Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme

Year 2019, Issue: 30, 55 - 77, 26.06.2019

Mehmet Fatih Çömlekçi Oğuz Başol

https://doi.org/10.16878/gsuilet.518697

Cited By: 15

Abstract

Mevcut çalışma, kullanıcıların sosyal
medya üzerindeki farklı mecralardan aldıkları haberlere olan teyit/güven
düzeylerinin ölçülmesi için bir araç tasarlamayı, profesyonel gazeteciler
tarafından üretilen haberlerle, kullanıcıların ürettiği ya da paylaştığı sosyal
medya haberlerine güven arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını ve
kullanıcıların sosyal medyada karşılaştıkları haberleri paylaşmadan önce ne
ölçüde araştırma yaptıklarını incelemeyi amaçlamaktadır. 763 üniversite
öğrencisinin katılımıyla bir araştırma gerçekleştirilmiştir ve yapılan analiz
sonrasında “teyit”, “profesyonel sosyal medya paylaşımlarına güven” ve
“bireysel sosyal medya paylaşımlarına güven” başlıklı 3 faktörlü bir yapının öğrenciler
için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu görülmüştür. Ayrıca katılımcıların,
profesyonel mecralara, bireysel paylaşımlara kıyasla daha fazla güvendikleri ve
sosyal medyayı haber alma amacıyla kullananların teyit etme reflekslerinin
yüksek olduğu sonucu elde edilmiştir. 

Keywords

Sosyal medya, Sosyal medya teyit, Sosyal medya güven, Açıklayıcı faktör analizi, Doğrulayıcı faktör analizi

