İnsansız Hava Araçları İle Konum Verilerinin Üretiminde Yer Kontrol Noktası Dağılımı

Yıl 2026, Cilt: 11 Sayı: 1, 88 - 96

Murat Yakar , Hacı Murat Yılmaz

https://doi.org/10.29128/geomatik.1665113

Öz

Konumsal verilerin önemi her geçen gün artmaktadır. Bu veriler birçok yöntemle üretilmektedir. İnsansız Hava Araçları (İHA), haritalama ve coğrafi veri toplama alanlarında önemli bir araç haline gelmiştir. İHA'larla elde edilen verilerin doğruluğu, projelerin başarısı için kritik öneme sahiptir. Yer Kontrol Noktaları (YKN), bu doğruluğu sağlamak için kullanılan sabit ve doğrulanmış koordinatlara sahip referans noktalarıdır. YKN'ler, GNSS cihazları ile ölçülür ve İHA'nın topladığı verilerle karşılaştırılarak doğruluk sağlanır.
YKN yerleşimi, arazi yapısı, uçuş yüksekliği ve görüntüleme açıları gibi faktörlere bağlıdır. YKN'lerin doğru yerleştirilmesi, haritalama verilerinin yüksek doğruluk sağlamasına yardımcı olur. RTK (Real-Time Kinematic) ve PPK (Post-Processed Kinematic) gibi GNSS (Küresel Navigasyon Uydu Sistemi) tabanlı teknolojiler, YKN'lerle birlikte kullanıldığında doğruluğu artırır. RTK, gerçek zamanlı düzeltme sağlarken, PPK uçuş sonrası düzeltmelerle veri doğruluğunu artırır.
Sonuç olarak, YKN'ler İHA'larla yapılan haritalama projelerinde doğruluğun sağlanmasında kritik bir rol oynar. YKN'lerin doğru yerleşimi ve sayısı, elde edilen verilerin yüksek hassasiyetli olmasını sağlar ve haritalama süreçlerini daha verimli hale getirir. Konuma dayalı projelerin daha hassas bir şekilde uygulanmasına yardımcı olur. Haritalanacak alana ve beklene hassasiyete göre YKN’ larının yeterli sayıda ve dağılımda olması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Arazi , kontrol , nokta , doğruluk

