Yapı kabuğunda kullanılan cephe teknolojilerinin değerlendirilmesi için model önerisi

Yıl 2025, Cilt: 40 Sayı: 3, 1837 - 1856, 21.08.2025

Benay Çubukcuoğlu Paksoy , N. Volkan Gür

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1531814

Öz

Çok boyutlu bir süreç olan yapı üretiminde teknoloji kullanımını ardışık çalışmalar dizisi ile değerlendirmeyi amaçlayan bu çalışmada analiz- sentez- değerlendirme ve karar olmak üzere 4 aşamadan oluşan bir model algoritması oluşturulmuştur. Kurulan modelin her bir basamağında elde edilen çıktılar bir sonraki aşamaya girdi olarak aktarılmaktadır. Çalışma, yapı kabuğu özelinde sınırlandırılmıştır. Model basamaklarına uyularak ilk olarak performans gereksinme ve tasarım ölçütleri uzman görüşlerine başvurularak ve yapılan literatür taraması neticesinde belirlenmiştir. Dematel metodu ile etki analizi gerçekleştirilerek belirlenen 9 ana ve 27 alt tasarım ölçütünün önem- bağıl önem ağırlıkları elde edilmiştir. Ardından çalışma kapsamında oluşturulan ilk tablo olan yapı analiz tablosu ile önceki aşamada Dematel metodu yardımı ile elde edilen önem ağırlıklarının kullanılması ile belirlenen yapıların ağırlıklı performans puanları elde edilmiştir. Performans puanı belirlenen yapılarda teknolojiyi araştırabilme amacıyla çalışma kapsamında oluşturulan 2. tablo olan teknoloji araştırma tablosu belirlenen her yapı için ayrıca doldurulmuştur. Tüm bu süreçlerde elde edilen bilgiler neticesinde sonraki süreçlerinde altlık olarak kullanılmak üzere, kabukta teknoloji kullanımını cephe tipi ve uygulamalar özelinde sınıflandırmayı amaçlayan teknoloji sınıflandırma tablosu oluşturulmuştur. Daha sonra tasarım ölçütlerine göre teknolojilerin, teknolojilere göre ise cephe tiplerinin önceliklerini hesaplayabilmek amacıyla kalite fonksiyon dağılımı metodolojisi devreye sokulmuştur. Kalite fonksiyon dağılımı ile oluşturulan ardışık 2 kalite evi matrisi ile ilk olarak, önceki aşamalarda Dematel metodu ile elde edilen tasarım ölçütlerinin önem ağırlıkları yardımıyla teknoloji sınıflandırma tablosunda listelenen teknolojilerin ağırlıkları belirlenmiştir. Ardından yine teknolojilere göre teknoloji sınıflandırma tablosunda listelenen cephe tipi ve uygulamaların önem ağırlıkları belirlenmiştir. Sonuç olarak, çok boyutlu bu çalışma sayesinde uygulanmış örnekler üzerinden kabukta kullanılan teknolojilerin değerlendirilmesi gerçekleştirilerek tasarımcıya yol göstermek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapı elemanı , Yapı kabuğu , Teknoloji , Dematel , Kalite fonksiyon dağılımı.

Kaynakça

• 1. Deniz, Ö. Ş., Bina Çevreleyici Sistemi-1. Yalıtım, Mayıs- Haziran, 60-68, 2011.
• 2. Najafi, E., Faizi, M., Evolution of Building Envelopes Through Creating Living Characteristics, Journal of Civil Engineering And Architecture, 11, 1186-1102, 2017.
• 3. Yaman G.Ö., The effect of building facades window/wall ratio and window properties on energy performance, Journal of the Faculty of Engineering Architecture of Gazi University, 38 (2), 851-864, 2023.
• 4. Orbay, A., Binalarda Cephe Sistemlerinin İncelenmesi ve Performans Kriterlerinin Belirlenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), HKU, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep, 2019.
• 5. Ersan, P. U., Saydam Cephelerde Soğutma Yüklerinin Azaltılmasına Yönelik Bir Karar Destek Sistemi Önerisi, (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2021.
• 6. Türkcan, E., İktisadi Kalkınmada Bilim ve Teknoloji Doktora Tezi Özetleri, AÜ SBF Dergisi, 28 (01), 1972.
• 7. Pamir, H., Teknoloji ve Detay, Xxi Mimarlık Kültürü Dergisi, 1 (8), 19-22, 2001.
• 8. Güdük, M. B., Satıcı, B., Teknolojik Gelişmelerin Mimariye ve Malzemeye Etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4 (2), 77-86, 2021.
• 9. Metin, R. Y., Yapı yapma kültüründe teknoloji yönetimi, (Yüksek Lisans Tezi), Bursa Uludağ Üniversitesi, Mimarlık, Bursa, 2022.
• 10. Şen G., Demirel E., Avcı S., Aladağ Z., Evaluation of effective risk factors in COVID-19 mortality rate with DEMATEL method, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 36 (4), 2151-2166, 2021.
• 11. Özdemir, M., Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri-Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimleri Uygulamaları, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2018.
• 12. Çelikbilek, Y., Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2018.
• 13. Seker, S., Zavadskas, E. K., Application of fuzzy DEMATEL method for analyzing occupational risks on construction sites, Sustainability, 9 (11), 2083, 2017.
• 14. Tsai, W. H., Chou, W. C., Selecting management systems for sustainable development in SMEs: A novel hybrid model based on DEMATEL, ANP, and ZOGP, Expert systems with applications, 36 (2), 1444-1458, 2009.
• 15. Song, S., Zuo, Z., Cao, Y., Wang, L., Analysis of social risk causes of rail transit construction projects based on DEMATEL-ISM, 5th International Conference on Transportation Engineering, 1868-1875, 2015.
• 16. Akao, Y., An Introduction to quality function deployment, Quality function deployment (QFD): Integrating Customer Requirements into Product Design, Productivity Press, Cambridge, Massachusetts, 1990.
• 17. Bozkurt, A., Topraklı, A., Kalite Fonksiyon Yayılımı: İnşaat Sektöründe Bir Literatür Taraması, International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 6 (41), 2206-2221,2019.
• 18. Yang, Q., Yang, S., Qian, Y., Kraslawski, A., Application Of House Of Quality İn Evaluation Of Low Rank Coal Pyrolysis Polygeneration Technologies, Energy Conversion And Management, 99, 231-241, 2015.
• 19. Andersen, B., Business process improvement toolbox, ASQ Quality Press, Milwaukee, Wiskonsin, 2007.