Selection of new branch location with SWARA, ARAS and WASPAS methods: An example of a cargo company in the logistics sector

Yıl 2023, Cilt: 35 Sayı: 1, 217 - 237, 28.03.2023

Emine Elif Nebati , Eda Nur Vatansever , Gülnihal Makas

https://doi.org/10.35234/fumbd.1187200

Cited By: 2

Öz

The establishment location is the place where businesses maintain their main activities and economic lives. As the decision of the establishment location is costly and takes a long time to compensate, it is paramount for businesses to make the right choice for location. In cargo businesses, the choice of establishment location is one of the important activities that affect the competitive advantage and operational efficiency in the market. Many quantitative methods are utilized when deciding on the establishment location which is called the "living space" of the business. In the study, determining the criterion importance weights in location selection with the SWARA (Step-Wise Weight Assessment Ratio Analysis) method, which is one of the MCDM (Multi-Criteria Decision Making) techniques, WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment) and ARAS (Additive Ratio Assessment) methods were used comparatively to determine the most optimal value and appropriate location for the businesses. Within the scope the model, a total of 20 criteria, including 5 main and 15 sub-criteria, and 3 location alternatives were determined. Due to the scarcity of the studies in the literature on the topic and the proposed approach, it is aimed to assist other studies with the subject and implementation of the study. Based on findings, it has been revealed that the most important criterion is “location” and the most suitable alternative for the new branch of the business is “Esenyurt” according to the both methods.

Anahtar Kelimeler

SWARA, ARAS, WASPAS, MCDM, Selection of location

SWARA, ARAS ve WASPAS Yöntemleri ile Yeni Şube Yeri Seçimi: Bir Kargo Firması Örneği

Öz

Kuruluş yeri işletmelerin temel faaliyetlerini, ekonomik hayatlarını sürdürdükleri yerdir. Kuruluş yeri seçimi, maliyetli ve telafisi uzun zaman aldığından doğru seçim yapmak işletmeler için büyük önem arz etmektedir. Kargo işletmelerinde de kuruluş yeri seçimi kararı piyasadaki rekabet üstünlüğü ve işletme verimliliğini etkileyen önemli faaliyetlerden biridir. İşletmelerin “yaşam alanı” olarak adlandırılan kuruluş yeri seçimine karar verilirken çeşitli sayısal yöntemlerden yararlanılmaktadır. Bu çalışma ile ÇKKV (Çok Kriterli Karar Verme) tekniklerinden SWARA (Step-Wise Weight Assessment Ratio Analysis) yöntemiyle şube yeri seçiminde kriter önem ağırlıklarının belirlenmesi WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment) ve ARAS (Additive Ratio Assessment) yöntemleri karşılaştırmalı kullanılarak işletme için en uygun yerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Önerilen model kapsamında, 5 ana kriter ve 15 alt kriter olmak üzere toplam 20 kriter belirlenmiş ve 3 yer alternatifi sunulmuştur. Seçilen konu ve önerilen yaklaşım ile ilgili literatürde sınırlı sayıda çalışma bulunmasından dolayı, bu çalışmanın konusu ve uygulamasıyla diğer çalışmalara yardımcı olması amaçlanmıştır. Çalışma bulgularına göre, en önemli kriterin “Konum” ve işletmenin yeni şubesi için en uygun alternatifin her iki yöntemde de “Esenyurt” olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

