Hemşirelerin Sosyotropi ve Otonomi Kişilik Özelliklerinin Duygusal Habitus Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 4, 1791 - 1806, 26.12.2023

Bahanur Malak Akgün

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1180133

Öz

Araştırma, hemşirelerin sosyotropi ve otonomi kişilik özelliklerinin duygusal habitus bağlamında incelenmesi amacıyla tasarlanmıştır.
Araştırma nitel araştırma desenine uygun olarak yürütülmüş ve nicel verilerle desteklenmiştir. 10 hemşireye Tanıtıcı Bilgi Formu, Sosyotropi-Otonomi Ölçeği uygulanmıştır. Ayrıca hemşirelerle yarı yapılandırılmış derinlemesine bireysel görüşmeler yapılmıştır.
Katılımcı hemşirelerden yedisi mesleğini gönüllü olarak seçmiş, diğer üçü seçmemiştir. Beş hemşire hemşireliğin kişisel karakterlerine uygun olduğunu ifade etmiştir. Altı hemşireyse, hemşireliğin kişisel karakter gelişimini olumlu etkilediğini belirtmiştir. Otonomi kişilik özelliği gelişmiş ve mesleği isteyerek seçen hemşireler, bireysel kimliklerine uygun yani birincil habitusları ile uyumlu bir meslek olduğu için hemşirelik mesleğini seçmişlerdir. Hemşirelik mesleğinin kişiliklerine uygun olduğunu belirten hemşireler, hemşirelik mesleğinin olumlu bir şekilde kişiliklerini etkilediğini belirtmişlerdir. Çalışmada hem otonomi hem sosyotropi kişilik özelliğini birlikte geliştirmenin önemi gözler önüne serilmiştir. Hemşireler hemşirelik mesleğinin kendilerine sosyotropi kişilik özelliğine ait olan özellikler kazandırdığını belirtmişlerdir. Hemşirelerin sosyal kimlikleri ile hemşirelik kimlikleri (bu çalışmada incelenen duygusal habitus) arasında farklılıklar varsa hemşireler hemşirelik mesleğinin kimliğini benimseme eğilimindedir. Hemşireyi bu şekilde yönlendiren şey bu farklı habitusu sevmesi, hayatını, iletişimini, hemşirelik mesleğini yapmayı kolaylaştırmasıdır. Bu bağlamda araştırmacıların hemşirelerin kişilik özelliklerini duygusal habitusu bağlamında değerlendirmesi bakım kalitesini olumlu yönde etkileyecektir.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, Duygusal Habitus, Sosyotropi, Otonomi, Kişilik Özelliği

The Investigation of Nurses’ Sociotropy and Autonomy Personality Features in the Context of Emotional Habitus

Öz

The study was designed to investigate of nurses’ sociotropy and autonomy personality features in the context of emotional habitus.
The study was carried out in accordance with the qualitative research design and was supported by quantitative data. Information Form, Sociotropy-Autonomy Scale were applied to 10 nurses. Also, semi-structured thorough individual interviews were made with them.
Seven nurses have voluntarily chosen their profession and the others are not. Five nurses stated that nursing is appropriate for their personal character. Six nurses stated that nursing influenced the positive development of personal character. According to the findings, nurses who have developed autonomous personality characteristics and chose willingly the profession did so since it is a profession that is compatible with their individual identities or their primary habitus. Nurses claimed that the nursing profession suited their personalities also reported that the profession had a positive effect on their personalities. The findings revealed the significance of developing both autonomy and sociotropy personality characteristics. The nurses reported that their nursing profession brought them with sociotropy personality characteristics. If there are differences between the social identities of nurses and their nursing identities (the emotional habitus examined in this study), nurses tend to adopt the identity of the nursing profession. The nurse is motivated in this manner because he/she enjoys this different habitus, which makes his/her life, communication, and nursing career simpler. These advantages drive his/her to adopt this different habitus and incorporate it into his/her social identity. In this context, the researchers' investigation of nurses' personality traits in the context of their emotional habitus will positively affect the quality of care.

