Farklı Yörelerdeki Yabani Semizotu (Portulaca Oleracea L.) ile Kültür Ortamında Yetiştirilmiş Semizotunun In Vitro Antioksidatif Kapasitesinin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 29 Sayı: 2, 15 - 22, 01.10.2017

Muhammed Güngören Sinan Saydam Fikret Karataş

Öz

Bu çalışmada Elazığ, Diyarbakır, Mardin ve Batman’da doğal olarak yetişmiş olan yabani semizotu (Portulaca Oleracea L.) ile Elazığ’da kültür ortamında yetiştirilmiş semizotu (Portulaca Oleracea L.) bitki örneklerinin antioksidan aktiviteleri farklı yöntemler ile incelendi. Gölgede kurutulan bitkilerin su, etanol ve asetondaki ekstraktları alınarak her bir ekstraktın Toplam Fenolik Madde miktarı, DPPH radikal giderme aktivitesi, metal iyonları şelatlama kapasitesi ve H2O2 giderme aktivitesi tayin edildi. Analizler UV-Görünür bölge spektrofotometresi ile gerçekleştirildi. Gallik asit eşdeğeri (GAE mg/g) cinsinden toplam fenolik madde miktarının, aseton ekstraktında en yüksek, etanol ekstraktında ise en düşük ise olduğu gözlenmiştir. Aseton ekstraktındaki toplam fenolik madde miktarı, Diyarbakır örneğinde 8.38±0.62 mg/g GAE iken, kültür semizotunda ise 1.70±0.10 mg/g GAE olarak bulundu (p<0.005). Semizotu örneklerinin % DPPH giderme aktivitesinin kontrol grubuna göre düşük olduğu gözlendi (p<0.005). Üç farklı derişimde (0.2, 0.6 ve 1.0 mg/mL) % DPPH giderme aktivitesinin aseton, etanol ve su ekstraktlarında sırasıyla 3.28±0.48–56.24±1.98; 2.82±0.22–53.01±0.26; 1.64±0.46- 58.05±1.35 arasında oldukları gözlendi. Yine üç farklı derişimde (0.2, 0.6 ve 1.0 mg/mL) % metal şelatlama kapasitesi semizotu örneklerinin aseton, etanol ve su ekstraktlarında sırasıyla 0.61±0.07-34.11±1.30; 0.37±0.06-59.86±3.03; 3.98±0.26-87.61±2.41 arasında oldukları belirlendi. İki farklı derişimde (0.25 ve 0.40 mg/mL) % Hidrojen peroksit giderme aktivitesi semizotu örneklerinin aseton, etanol ve su ekstraktlarında sırasıyla 3.52±0.37-29.07±2.49; 2.03±0.18-35.78±3.12; 2.64±0.37-32.38±3.14 arasında oldukları gözlendi. Aseton ekstraktındaki % hidrojen peroksit giderme aktivitesi Diyarbakır örneğinde en yüksek iken, kültür örneğinde ise en düşük (16.22±0.85) olduğu belirlendi (p<0.005). Farklı şehir ve kültür Semizotu örneklerinde antioksidan kapasitenin farklı olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Semizotu, Portulaca Oleracea L., Toplam Fenolik Madde, DPPH radikal giderme aktivitesi, H2O2 giderme aktivitesi, Metal şelatlama kapasitesi