SWARA, ARAS, WASPAS, ÇKKV, Yer seçimi

Kaynakça

• Önel F. “Kuruluş Yeri Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Uygulanması”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, 2014.
• Eleren A. “Kobilerde Optimal Kuruluş Yeri ve Kapasite Seçiminin Rekabet Gücüne Etkileri”, 1999.
• Yücel M, Ulutaş A. “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden ELECTRE Yöntemi ile Malatyada Bir Kargo Firması için Yer Seçimi”. SÜ İBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2009.
• Aydın Ö.” Bulanık AHP ile Ankara için Hastane Yer Seçimi”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2009.
• Elgün MN, Elitaş C. “Ulusal ve Uluslararası Taşıma ve Ticarette Lojistik Köylerin Yapılanma Esasları ve Uygun Kuruluş Yeri Seçimi”. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2011.
• Ayöperken E, Ermiş M. “İnsansız Hava Araçları İçin Üs Konumlarının Kapsama Alanı Problemi Olarak Modellenmesi ve En İyilenmesi”. Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 2011.
• Alp S, Erdin C.” Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi Uygulaması” Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012.
• Çiçekdağ Hİ, Kırış Ş. “Afet İstasyonu ve Toplanma Merkezi İçin Yer Seçimi ve Bir Uygulama”. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2012.
• Aydın Y. “Bulanık TOPSİS ve VİKOR Yöntemi Kullanılarak Rüzgâr Enerji isi Santral Yer Seçimi”. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013.
• Kara, M., Ercan, Y., Yumuşak, R., Cürebat, A., Eren, T. “Yenilenebilir Hibrit Enerji Santrali Uygulamasında Tesis Yer Seçimi” Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 2022.
• Yavuz S, Deveci M. “Bulanık TOPSIS ve Bulanık VIKOR Yöntemleriyle Alışveriş Merkezi Kuruluş Yeri Seçimi ve Bir Uygulama”. Ege Akademik Bakış, 2014.
• Önel F. “Kuruluş Yeri Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Uygulanması”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, 2014.
• Aktepe A, Ersöz S. “AHP-VIKOR ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Probleminde Uygulanması”. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 2014.
• Yıldız, A., Soner Kara, S., Özkan, C. “Sağlık kurumlarının ve eczanelerin taleplerine yönelik ecza deposu yer seçimi problemi”. GÜFBED/GUSTIJ 11 (2), 2021.
• Tomic V, Marinkovic D, Markovic D. “The Selection of Logistic Centers Location Using Multi-Criteria Comparison: Case Study of the Balkan Peninsula”. Acta Polytechnica Hungarica, 2014.
• Stević Ž, Vesković S, Vasiljević M, Tepić, G. “The Selection of The Logistics Center Location Using AHP Method”. 2nd Logistics International Conference Belgrade, Serbia. Belgrade, 2015.
• Făgărăşan M, Cristea C. “Logistics Center Location: Selection Using Multicriteria Decision Making”. Annals Of The Oradea University Fascicle of Management and Technological Engineering, 2015.
• Uysal F, Gülmez M. “Türkiye’de Akdeniz Bölgesi’nde Lojistik Merkez Yeri Seçimi İçin Bulanık Serim Teori ve Matris Yaklaşımı Uygulaması”. Verimlilik Dergisi, 2015.
• Sürmeli G, Kaya İ, Erdoğan M. “A Fuzzy Multi-Criteria Decision-Making Approach for Choosing a Logistics Center Location in Turkey”. 6th International Conference on Modeling, Simulation, and Applied Optimization (ICMSAO), 2015.
• Atalay Ö, Karakaş A, Akça M. “Türkiye’de Lojistik Merkezi Yeri Seçiminde Kriterlerin AHP ile Ağırlıklandırılması: Kars İli Üzerine Bir Analiz”. Kars: II. International Caucasus Central Asia Foreign Trade and Logistics Congress Proceeding Book, 2016.
• Pham TY, Ma HM, Yeo GT. “Application of Fuzzy Delphi TOPSIS to Locate Logistics Centers in Vietnam: The Logisticians' Perspective”. The Asian Journal of Shipping and Logistics 33, 2017.
• Ulutaş A, Karaköy Ç, Arıç KH, Cengiz E. “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Lojistik Merkezi Yeri Seçimi”. İktisadi Yenilik Dergisi, 2018.
• Zaralı F, Yazgan HR, Delice Y. “AHP ve VIKOR Bütünleşik yaklaşımıyla Lojistik Merkez Yer Seçimi: Kayseri İli örneği”. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2018.
• Pamučar D, Božanić D. “Selection Of A Location for The Development Of Multimodal Logistics Center: Application Of Single-Valued Neutrosophic Mabac Model”. Operational Research in Engineering Sciences: Theory and Applications, 2019.
• Yılmaz F. “Mekânsal Anlamda Lojistik Merkez Kavramı ve Hadımköy Lojistik Merkezi”. Rewieved Journal of Urban Culture and Management, 2019.
• Yavaş V, Özkan YD. “Logistics centers in the new industrial era: A proposed framework for logistics center 4.0”. Transportation Research Part E 135, 2020.
• Keleş N, Pekkaya M. “Lojistik Köy Yer Seçiminde Dikkate Alınan Değişkenlerin Kıyaslama Yaklaşımı”. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2021.
• Baki, R. “Lojistik Merkezi Yer Seçimi için Aralık Değerli Sezgisel Bulanık Sayılara Dayalı Genişletilmiş VIKOR Yöntemi” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 2022.
• İmren E, Karayılmazlar S, Kurt R. “Selection Of Optimal Establishment Place Using AHP (Analytical Hierarchy Process): An Applicatıon Of Furniture Industry”. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 2016.