References

• Altunbaş, F. ve Kul, M. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımı Alışkanlıklarının Ölçümlenmesi: Van Yüzüncü Yıl Örneği. Akademik Bakış Dergisi, 51(Eylül-Ekim), 414-423.
• Atton, C. (2008). Alternative and Citizen Journalism. K. Wahl-Jorgensen ve T. Hanitzsch (Ed.), The Handbook of Journalism Studies içinde (265-278). Routledge.
• Avcı, Ö. ve Sürücü, Ç. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Etkileşimleri: Bartın Üniversitesi Örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi, 40(Kış), 500-513.
• Balcı, Ş. ve Bekiroğlu, O. (2014). Medyanın Kritik ve Süreğen Dönemeci: Üniversite Öğrencilerinin Gözünden Medya Haberlerinin Güvenilirliği. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 8(2), 192-217.
• Bauman, Z. ve Lyon, D. (2013). Akışkan Gözetim. (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bayram, N. (2004). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Bode, L. ve Vraga, E. K. (2015). In Related News, that was Wrong: The Correction of Misinformation through Related Stories Functionality in Social Media. Journal of Communication, 65(4), 619-638.
• Castells, M. ve Cardoso, G. (2006). The Network Society: From Knowledge to Policy (pp. 3-23). Washington, DC: Johns Hopkins Center for Transatlantic Relations.
• Ceron, A. (2015). Internet, News, and Political Trust: The Difference between Social Media and Online Media Outlets. Journal of Computer-Mediated Communication, 20(5), 487-503.
• Çelik, H. E., Yılmaz, V. (2013). Lisrel 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çoban, S. (2015). İletişim Fakültesi Öğrencilerinin İnternet Haberciliğinin Güvenilirliğine İlişkin Tutumları. R. Çelik ve S. Dalgalıdere (Ed.), Yeni ve Geleneksel Medya Okumaları içinde (123-141). İstanbul: İskenderiye Kitap.
• Dülgeroğlu, İ. (2012). Marka kişiliği, hizmetin kalitesi, hizmete duyulan güven ve sadakat ilişkisi üzerine yapısal eşitlik modellemesi analizi. Yayımlanmamış doktora tezi, Uludağ Üniversitesi.
• EEAS Press Team. (5 Aralık 2018). Action Plan against Disinformation. Erişim 28 Ocak 2019, https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/54866/action-plan-against-disinformation_en
• Ertz, M., Karataş, F., Sarıgöllü, E. (2016). Exploring Pro-environmental Behaviors of Consumers: An Analysis of Contextual Factors, Attitude, and Behaviors. Journal of Business Research, 69(10), 3971-3980.
• Fırat, N., Barut, Y. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (SMBÖ)’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Human Sciences, 15(4), 2266-2279.
• Fletcher, R., Park, S. (2017). The Impact of Trust in the News Media on Online News Consumption and Participation. Digital Journalism, 5(10), 1281-1299.
• Fuchs, C. (2011). Web 2.0, Prosumption, and Surveillance. Surveillance & Society. 8(3): 288.
• Gottfried, J., Shearer, E. (2016). “News Use across Social Media Platforms 2016.” Pew Research Center, May 26. http://www. journalism.org/2016/05/26/news-use-acrosssocial-media-platforms-2016.
• Guess, A., Nagler, J., Tucker, J., (2019). Less than You Think: Prevalence and Predictors of Fake News Dissemination on Facebook. Science Advances, 5(1).
• Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E (2010). Multivariate data analysis a global perspective. 7th Edition, Global Edition, USA: Pearson.
• Hansen, D., Shneiderman, B., Smith, M. A. (2011). Analyzing social media networks with NodeXL: Insights from a connected world. Boston: Elsevier
• Hermida, A., Fletcher, F., Korell, D., Logan, D. (2012). Share, Like, Recommend: Decoding the Social Media News Consumer. Journalism Studies, 13(5-6), 815-824.
• Kavaklı, N. (2019). Üniversite Öğrencileri Arasında İnternet Doğrulama/Teyit Platformlarının Kullanımı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 69, 398-411.
• Kavaklı, O. (2010). “Gençler Medyaya Güvenmiyor” http://www.e-psikiyatri.com/GENCLER-MEDYAYA-GUVENMIYOR-7016 (Erişim Tarihi: 25.01.2019).
• Keser, A., Öngen Bilir, B., Aytaç, S. (2017). Niceliksel İş Yükü Envanterinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İş-Güç Endüstri İlişkileri Dergisi, 19(2), 55-78.
• Keyes, R. (2004). The post-truth era: Dishonesty and deception in contemporary life. Macmillan.
• Kline, R. B. (2013). Exploratory and Confirmatory Factor Analysis, Y. Petscher ve C. Schatsschneider, (Ed.), Applied Quantitative Analysis in the Social Sciences içinde (171- 207). New York: Routledge.
• Kucharski, A. (2016). Post-truth: Study epidemiology of fake news. Nature. 540.7634: 525-525.
• Kurtuldu, G. (2016). Tüketicilerin Toplulukçuluk Değerlerinin Ölçülmesi Hakkında Bir Ölçek Geçerlemesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1): 100-117.
• Ladd, J. M. (2011). Why Americans hate the media and how it matters. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Mavridis, G. (2018). Fake news and social media: How Greek users identify and curb misinformation online. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Malmö Üniversitesi.
• Metzger, M. J., Flanagin, A. J., Medders, R. B. (2010). Social and Heuristic Approaches to Credibility Evaluation Online. Journal of Communication, 60, 413–439.
• Morozov, E. (2011). The Net Delusion: The Dark Side of Internet Freedom. Jackson, TN: Public Affairs.
• Müller, P., Denner, N. (2017). Was tun gegen “Fake News”?. Friedrich-Naumann-Stiftung für die Freiheit. Berlin: COMDOK GmbH.
• Newman, N. (2009). The Rise of Social Media and Its Impact on Mainstream Journalism. Reuters Institute fort he Study of Jornalism. Working Paper.
• Norris, P. (2011). Democratic deficit: Critical citizens revisited. New York, NY: Cambridge University Press.
• Olkun, E. O. (2017). Medya haberlerinin güven algısı üzerinde etkili olan faktörler: Konya örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Olkun, E.O., Balcı, Ş. (2016). Reliability Perception of Media News Among University Students. 2. International Conference on the Changing World and Social Research, Proceedings Book. 14-16 October. Konya: Palet Yayınları, 779-792.
• Otrar, M., Argın, F. S. (2015). Öğrencilerin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 391-403.
• Palfrey, J. G., Gasser, U. (2011). Born digital: Understanding the first generation of digital natives. Read HowYouWant. com.
• Renda, A. (2018). The legal framework to address “fake news”: possible policy actions at the EU level. CEPS Research Report, 2018.
• Rodríguez, C. (2008). Citizens' Media. The International Encyclopedia of Communication.
• Sample Size Calculator. Erişim 24 Aralık 2018, https://www.surveysystem.com/sscalc.htm
• Sarıçam, H., Adam Karduz, F. F. (2018). Sosyal Medya Kullanım Bozukluğu Ölçeği'nin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 9,116-135.
• Sarıtaş, A , Korkmaz, İ , Tunca, M . (2017). Pazarlama İletişiminde İnovatif Bir Kanal Olarak Sosyal Medyanın Kullanımı: Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (UPK Ahmet Hamdi İslamoğlu Özel Sayısı), 95-108.
• Savcı, M., Ercengiz, M., Aysan, F. (2018). Ergenlerde Sosyal Medya Bozukluğu Ölçeği’nin Türkçe Uyarlaması. Nöro Psikiyatri Arşivi, 55, 248-255.
• Silverman, C. (2016). “This Analysis Shows how Fake Election News Stories Outperformed Real News on Facebook.” BuzzFeed News, November 16.
• Solmaz, B., Tekin, G., Herzem, Z., Demir, M. (2013). İnternet ve Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir Uygulama. Selçuk İletişim, 7(4), 23-32.
• Southwell, B. (2013). Social networks and popular understanding of science and health. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press.
• Stroud, N. J., Lee, J. K. (2013). Perceptions of Cable News Credibility. Mass Communication & Society, 16, 67–88.
• Sultan, F., Rohm, A.J., Gao, T.T. (2009). Factors Influencing Consumer Acceptance of Mobile Marketing: A Two-Country Study of Youth Markets. Journal of Interactive Marketing, 23, 308–320.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ekinoks.
• Taşkın, Ç. (2008). Pazarlama stratejilerinin oluşturulmasında marka değerinin etkisi ve bir uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Uludağ Üniversitesi.
• Turcotte, J., York, C., Irving, J., Scholl, R. M., Pingree, R. J. (2015). News Recommendations from Social Media Opinion Leaders: Effects on Media Trust and Information Seeking. Journal of Computer-Mediated Communication, 20(5), 520-535.
• Tutgun-Ünal A., Deniz, L. (2015). Development of the Social Media Addiction Scale. Online Academic Journal of Information Technology, 6(21), 51-70.Van Dijck, J. (2013). The culture of connectivity: A critical history of social media. Oxford University Press.
• Weeks, B., Southwell, B. (2010). The Symbiosis of News Coverage and Aggregate Online Search Behavior: Obama, Rumors, and Presidential Politics. Mass Communication and Society, 13(4), 341–360.