşteri Tabanlı Karlılık Analizi Ve Uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Muhasebe Finansman Bilim Dalı, İstanbul,
• Raaj, E. M.,Vernooij M. J.A., and Triest ,Sander Van (2003).The Implementation Of Customer Profitability Analysis: A Case Study, Industrial Marketing Management, (32), 573– 583.
• Rantasila, K., Ojala, L. (2012), “Measurement of National-Level Logistics Costs and Performance”, ITF Discussion Paper, No.2012-4.
• Selden, L.,Colvin, G. (2006). “Angel Customers&Demon Customers”, Business Book Review, Reviewed by Lydia Morris Brown, Volume 20, Number:20, pg.4.
• Sogeti. (2014). The Fourth Industrial Revolution Things to Tighten the Link Between IT and OT. 2014 Vint Sempozyumu. (s. 13). Hollanda: Vint Sogeti.
• Strandhagen, J. O., Vallandingham, L. R., G. Fragapane, J. S., Stangeland, A. B., and Sharma, N. (2017). Logistics 4.0 and emerging sustainable business models. Advances in Manufacturing, 5(4), 359-369.
• Süklüm, N. (2014). Konaklama İşletmelerinde Her Şey Dâhil Sisteminin Müşteri Karlılık Analizi Açısından Değerlendirilmesi: Bir Araştırma, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Isparta.
• Yu, Y., Jung, H., and Bae, H. (2015). Integrated GIS based logistics process monitoring framework with convenient work processing environment for smart logistics. ETRI Journal, 37(2), 306-316.
• Yükçü, S., Yönetim Muhasebesi, Birleşik Matbaacılık, İzmir, 2007