Arşiv kaynakları, Osmanlı tarihi çalışmalarına orijinal bilgi sağlamaktadır. Bu kaynaklardan biri de ilk örnekleri 16. yüzyıl ortalarına kadar tarihlenmiş olan ruus defterleridir. Bu defterler özellikle teşkilat tarihimizi aydınlatma konusunda başvurulacak ilk kaynaklardan olup Osmanlı şehirlerindeki kurumlar ve günümüze kadar ulaşamayan birçok vakıf ve hayır kurumu hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlamaktadır. Özellikle vakıfların nasıl örgütlendiği, yönetim organlarının nasıl oluştuğu ve dereceleri hakkında bilgiler içermektedir.
Bu çalışmada, ruus defterlerinden yararlanılarak 17. yüzyılda Galata Bölgesi'nde paşalar tarafından kurulan vakıflar ele alınmıştır. Osmanlı Devleti için Galata, kozmopolit yapısı ve limanındaki ticari hayatın canlılığı ile İstanbul’un en önemli merkezlerinden biri olmuştur. Tersane-i Amire’ye yakınlığından dolayı özellikle kaptan-ı deryaların uğrak yeri haline gelmiştir. Paşaların, beylerin ve devlet adamlarının inşa ettirdikleri vakıflar ve hayır kurumları bölgenin şenlenmesine katkı sağlarken Galata’nın mimarisini de geliştirmiştir.
Çalışmada, Hicri 992-1111 yılları arasına tarihlenen ruus defterleri taranarak bu vakıflara ilişkin kayıtlar tespit edilmiş, vakıfların kurucuları ve teşkilat yapıları ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu vakıflara ait arşivin farklı fonlarında yer alan kayıtlar da incelenmiştir. Böylece yapılan tevcih ve atama kayıtları üzerinden bu vakıfların işleyişi ve icra organları da ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda Galata kazasındaki cami ve mescit gibi dini yapılar ile medrese gibi eğitim kurumları hakkında bilgiler elde edilerek kazanın kurumsal varlığı ve zenginliği hakkında bilgi kaynağı sağlanmıştır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Ottoman Institutions and Civilization (Other), Early Modern Ottoman History |
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Publication Date | October 29, 2024 |
Submission Date | May 14, 2024 |
Acceptance Date | September 23, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 Volume: 12 Issue: 2 |
e-ISSN: 2148-5232