• Ünlükara T, Berköz L. “Alışveriş Merkezlerinin Yer Seçimi Kriterleri:İstanbul Örneği”. MAGERON, 2016.
• Şeker Ö, Alakaş HM. “Bir Lojistik Firması için Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile İç Anadolu Bölgesinde Depo Yeri Seçimi”. 7th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science, 2019.
• Taraf F, Yazgan HR. “Jeotermal ve Rüzgâr Enerjisi Santrallerinde Yer Seçimi Probleminin Analitik Ağ Süreci ile Çözülmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2018.
• Şekeroğlu A, Özkaynak M, Yeşilyurt Alkan A, Başkan A. “Mekânsal Planlamada Yenilenebilir Enerji Tesisi Yer Seçimi: Tr83 Bölgesi Örneği”. Kent Akademisi, 14 (1), 2021.
• Dörtköşe, S., Yazgan, H. R., Ercan Cömert, S. “Elektrikli Araç Şarj İstasyon Yerlerinin Akış Yakıt İkmal Yer Modeli Kullanılarak Belirlenmesi” Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2022.
• Kara A, Masri A, Kaya GK. “AHP, ARAS ve bulanık TOPSIS ile yeni şube yeri seçimi: Denizcilik sektöründe bir tedarikçi firma örneği “. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 28 (1), 148-159, 2022.
• Paksoy S. “Çok Kriterli Karar Vermede Güncel Yaklaşımlar, Adana, Türkiye”. Karahan Kitabevi, 2017.
• Arslanhan H, Tosun Ö. “Ulaştırma modu seçimi probleminin bütünleşik en iyi-en kötü ve WASPAS yöntemleriyle çözülmesi “. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 27 (1), 13-23, 2021.
• Besler D. “SWARA-EDAS Yöntemleri ile Elektrikli Araş Şarj İstasyonu Lokasyonu Seçimi ve İstanbul-Antalya Güzergahı Üzerinde Bir Uygulama”. İstanbul: T.C Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı, 2021.
• Doğan G. “SWARA ve WASPAS Metotlarına Dayalı Bir Performans Değerlendirme Modeli”. Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, 2020.
• Kara A, Masri A, Kaya GK. “AHP, ARAS ve bulanık TOPSIS ile yeni şube yeri seçimi: Denizcilik sektöründe bir tedarikçi firma örneği “. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 28 (1), 148-159, 2022.
• Karabašević D, Stanujkić D, Urošević S, Maksimović M.” An Approoach to Personnel Selection Based on SWARA and WASPAS Methods”. Journal of Economics ,Management and Informatics, 2016.
• İpekçi A. “Türkiye’de Yapılması Planlanan Sualtı Akıntı Enerji Tesisi Kurulumu İçin SWARA ve WASPAS Yöntemleri ile Yer Seçimi”. İstanbul: T.C. Beykent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı, 2019.
• Majeed RA, Breesam HK. “Application of SWARA Technique to Find Criteria Weights for Selecting Landfill Site in Baghdad Governorate”. IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering, 2020.
• Doğan G. “SWARA ve WASPAS Metotlarına Dayalı Bir Performans Değerlendirme Modeli”. Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, 2020.
• Yazıcı MH. “SWARA-WASPAS Yöntemleri ile Bir Diş Kliniği İçin Küresel Yer Seçimi ve Bir Ağız Diş Sağlığı Merkezi İçin Uygulama”. İstanbul: T.C Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Maruf M, Özdemir K. “Türkiye’deki Ticari Bankalara Ait Web Sitelerin Performanslarının SWARA ve ARAS Yöntemi ile Sıralanması”. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 2021.
• Yücenur GN, İplikçi A. “SWARA/WASPAS Methods for a Marine Current Energy Plant Location Selection Problem”. Renewable Energy, 163, 2021.
• Maruf, M. “Türkiye’de E- Ticaret Sitelerinin SWARA ve WASPAS Yöntemleri ile Web Sitesi Performansına Göre Sıralanması” Troyacademy 6, 2021.
• Akpınar, M. “E.Third-Party Logistics (3PL) Provider Selection Using Hybrid Model of SWARA and WASPAS” Int. J. Pure Appl. Sci. 7(3), 2021.
• Terzioğlu, M. K., Kurt, E. S., Yaşar, A.,Köken, “M. BİST100-Enerji Sektörü Finansal Performansı: SWARA-VIKOR ve SWARA-WASPAS” Alanya Akademik Bakış Dergisi 6 (2), 2021.
• Aytaç Adalı E, Tuş Işık A. “Bir Tedarikçi Seçim Problemi İçin SWARA ve WASPAS Yöntemlerine Dayanan Karar Verme Yaklaşımı”. Internatıonal Review Of Economıcs And Management, 2017.
• Yıldırım BF. “Çok Kriterli Karar Verme Problemlerinde ARAS Yöntemi”. KAÜ İİBF Dergisi, 2015.
• Doğan G. “SWARA ve WASPAS Metotlarına Dayalı Bir Performans Değerlendirme Modeli”. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Besler D. “SWARA-EDAS Yöntemleri ile Elektrikli Araş Şarj İstasyonu Lokasyonu Seçimi ve İstanbul-Antalya Güzergahı Üzerinde Bir Uygulama”. İstanbul: T.C Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı, 2021.
• Zavadskas EK, Turskis Z, Antucheviciene J, Zakarevicius A. “Optimization of weighted aggregatedsum product assessment”. Elektronika ir Elektrotechnika, 122(6), 3-6 2012.
• Rençber ÖF, Avcı T. “BIST'te işlem gören bankaların sermaye yeterliliklerine göre karşılaştırılması: WASPAS yöntemi ile uygulama”. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 169-175, 2018.
• Kara A, Masri A, Kaya GK.” AHP, ARAS ve bulanık TOPSIS ile yeni şube yeri seçimi: Denizcilik sektöründe bir tedarikçi firma örneği “. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 28 (1) , 148-159, 2022.
• Zavadskas EK, Turskis Z. “Multiple criteria analysis of foundation instalment alternatives by applying Additive Ratio Assessment (ARAS) method”. Archives of Civil and Mechanical Engineering, 10(3), 123-141, 201