Anahtar Kelimeler

Nurse, Emotional Habitus, Sociotropy, Autonomy, Personality Feature

Kaynakça

• 1. Akçamete, G., Kaner, S. ve Sucuoğlu, B. (2001). Öğretmenlerde Tükenmişlik, İş Doyumu ve Kişilik (1st ed). Nobel Yayın Dağıtım.
• 2. Camci, G. ve Kavuran, E. (2021). “Hemşirelerin İş Stresi ve Tükenmişlik Düzeyleri ile Meslek ve Yaşam Doyumu Düzeyleri Arasindaki İlişkinin Belirlenmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(2), 274-283. DOI: 10.17049/ataunihem.930846
• 3. Aydın, G. Ç., Aytaç, S. ve Şanlı, Y. (2020). “Hemşirelerde Algılanan Stres ve Stres Semptomlarının İşten Ayrılma Eğilimi Üzerindeki Etkisi”. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 526-538. https://doi.org/10.21733/ibad.789662
• 4. Beck, R., Taylor, C. and Robbins, M. (2003). “Missing Home: Sociotropy and Autonomy and Their Relationship to Psychological Distress and Homesickness in College Freshmen”. Anxiety, Stress, and Coping, 16(2), 155-166.
• 5. Cerit, B., Bilgin, N. Ç. ve Çıtak-Tunç, G. (2020). “Hemşirelerde Otonomi Düzeyinin Mesleki Benlik Saygısına Etkisi”. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(3), 826-838. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.795392
• 6. Shohani, M., Rasouli, M. and Sahebi, A. (2018). “The Level of Professional Autonomy in Iranian Nurses”. Journal of Clinical & Diagnostic Research, 12(5), LC01-LC04. DOI: 10.7860/JCDR/2018/31249.11465
• 7. Pursio, K., Kankkunen, P., Sanner‐Stiehr, E. and Kvist, T. (2021). “Professional Autonomy in Nursing: An Integrative Review”. Journal of Nursing Management, 29(6), 1565-1577. https://doi.org/10.1111/jonm.13282
• 8. Both-Nwabuwe, J. M., Lips-Wiersma, M., Dijkstra, M. T. and Beersma, B. (2020). “Understanding the Autonomy–Meaningful Work Relationship in Nursing: A Theoretical Framework”. Nursing Outlook, 68(1), 104-113. https://doi.org/10.1016/j.outlook.2019.05.008
• 9. Traynor, M. (2019). “Autonomy and Caring: Towards a Marxist Understanding of Nursing Work”. Nursing Philosophy, 20(4), e12262. https://doi.org/10.1111/nup.12262
• 10. Ay, E., Karakurt, N. ve Kavuran, E. (2022). “Hemşirelerin Sosyotropik Otonomik Kişilik Özellikleri ile Klinik Karar Vermeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 5(1), 41-48. https://doi.org/10.38108/ouhcd.893821
• 11. Erikmen, E. ve Vatan, F. (2019). “Hemşirelerin Bireysel ve Mesleki Otonomilerinin İncelenmesi”. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2 (6), 141, 152. doi:10.5222/SHYD.2019.36036
• 12. Malak, B. ve Üstün, B. (2011). “Hemşirelerin Sosyotropi-Otonomi Kişilik Özellikleri ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 18(2), 1-16.
• 13. Husso, M. and Hirvonen, H. (2012). “Gendered Agency and Emotions in the Field of Care Work”. Gender, Work & Organization, 19(1), 29-51.
• 14. Hirvonen, H. and Husso, M. (2012). “Living on a Knife’s Edge: Temporal Conflicts in Welfare Service Work”. Time & Society, 21(3), 351-370.
• 15. Scheer, M. (2012). “Are Emotions a Kind of Practice (and is that What Makes Them Have a History)? A Bourdieuian Approach to Understanding Emotion”. History and Theory, 51(2), 193-220.
• 16. Bourdieu, P. (2006). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine (H.U. Tanrıöver Translation). Hil Yayınları.
