Çalışanların Kişilik Özelliklerinin İşe Cezbolma Algıları Üzerine Etkisi: Bir Firma Uygulaması

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 21 - 33, 20.02.2019

Kemal Eroğluer , Çağdaş Akif Kahraman

https://doi.org/10.30855/gjeb.2019.5.1.002

Öz

Kişilik özelliklerinin iş yaşamında
ve çalışanın işe cezbolmasında önemli etkisi olduğu düşünülmektedir. Bu
kapsamda İstanbul’da mobilya sektöründe faaliyet gösteren bir örgütte 204 kişi
üzerinde yapılan bu çalışmada beş faktör kişilik özelliklerinin çalışanların
işe cezbolma algıları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmada beş faktör
kişilik özellikleri (dışadönüklük, duygusal denge, uyumluluk, sorumluluk ve
açıklık) bağımsız değişken olarak alınmıştır. İşe cezbolma ise tek boyutlu
bağımlı değişken olarak alınmıştır. Beş faktör kişilik özelliklerinin
çalışanların işe cezbolmaları üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla
oluşturulan modele uygun olarak yol analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda beş
faktör kişilik özellikleri boyutlarından dışadönüklük (0,41; p<0,01) ve
uyumluluğun (0,24; P<0,01) işe cezbolmaya olumlu yönde; öz disiplinin olumsuz
yönde etki ettiği (-0,31; p<0,01) ve nevrotiklik ve gelişime açıklığın
anlamlı bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kişilik, Beş Faktör Kişilik, İşe Cezbolma

The Effect of Personality on Perceptıon of Job Engagement: A Firm Application

Öz

It is thought that personality
traits have an important effect on individual’s work life and job engagement.
In this respect, a study is conducted on the 204 employees who work in the
field of furniture making in Istanbul. In this study, the effects of five major
personality traits on the perception of employees’ job engagement is analyzed.
In the study, five major personality traits (opennes to experience,
conscientiousness, extraversion, agreeableness, neuroticism) are considered as
independent variables. Whereas, job engagement is considered as a one factor
dependent variable. A path analysis is done according to the model which was
formed to decide the affects of five major personality traits on the perception
of employee’s job engagement. As a result of analysis, it is found out that
agreeableness (0,24; p<0,01) and extraversion (0,41; p<0,01) have
positive significant affect, whereas conscientiousness (-0,31; p<0,01) has
negative significant affect and openness to experience and neuroticism have no
significant affect on job engagement at all.

