Selim İleri’nin Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver Romanında Üstkurmaca Yapı ve Tarihsellik Düzleminde Anti-Kahraman İmgesi

Yıl 2010, , 203 - 216, 01.06.2010

Murat Kacıroğlu

Öz

Selim İleri’nin Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver adını taşıyan romanı, postmodern
roman anlayışının bir örneği olarak değerlendirilmelidir. Yazar, romanında yaşadığı dönemde
önemsenmemiş, buna rağmen kendini önemliymiş gibi gören ve bu yüzden de olaylar karşısında sürekli
tavır değiştiren Cemil Şevket Bey’in bu özelliğinden dolayı bir anti-kahraman yaratmış olur. Cemil Şevket
Bey’in hayatı üzerinde yoğunlaşan romanda, buna paralel olarak tarihsel olay ve kişilere de temas edilir.
Romanın kurgusunda ise, çoklu anlatım tarzı dikkati çeker. Yazar, Cemil Şevket Bey’in hayatını anlatırken
onunla ilgili hatıralardan başlamak üzere onun eserlerinden, kendi yazmış olduğu anılarından ve doğrudan
kendine ait bilgilerden faydalanır. Böylece eserde çok katmanlı bir yapı oluşturulur. Romanın bu çok
katmanlı yapısında, metinlerarası yöntemle birçok edebî eser, müzik, sinema, tiyatro ve opera yapıtları da
kendisine yer bulur.

Anahtar Kelimeler

Üstkurmaca, roman, tarih, Yeni Tarihsellik, edebiyat

Anti-Hero Image within the Frameworks of Metafiction and Historicism in the Novel of Selim İleri’s “Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver”

Öz

Selim İleri’s novel Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver should be evaluated as a sample
of postmodern novel. The writer creates an anti-hero that is Cemil Şevket Bey who was not taken into
consideration in his time so he used to change his attitudes in every event. The novel is mainly concentrated
on the life of Cemil Şevket Bey and some other historical events and people are also mentioned in parallel
with his life. Multiple-narration technique in the novel’s construct strikes the attention. While narrating
the life of Cemil Şevket Bey, the writer uses Cemil’s works, memoirs and own information. Thus, a multilayer
structure is formed in the novel. In this structure, many literary works, music, cinema, theatre and
opera take place.

Anahtar Kelimeler

Metafiction, novel, history, New Historicism, literature

Kaynakça

• CUDDON J.A, Dictionary of Literary Terms and Literary Theory, Penguin Books, London 1992
• ECO UMBERTO, “Yorum ve Tarih”, Yorum ve Aşırı Yorum, Çev. Kemal Atakay, Can Yayınları, İstanbul 2008
• GÜRBİLEK Nurdan, Son Bakışta Aşk, Walter Benjamin’den Seçme Yazılar, Metis Yayınları, İstanbul 1995
• İLERİ Selim, Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver, Doğan Kitap, İstanbul 2008
• LEWİS BARRY, “Postmodernizm ve Roman”, Postmodern Düşüncenin Eleştirel Sözlüğü (Ed. Stuart Sim) Çev. Mukadder Erkan-Ali Utku, e-babil Yayınları, Ankara 2006
• OPPERMAN Serpil, Postmodern Tarih Kuramı-Tarihyazımı, Yeni Tarihselcilik ve Roman, Phoenix Yayınevi, Ankara 2006
• ÖĞÜT Hande, “Selim İleri ve Kahramanları”, Selim İleri Kitabı-Şimdi Seni Konuşuyorduk-, Haz. Handan İnci, Doğan Kitap, İstanbul 2007
• UĞURCAN Sema, “Selim İleri ve Hatırlamanın Sanatı”, Selim İleri Kitabı-Şimdi Seni Konuşuyorduk-, Haz. Handan İnci, Doğan Kitap, İstanbul 2007
• YALÇIN-ÇELİK S. Dilek, Yeni Tarihselcilik Kuramı ve Türk Edebiyatında Postmodern Tarih Romanları, Akçağ Yayınları, Ankara 2005
• YALÇIN-ÇELİK S.Dilek, “Selim İleri’nin, Tarihî Romantik Duyarlılıkta Metinselleştiği Romanı: Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver”, II. Kayseri ve Yöresi Kültür, Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni Bildiriler, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri 2007