Etik Beyan

Etiklik bir durum söz konusu değil

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Proje yok

Kaynakça

• Yakar, M. (2011). Using close range photogrammetry to measure the position of inaccessible geological features. Experimental Techniques, 35, 54-59.
• Alyılmaz, C., Alyılmaz, S., & Yakar, M. (2010). Measurement of petroglyhps (rock of arts) of Qobustan with close range photogrammetry. International Archives of Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Vol. XXXVIII, Part 5 Commission V Symposium, Newcastle upon Tyne, UK
• Alyilmaz, C., Yakar,M. & Yılmaz,H.M.(2010). Drawing Of Petroglyphs In Mongolia By Close Range Photogrammetry. Scientific-Research and Essays, 5(11), 1216–1222
• Ünel, F. B., Kuşak, L., Çelik, M., Alptekin, A., & Yakar, M. (2020). Kıyı çizgisinin belirlenerek mülkiyet durumunun incelenmesi. Türkiye Arazi Yönetimi Dergisi, 2(1), 33-40.
• Yılmaz, H. M., Yakar, M. & Yildiz, F. (2008). Digital photogrammetry in obtaining of 3D model data of irregular small objects. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37, 125-130
• Yilmaz, H. M. & Yakar, M. (2008). Computing of Volume Of Excavation Areas By Digıtal Close Range Photogrammetry. Arabian J. Sci. Eng. 33(1A), 63-78
• Yakar, M., & Dogan, Y. (2019). 3D Reconstruction of residential areas with SfM photogrammetry. In Advances in Remote Sensing and Geo Informatics Applications: Proceedings of the 1st Springer Conference of the Arabian Journal of Geosciences (CAJG-1), Tunisia 2018 (pp. 73-75). Springer International Publishing.
• Kaya, Y., Şenol, H. İ., Yiğit, A. Y., & Yakar, M. (2023). Car detection from very high-resolution UAV images using deep learning algorithms. Photogrammetric Engineering & Remote Sensing, 89(2), 117-123.
• Yakar, M., Yilmaz, H. M. & Mutluoglu, O. (2010). Close range photogrammetry and robotic total station in volume calculation. International Journal of the Physical Sciences. 5(2), 086-096
• Ünal, M., Yakar, M., & Yildiz, F. (2004, July). Discontinuity surface roughness measurement techniques and the evaluation of digital photogrammetric method. In Proceedings of the 20th international congress for photogrammetry and remote sensing, ISPRS (Vol. 1103, p. 1108).
• Villi, O., & Yakar, M. (2022). İnsansız Hava Araçlarının Kullanım Alanları ve Sensör Tipleri. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 4(2), 73-100.
• Hastaoglu A E C, Hastaoglu K O, Poyraz F & Gul Y (2021). İHA fotogrametrisi konum doğruluğuna kamera odak uzaklığı etkisinin incelenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 3(1), 22-28
• Kanun, E., & Yakar, M. (2021). Mobile phone-based photogrammetry for 3D modeling of ship hulls. Mersin University Journal of Maritime Faculty, 3(1), 9-16.
• Kanun, E., Alptekin, A., Karataş, L., & Yakar, M. (2022). The use of UAV photogrammetry in modeling ancient structures: A case study of “Kanytellis”. Advanced UAV, 2(2), 41-50.
• Yılmaz, H. M., Karabörk, H., & Yakar, M. (2000). Yersel fotogrametrinin kullanım alanları. Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 4(1), 1.
• Yakar, M..,Yılmaz, H. M. (2008). Using in volume computing of digital close range photogrammetry. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37(3b).
• Yakar M, Yılmaz H M & Mutluoǧlu Ö (2010). Comparative evaluation of excavation volume by TLS and total topographic station based methods. Lasers in Eng,19, 331-345.
• Agüera-Vega, F., Carvajal-Ramírez, F., Martínez-Carricondo, P. 2017. Assessment of photogrammetric mapping accuracy based on variation ground control points number using unmanned aerial vehicle. Measurement, 98, 221-227.
• Ferrer-González, E., Agüera-Vega, F., Carvajal-Ramírez, F., Martínez-Carricondo, P. 2020. UAV photogrammetry accuracy assessment for corridor mapping based on the number and distribution of ground control points. Remote sensing, 12(15), 2447.
• Harwin, S. 2012. Lucieer, A. Assessing the Accuracy of Georeferenced Point Clouds Produced via Multi-View Stereopsis from Unmanned Aerial Vehicle (UAV) Imagery. Remote Sens., 4, 1573–1599.
• Mohammed, O., & Yakar, M. (2016). Yersel fotogrametrik yöntem ile ibadethanelerin modellenmesi. Selcuk University Journal of Engineering Sciences, 15(2), 85-95.
• Oniga V. E., Breaban A. I., Statescu F. 2018. Determining the Optimum Number of Ground Control Points for Obtaining High Precision Results Based on UAS Images, Proceedings 2018
• Yakar, M., Yilmaz, H. M., & Yurt, K. (2010). The effect of grid resolution in defining terrain surface. Experimental Techniques, 34(6), 23-29.
• Villi, O., & Yakar, M. (2024). Sensor technologies in unmanned aerial vehicles: types and applications. Advanced UAV, 4(1), 1-18.
• Polat, N. 2023. An Investigation of Ancient Water Collection and Storage Systems Near the Karahantepe Neolithic Site Using UAV and GIS, Environmental Archaeology, 28(6), 475-487.
• Akar, A. 2017. Evaluation of Accuracy of Dems Obtained from Uav-point Clouds for Different Topographical Areas, International Journal of Engineering and Geosciences, 2(3), 110-117.
• Ünel, F. B., Kuşak, L., Çelik, M., Alptekin, A., & Yakar, M. (2020). Kıyı çizgisinin belirlenerek mülkiyet durumunun incelenmesi. Türkiye Arazi Yönetimi Dergisi, 2(1), 33-40..
• Karataş, L., Alptekin, A., Karabacak, A., & Yakar, M. (2022). Detection and documentation of stone material deterioration in historical masonry buildings using UAV photogrammetry: A case study of Mersin Sarisih Inn. Mersin Photogrammetry Journal, 4(2), 53-61.
• Li, J., Wang, Q., & Zhao, X. (2025). Influence of Ground Control Point Reliability and Distribution on UAV Photogrammetric 3D Mapping Accuracy. Measurement, 236, 115012.
• Chen, Y., Zhang, F., & Liu, W. (2025). Optimal Ground Control Point Layout for UAV Photogrammetry in High Terrain Regions. Measurement, 241, 115067.
• Zhang, Y., & Wang, S. (2023). Automatic Detection of Aerial Survey Ground Control Points Based on YOLOv5-OBB. arXiv preprint arXiv:2303.03041
• Türk, T. (2020). PPK GNSS Sistemine Sahip İnsansız Hava Araçları İle Elde Edilen Fotogrametrik Ürünlerin Doğruluğunun Farklı Yaklaşımlarla İrdelenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi.
• Kahveci, M. (2011). Statik ve RTK GNSS Ölçüm ve Hesaplamalarının Karşılaştırılması. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası (HKMO) Yayını.
• Yakar, M., Yıldız, F., Uray, F., & Metin, A. (2010) Photogrammetric Measurement of The Meke Lake and Its Environment with Kite Photographs to Monitoring of Water Level to Climate Change. In ISPRS Commission V Mid-Term Symposium (pp. 613-616
• Yilmaz, H. M. & Yakar, M. (2008). Computing Of Volume Of Excavation Areas By Digıtal Close Range Photogrammetry. Arabian J. Sci. Eng. 33(1A), 63-78.
• Yakar, M. & Yılmaz, H. M. (2008). Using in volume computing of digital close range photogrammetry. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37(3b).
• Yakar, M., Yildiz, F., Alyilmaz, C., & Yilmaz, H. M. (2009). Photogrammetric study for Sircali Medrese Door. 9-th International Multidisciplinary Scientific GeoConference SGEM 2009, 879-884.
• Korumaza, A. G., Korumaz, M., Dulgerlera, O. N., Karasaka, L., Yıldız, F., & Yakar, M. (2010). Evaluation of laser scanner performance in documentation of historical and architectural ruins, a case study in Konya. International Archives of Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 38(5), 361-366.
• Yakar, M. and Yilmaz, H.M. 2011b. Determination Of Erosion On A Small Fairychimney, Experimental Techniques, doi: 10.1111/j.1747-1567.2010.00661.
• Yilmaz H.M., Yakar M., Yildiz F., Karabork H., Kavurmaci M.M., Mutluoglu O., & Goktepe A. (2010). Determining rates of erosion of an earth pillar by terrestrial laser scanning. Arab. J. Sci. Eng. 35(2A), 163–172 (2010)