Anahtar Kelimeler

Personality, Five-Factor of Personality, Job Engagement

Kaynakça

• Ansari, M.E., Shokoofeh M.V. ve Shirin M. (2013). An Analysis of Factors Affected on Employees’ Counterproductive Work Behavior: The Moderating Role of Job Burnout and Engagement. Journal of American Science, 9(1), 350-359
• Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2009). Tükenmişlik Sendromu ve Madalyonun Öbür Yüzü: İşle Bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, 21-46.
• Bacanlı, H., İlhan T. ve Aslan S. (2009). Beş Faktör Kuramına Dayalı Bir Kişilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Barrick, M.R. ve Michael K. M. (1991). The Big Five Personality Dimensions and Job Performance: A Meta-Analysis. Personnel Psychology, 44, 1-26.
• Bono, J. E. ve Judge, T. A. (2004). Personality and Transformational and Transactional Leadership: A Meta-Analysis. Journal of Applied Psychology, 89(5), 901
• Buckner V, John E., Christopher M.C. ve Tilman L.S. (2012). The Five Factor Model of personality and employees’ excessive use of technology. Computers in Human Behavior, 28, 1947-1953.
• Camps, J., Jeroen S. ve Martin E. (2016). The Relation Between Supervisors’ Big Five Personality Traits and Employees’ Experiences of Abusive Supervision. Frontiers in Psychology, 7, 112.
• Costa, P.T.Jr. ve McCrae, R.R. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five-Factor (NEO-FFI) Inventory. Professional Manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
• Çetin, F., Varoğlu A. (2009). Özellikler Bağlamında Girişimcinin Beş Faktör Kişilik Örüntüsü. KHO Savunma Bilimleri Dergisi, 8(2), 51-66.
• Çetin, F., Yeloğlu, H.O. ve Basım, H.N. (2015). Psikolojik Dayanıklılığın Açıklanmasında Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Rolü: Bir Kanonik İlişki Analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
• Dalton, M. ve Meena W. (2000). The Relationship of the Five-Factor Model of Personality to Job Performance for A Group of Middle Eastern Expatriate Managers. Journal of Cross-Cultural Psychology, .31(2), 250-258.
• Deniz, A. ve Erciş A. (2008). Kişilik Özellikleri ile Algılanan Risk Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 301-330.
• Eren, E. (2000). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Basım. 6 ncı Baskı. İstanbul.
• Erkuş, A. ve Tabak, A. (2009). Beş faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 213-242.
• Eryılmaz, A. ve Öğülmüş, S. (2010). Ergenlikte Öznel İyi Oluş ve Beş Faktörlü Kişilik Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 189-203.
• Esen, E. (2011). Çalışanların Örgüte Cezbolması, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 30(1), 377-390.
• Forrester, W.R., Armen, T. (2010). Effects of Personality on Attitudes Toward Academic Group Work. American Journal of Business Education. 3(3), 39-46. Graziano,W.G., Jensen-Campbell, L.A. ve Hair, E.C. (1996). Perceiving inter personal conflict and reacting to it: the case for agreeableness. Journal of personality and social psychology, 70(4), 820.
• Günel, Ö. D. (2010). İşletmelerde Yıldırma Olgusu ve Yıldırma Mağdurlarının Kişilik Özelliklerine İlişkin Bir Araştırma. DEÜ SBE Dergisi, 12(3), 37-65.
• Hassan, A. ve Forbis A. (2011). Authentic Leadership, Trust and Work Engagement. International Journal of Human and Social Sciences, 6(3), 164-170.
• Karapınar, P. B., Camgöz, S.M. ve Ergeneli, A. (2013). The Moderating Effects of Big-Five Personality traits in Banking Employees. İktisat İşletme ve Finans, 28 (322), 35-60.
• John, O. P., ve Srivastava, S. (1999). The Big-Five trait taxonomy: History, measurement, and theoretical perspectives . In L. A. Pervin & O. P. John (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (Vol. 2, pp. 102–138). New York: Guilford Press.
• Kim, H.J., Kang, H.S., Swanger, N. (2009). Burnout and Engagement: A Comparative Analysis Using the Big Five Personality Dimensions. International journal of Hospitality Management, 28, 96-104.
• Langelaan, S., Arnold B.B., Lorenz J.P. van Doornen, Wilmar, B. S. (2006). Burnout and work engagement: Do individual differences make a difference? Personality and Individual Differences. 40, 521-532.
• Li, M., Wang, Z., Gao, J., ve You, X. (2017). Proactive personality and job satisfaction: the mediating effects of self-efficacy and work engagement in teachers. Current Psychology, 36(1), 48-55.
• Mostert, K. ve Sebastiaan R. (2006). Work-related well-being in the South African police Service. Journal of Criminal Justice, Mostert, K., & Rothmann, S. (2006). Work-related well-being in the South African Police Service. Journal of Criminal Justice, 34(5), 479-491.
• Mount, M. K., Murray R. B. ve Stewart, G.L. (1998). Five-factor Model of personality and Performance in Jobs Involving Interpersonal Interactions. Human Performance, 11(2/3), 145-165.