• 17. Bourdieu, P. and Wacquant, L. (2012). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar (N. Ökten Translation). İletişim Yayınları.
• 18. Theodosius, C. (2008). Emotional Labour in Health Care: The Unmanaged Heart of Nursing (1st ed.). Routledge.
• 19. Carter, M. (2014). “Vocation and Altruism in Nursing: The Habits of Practice”. Nursing Ethics, 21, 695-706. https://doi.org/10.1177/0969733013516
• 20. Margaret, M., Jennene, G., Madsen, W. and Godden, J. (2010). “Generating Ideas for the Teaching of Nursing's History in Australia”. Collegian, 17(1), 13-22.
• 21. O’Connor, S. J. (2007). “Developing Professional Habitus: A Bernsteinian Analysis of the Modern Nurse Apprenticeship”. Nurse Education Today, 27(7), 748-754.
• 22. Hochschild, A. R. (1979). “Emotion Work, Feeling Rules, and Social Structure”. American Journal of Sociology, 85(3), 551-575.
• 23. Hitlin, S., and Elder Jr, G. H. (2007). “Time, Self, and the Curiously Abstract Concept of Agency”. Sociological Theory, 25(2), 170-191.
• 24. Hirvonen, H. (2014). Habitus and Care. Investigating Welfare Service Workers’ Agency (1st ed.). J. Kotkavirta, P. Olsbo, T. Hautala (ed.), Jyväskylä, Jyväskylä University Printing House.
• 25. Vincent, C. and Braun, A. (2013). “Being ‘Fun’ at Work: Emotional Labour, Class, Gender and Childcare”. British Educational Research Journal, 39(4), 751-768. https://doi.org/10.1080/01411926.2012.680433
• 26. Lynam, M. J., Browne, A. J., Reimer Kirkham, S. and Anderson, J. M. (2007). “Re‐Thinking the Complexities of ‘Culture’: What Might We Learn from Bourdieu?”. Nursing Inquiry, 14(1), 23-34.
• 27. Colley, H. (2006). “Learning to Labour with Feeling: Class, Gender and Emotion in Childcare Education and Training”. Contemporary Issues in Early Childhood, 7(1), 15-29.
• 28. Kaya, N., Aştı, T., Acaroğlu, R., Kaya, H. ve Şendir, M. (2006). “Hemşire Öğrencilerin Sosyotropik-Otonomik Kişilik Özellikleri ve İlişkili Faktörlerin İncelenmesi”. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10, 1-11.
• 29. Bagby, R. M., Gilchrist, E. J., Rector, N. A., Dickens, S. E., Joffe, R. T., Levitt, A., ... and Kennedy, S. H. (2001). “The Stability and Validity of the Sociotropy and Autonomy Personality Dimensions as Measured by the Revised Personal Style Inventory”. Cognitive Therapy and Research, 25(6), 765-779.
• 30. Bieling, P. J., Beck, A. T. and Brown, G. K. (2000). “The Sociotropy–Autonomy Scale: Structure and Implications”. Cognitive Therapy and Research, 24(6), 763-780.
• 31. Külekci, E., Özlü, Z. K. ve Özer, N. (2015). “Cerrahi Kliniklerde Çalışan Hemşirelerin Sosyotropik ve Otonomik Kişilik Özelliklerinin Belirlenmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(2), 79-86. https://doi.org/10.17049/ahsbd.82921
• 32. Syed, J. (2008). “From Transgression to Suppression: Implications of Moral Values and Societal Norms on Emotionaln Labour”. Gender, Work and Organization, 15, 182-201.
• 33. Virkki, T. (2008a). “Habitual Trust in Encountering Violence at Work: Attitudes towards Client Violence among Finnish Social Workers and Nurses”. Journal of Social Work, 8, 247–67.
• 34. Virkki, T. (2008b). “The Art of Pacifying an Aggressive Client: ‘Feminine’ Skills and Preventing Violence in Caring”. Work Gender, Work and Organization, 15(1), 72-87.