Kaynakça

• 1. Hernandez Bermejo J. E. and Leon J. (Author). (1994). FAO Plant Production and Protection Series. No:26. ISBN 92-5-103217-3. 10.
• 2. Vural, H., Eşiyok, D. ve Duman, İ. (2000). Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). Ege Üniversitesi Basımevi. Bornova. İzmir. 414- 417. 3. Günay. A. (2005). Sebze Yetiştiriciliği. Cilt 2. İzmir. s. 155-157.
• 4. Dweck, A.C. (2001). Purslane (Portulaca oleracea L.) the global panacea. Dweck Data Personel Care Magazine. 2(4): 7-15.
• 5. Xu, X.. Yu, L. and Chen, G. (2006). Determination of flavonoids in Portulaca oleracea L. by capillary electrophoresis with electrochemical detection. J. Pharm. Biomed. Anal., 41: 493-499.
• 6. Okwuasaba, F., Ejike, C. and Parry, O. (1986). Skeletal Muscle Relaxant, Properties of the Aqueous Extract of Portulaca oleracea. J. Ethnopharmacol., 17: 139-160.
• 7. Chan, K., Islam, M.W., Kamil, M., Radhakrishnan, R., Zakaria, M.N.M., Habibullah, M. and Attas, A. (2000). The analgesic and anti-inflammatory effects of Portulaca oleracea L. subsp. Sativa (Haw.) Celak. J. Ethnopharmacol., 73: 445-451.
• 8. Radhakrishnan, R., Zakaria, M.N.M., Islam, M.W., Chen, H.B., Kamil, M., Chan, K. and Al-Attas, A. (2001). Neuropharmacological actions of Portulaca oleraceae L v. Sativa (Hawk). J. Ethnopharmacol., 76: 171-176.
• 9. Dillard, C.J. and German, J.B. (2000). Phytochemicals: Nutraceuticals and Human Health. J. Sci. Food. Agric.. 80: 1744-1756.
• 10. Simopoulos, A.P., Norman, H.A. and Gillaspy, J.E. (1995). Purslane in human nutrition and its potential for world agriculture. World Rev. Nutr. Diet., 77: 47-74.
• 11. Odhav, B., Beekrum, S., Akula, U. and Baijnath, H. (2007). Preliminary assessment of nutritional value of traditional leafy vegetables in KwaZulu-Natal., South Africa. J. Food Compost. Anal., 20: 430-435.
• 12. Palaniswamy, U.R., McAvoy, J.R. and Bible, B.B. (2001). Stage of Harvest and Polyunsaturated Essential Fatty Acid Concentrations in Purslane (Portulaca oleraceae L.) Leaves. J. Agric. Food Chem., 49: 3490-3493.
• 13. Turan, M., Kordali, S., Zengin, H., Dursun, A. and Sezen, Y. (2003). Macro and micro mineral content of some wild edible leaves consumed in Eastern Anatolia. Acta Agric. Scand.. Sect. B. Soil and Plant Sci.. 53: 129-137.
• 14. Miller, N. and Luiz-Larrea, M. (2002). Flavonoids and other plant phenols in the diet: Their significance as antioxidants. J. Nutr. Environ. Med.,. 12: 39-51.
• 15. Ross, J. and Kasum, C. (2002). Dietary flavonoids: Bioavaibility. metabolic effects and safety. Annu. Rev. Nutr., 22:19-34.
• 16. Peksel, A., Arısan-Ataç, I. and Yanardağ, R. (2006). Antioxidant Activities of Aqueous Extracts of Purslane (Portulaca oleraceae L.). Ital. J. Food Sci.. 18(3):295-308.
• 17. Palaniswamy, U.R., McAvoy, R.J. and Bible, B.B. (2000). Omega-3 Fatty Acid Concentration in Portulaca oleracea is Altered by Nitrojen Source in Hydroponic Solution. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 125(2):190-194.
• 18. Mata, A.T., Proença, C., Ferreira, A.R., Serralheiro, M.L.M., Nogueira, J.M.F. and Araujo, M.E.M. (2007). Antioxidant and antiacetylcholinesterase activities of five plants used as Portuguese food spices. Food Chem., 103:778-786.
• 19. Tawaha, K., Alali, F.Q., Gharaibeh, M., Mohammad, M. and EL-Elimat, T. (2007). Antioxidant activity and total phenolic of selected Jordanian plant species. Food Chem., 104:1372-1378.
• 20. Singleton, V.L. and Rossi,. J.A. (1965). Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic-phosphotungstic acid reagents. Amş. J. Enol. Vitic., 16:144-158.
• 21. Blois, M.S. (1958). Antioxidant determinations by the use of stable free radical. Nature. 181: 1199-1200.
• 22. Dinis, T.C.P., Maderia, V.M.C. and Almeida, L.M. (1994). Action of phenolic derivatives (acetaminophen. salicylate. and 5-aminosalicylate) assay inhibitors of membrane lipid peroxidation and assay peroxyl radical scavengers. Arch. Biochem. Biophys., 315(1):161-169.
• 23. Ruch, R.J., Cheng, S.J. and Klaunig, J.E. (1989). Prevention of cytotoxicity and inhibition of intracellular comunication by antioxidant catechins isolated from Chinese grean tea. Carcinogenesis. 10(6):1003-1008.
• 24. Lim, Y.Y. and Quah, E.P.L. (2007). Antioxidant properties of different cultivars of Portulaca oleracea. Food Chem., 103:734–740.
• 25. Uyar, B.B., Karadağ, M.G., Şanlıer, N. ve Günyel, S. (2013). Toplumumuzda sıklıkla kullanılan bazı bitkilerin toplam fenolik madde miktarlarının saptanması. Gıda, 38(1): 23-29.
• 26. Andarwulan, N., Ratna, B., Sandrasari, D.A., Bolling, B. ve Wijaya, H., 2010. Flavonoid content and antioxidant activity of vegetables from Indonesia. Food Chem., 121:1231-1235.
• 27. Alam, M.A., Juraimi, A.S., Rafii, M.Y., Hamid, A.A., Aslani, F. and Alam, M.Z. (2015). Effects of salinity and salinity-induced augmented bioactive compounds in purslane (Portulaca oleracea L.) for possible economical use. Food Chem., 169:439-447.
• 28. Heimler, D., Isolani, L., Vignolini, P., Tombelli, S. and Romani, A. (2007). Polyphenol content and antioxidative activity in some species of freshly consumed salads. J. Agric. Food Chem., 55:1724-1729.
• 29. Youssef, K.M. and Mokhtar, S.M. (2014.) Effect of drying methods on the antioxidant capacity, color and phytochemicals of Portulaca oleracea L. leaves. J. Nutr. Food Sci., 4:322-328.