• Mount, M., Remus I., Johnson, E. (2006). Relationship of Personality Traits and Counterproductive Work Behaviors: The Mediating Effects of Job Satisfaction. Personnel Psychology. 59, 591-622.
• Özer, Ö., Saygılı, S. ve Uğurluoğlu, Ö. (2015). Sağlık Çalışanlarının İşe Cezbolma Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 3(3), 261-272.
• Özkalp, E., Kırel, Ç. (2011). Örgütsel Davranış. Ekin Yayınevi. 5.Baskı. Bursa.
• Phan, T.-T. (2007). Predictors of job engagement with extraversiona as the moderating variable. A Thesis Presented to The Faculty of the Department of Psychology San Jose State University. UMI Number: 1448881.
• Panaccio, A. ve Vandenberghe, C. (2012). Five-Factor Model of Personality and Organizational Commitment: The Mediating Role of Positive and Negative Affective States. Journal of Vocational Behavior. 80, 647-658.
• Purcell, J. (2012). The limits and possibilities of employee engagement. Industrial Relations Research Unit University of Warwick, 96.
• Putra, E. D., Cho, S., ve Liu, J. (2017). Extrinsic and intrinsic motivation on work engagement in the hospitality industry: Test of motivation crowding theory. Tourism and Hospitality Research, 17(2), 228-241.
• Roberts, D. R. ve Davenport, T. O. (2002). Job engagement: Why it’s important and how to improve it. Employment Relations Today, 29, 21-28.
• Rothbard, N.P. (2001). Enriching or depleting? The dynamics of engagement in work and family roles. Administrative Science Quarterly, 46, 655-84.
• Rothman, S. ve Coetzer, E.P. (2003). The Big Five Personality Dimensions and Job Performance. SA Journal of Industrial Psychology, 29(1), 68-74.
• Saks, A.M. (2006). Antecedents and Consequences of Employee Engagement. Journal of Managerial Psychology, 21(7), 600-619.
• Sánchez-Cardona, I., Rodriguez-Montalbán, R., Acevedo-Soto, E., Nieves Lugo, K., Torres-Oquendo, F., Toro-Alfonso, J. (2012). Self-efficacy and openness to experience as antecedent of study engagement: an exploratory analysis. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 2163 – 2167.
• Schaufeli, W. ve Bakker, A. (2003). UWES Utrecht Work Engagement Scale. Preliminary Manuel. Occupational Health Psychology Unit Utrecht University, 1, 1-58.
• Schaufeli, W.B., Salanova, M., Vicente, G.R., Bakker, A.B. (2002). The Measuremet of Engagement and Burnout: A two sample confirmatory Factor Analytic Approach. Journal of Happiness Studies, 3, 71-79.
• Sığrı, Ü., Ayanoğlu Şişman, F., Gemlik, H.N. (2010). Çalışanların kişilik özellikleri ile Müzakerecilik Yetenekleri Arasındaki İlişkinin Analizi: Sigortacılık ve Lojistik Sektörlerinde Bir Araştırma. Uluslar arası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 3(5), 101-122.
• Sığrı, Ü. ve Gürbüz, S. (2011). Akademik Başarı ve Kişilik İlişkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 10(1), 30-48.
• Somer, O. (1998). Türkçe’de Kişilik Özelliği Tanımlayan Sıfatların Yapısı ve Beş Faktör Modeli. Türk Psikoloji Dergisi. 13(42), 17-32.
• Soysal, A. (2008). Çalışma Yaşamında Kişilik Tipleri: Bir Literatür Taraması. Çimento İşveren Dergisi, 1(22), 4-19.
• Stajkovic, A. D., Bandura, A., Locke, E. A., Lee, D. ve Sergent, K. (2018). Test of three conceptual models of influence of the big five personality traits and self-efficacy on academic performance: A meta-analytic path-analysis. Personality and Individual Differences, 120, 238-245
• Sulea, C., Fischmann, G. ve Filipescu, R. (2012). Conscientious, therefore engaged in work? Don’t take it for granted: the moderating role of workplace mistreatment. Psihologia Resurselor Umane, 10 (2), 23-32.
• Sundaray, B.K. (2011). Employee Engagement: A Driver of Organizational Effectiveness, European Journal of Business and Management. 3(8), 53-59.
• Şimşek M.Ş., Akgemci, T. ve Çelik, A. (2001). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.
• Tabak, A., Basım, H.N., Tatar, İ. Ve Çetin, F. (2010). İzlenim Yönetimi Taktiklerinde Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Rolü: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi, 10(2), 539-557.
• Turgut, T. (2013). Başarı Hedef Yönelimleri ve İş Özelliklerinin Çalışmaya Tutkunluk Üzerindeki Katkıları. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(1), 1-25.
• Vanam, S. (2009). Job Engagemet: Examining the Relationship with Sıtuational and Personal Factors. A Thesis Presented to The Faculty of the Department of Psychology San Jose State University. UMİ No. 1473527. Yakın, M. ve Erdil, O. (2012). Relationships BetweenSelf-Efficacy and Work Engagement and the Effects on Job Satisfaction: A Survey on Cerified Public Accountants. Procedia. Social and behavioral Sciences. 58, 370-378.
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik Özellikleri ve İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 196-211.
• Zel, U. (2006). Kişilik ve Liderlik. Nobel Yayın Dağıtım. 2. Baskı, Ankara.