TÜRKİYE’DEKİ OPERA KONULU LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 248 - 271, 30.04.2023

Ali Doğan Nur , Ümit Kubilay Can , Hakan Bağcı

https://doi.org/10.55666/folklor.1193333

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’deki opera konulu lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamına alınan yıllara göre, üniversite ve enstitülere göre, konu alanlarına göre incelemesi yapılmıştır. Araştırma, Türkiye’deki opera konulu lisansüstü tezlerle ilgili mevcut durumu ortaya koyması ve bu alanda çalışma yapacak araştırmacılara kaynaklık edecek olması bakımından önem arz etmektedir. Araştırma verileri, Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi’nde, “opera”, “sahne ve görüntü sanatları”, “müzik”, “şan”, “ses” ve “libretto” anahtar kelimeleri ile yapılan tarama sonucunda elde edilmiştir. Araştırma, Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi’ne kayıtlı, 1993-2021 yılları arasında yapılmış, Türkiye’deki opera konulu lisansüstü tezlerle sınırlandırılmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma sırasında elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniğinden yararlanılmış; elde edilen veriler, belirlenen alt amaçlar doğrultusunda çözümlenmiş; “Opera İncelemesi”, “Karakter İncelemesi”, “Metin ve Libretto İncelemesi”, “Repertuar İncelemesi”, “Opera Tarihi”, “Biyografi”, “Opera Eğitimi”, “Opera Sanatçılarının Karşılaştıkları Sağlık Sorunları ve Çözüm Önerileri”, “Opera ve İlişkili Sanat Dalları”, “Opera Şefliği”, “Türkiye’de Operanın Durumu” ve “Opera ve Kültür” konu başlıkları altında sınıflandırılarak sayısal dağılımları yapılmıştır. Ulaşılan lisansüstü tezlerin, 131’inin yüksek lisans, 8’inin doktora ve 19’unun sanatta yeterlik düzeyinde olmak üzere toplamda 158 adet olduğu tespit edilmiştir. Yüksek lisams, doktora ve sanatta yeterlik düzeylerinin her biri ve genel olarak en çalışılan konu alanının Opera Incelemesi (73 tez) olduğu görülmüştür. Opera Tarihi (24 tez) ve Karakter Incelemesi (19 tez) konu alanlarının da sıklıkla çalışılan konular arasında yer aldığı görülmüştür. En az çalışılan konu alanlarının ise Repertuar İncelemesi (1 tez), Opera Sanatçılarının Karşılaştıkları Sağlık Sorunları ve Çözüm Önerileri (3 tez), Opera Şefliği (3 tez), Opera ve Kültür (3 tez) konuları olduğu görülmüştür. Türkiye’de en fazla opera konulu lisansüstü tezin yapıldığı dönemin 2013-2021 yılları arasında olduğu; opera konulu lisansüstü çalışmaların en fazla yapıldığı üniversitelerin Dokuz Eylül Üniversitesi (29 tez), İstanbul Üniversitesi (22 tez), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (17 tez) ve Hacettepe Üniversitesi (14 tez) olduğu sonucuna varılmıştır. Opera eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında doktora ve sanatta yeterlik düzeyindeki lisansüstü eğitim programlarının sayısının artırılarak bu alanda uzmanlaşmak isteyen araştırmacıların desteklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Opera, Şan, Opera/Şan Eğitimi, Sahne ve Görüntü Sanatları, Lisansüstü Tezler

Kaynakça

• AKTÜZE, İ. (2010). Müziği Anlamak: Ansiklopedik Müzik Sözlüğü. (4. Baskı). İstanbul: Pan Yayıncılık.
• ALTAR, C. M. (2001). Opera Tarihi, Cilt 4. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• ALTAR, C. M. (2010). Opera Tarihi, Cilt 1. (2. Baskı). İstanbul: Pan Yayıncılık.
• AYAZ, N. (2017). “Cumhuriyetin İlanından Sonra Türkiye’de Ses Eğitiminin Tarihsel Gelişimi”. Kalemişi-Türk Sanatları Dergisi, C.5, S.10, 183-202.
• AYDIN O’dwyer, P. (2015). Opera Kitabı. Ankara: Akılçelen Kitaplar.
• BORAN, İ. ve YILDIZ ŞENÜRKMEZ, K. (2015). Kültürel Tarih Işığında Çoksesli Batı Müziği. (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2019). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (27. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• CAN, Ü. K. ve GÜNENÇ, B. C. (2019). “Türkiye'de Gitar Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi”. Eğitim Bilimlerinde Akademik Çalışmalar, C.11, S.3, 132-170.
• FERİDUNOĞLU, Z. L. (2004). Müziğe Giden Yol: Genç Müzisyenin El Kitabı. (4. Baskı). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• HODEİR, A. (2016). Müzikte Türler ve Biçimler. (4. Baskı). (Çev.: İlhan Usmanbaş), İstanbul: Pan Yayıncılık.
• İLYASOĞLU, E. (2013). Zaman İçinde Müzik. (10. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• KARASAR, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. (35. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• KAYGISIZ, M. (2017). Müzik Tarihi: Başlangıcından Günümüze Evrimi. (2. Baskı). İstanbul: Kategori Yayıncılık.
• MICHELS, U. (1991). dtv-Atlas zur Musik, Systematischer Teil. (13. Baskı), April.
• MICHELS, U. ve VOGEL, G. (2015). Müzik Atlası. (Çev.: Semih Uçar), İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• MİMAROĞLU, İ. (2014). Müzik Tarihi. İstanbul: Varlık Yayınları.
• SAY, A. (1998). Türkiye’nin Müzik Atlası. İstanbul: Borusan Kültür ve Sanat Yayınları.
• SAY, A. (2019). Müzik Tarihi. (7. Baskı). İstanbul: Islık Yayınları.
• SÖZER, V. (1986). Müzik ve Müzisyenler Ansiklopedisi M-Z. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• TÖREYİN, A. M. (2008). Ses Eğitimi. Ankara: Sözkesen Matbaacılık.
• YENER, F. (1966). Küçük Batı Müziği Ansiklopedisi. (2. Baskı). İstanbul: Çeltüt Matbaacılık.
• YENER, F. (1988). Müzikte Kim Kimdir Ne Nedir. İstanbul: Akbank Kültür Yayınları.
• YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YILDIRIM ORHAN, Ş. (2012). “Türkiye’de Viyolonsel Alanında Yapılmış Yüksek Lisans, Doktora ve Sanatta Yeterlilik Tezleri”. Kastamonu Eğitim Dergisi, C.20, S.2, 701-716.