• 35. Scheve, C. (2012). “The Social Calibration of Emotion Expression: An Affective Basis of Micro-Social Order”. Sociological Theory, 30(1), 1-14.
• 36. Bengtsson, M. (2016). “How to Plan and Perform a Qualitative Study Using Content Analysis”. Nursing Plus Open, 2, 8-14. https://doi.org/10.1016/j.npls.2016.01.001
• 37. Creswell, J. W. (2014). "Research Design: Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches (4th ed.). Sage Publications.
• 38. Şahin, D., Turan, F. N., Alparslan, N., Şahin, İ., Faikoğlu, R. ve Görgülü, A. (2008). “Devlet Hastanesinde Çalışan Sağlık Personelinin Tükenmişlik Düzeyleri”. Nöropsikiyatri Arşivi, 45, 116-121.
• 39. Kaplan, E. and Kaya, H. (2022). “Evaluation of Nursing Students’ Sociotropic-Autonomic Personality Characteristics and their Orientation to Care Roles”. Florence Nightingale Journal of Nursing, 30(1), 64-73. doi: 10.5152/fnjn.2021.21031
• 40. Tosunöz, İ. K., Eskimez, Z. and Öztunç, G. (2019). “Factors Affecting the Career Choices of Nursing Students”. Kocaeli University Journal of Health Sciences, 5(2), 91–97. https://doi.org/10.30934/kusbed.532097.
• 41. Özveren, H., Gülnar, E. and Yılmaz, E. D. (2018). “Determination of the Knowledge Level of Nursing Students on the Use of the Ventrogluteal Region in Intramuscular Injection”. Dokuz Eylul University Faculty of Nursing Electronic Journal, 11(4), 300-305.
• 42. Zencir, G. (2016). “The Relationship between Nursing Students’ Attitudes towards the Nursing Profession and Their Preference for Nursing: The Case of Turkey”. Dokuz Eylul University Faculty of Nursing Electronic Journal, 9(2), 30-37.
• 43. Kaya, N. and Tosun, H. (2018). “The Relationship between Nurses’ Sociotropy–Autonomy Personality Characteristics and Trait Anger: Anger Expression Styles”. SAGE Open, 8(2), 2158244018772874. https://doi.org/10.1177/21582440187728
• 44. Yüksekol Doğan, Ö., Duman, M. and Soylar, P. (2021). “The Relationship between Perception of Gender, Autonomy and Professional Attitude in Nursing Students”. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 4(3), 368-374. https://doi.org/10.38108/ouhcd.883500
• 45. Büyükbayram, A., Arabacı, L. B., Taş, G. ve Varol, D. (2016). “Öğrenci Hemşirelerin Duygusal Zekâ ve Sosyotropi-Otonomi Kişilik Özellikleri ile Psikolojik Dayanıklılıkları Arasındaki İlişki”. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(3), 29-37.
• 46. Uyar, M. G. ve Güven, Ş. D. (2020). “Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Otonomi Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(7), 421-430. doi:10.5222/SHYD.2020.71676
• 47. Ak, B., Cerit, B., Dikmen, Y. ve Erol, F. (2018). “Hemşirelik Öğrencilerinin Profesyonel Tutumları ve Etkileyen Faktörler”. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 27(4), 232- 242.
• 48. Tarhan, M. and Doğan, P. (2018). “The Relationship between Nursing Students' Individual Innovative Behaviors and Autonomy Levels”. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5(1), 51-58. https://doi.org/10.17681/hsp.339991
• 49. Morberg, S., Lagerström, M. and Dellve, L. (2012). “The School Nursing Profession in Relation to Bourdieu’s Concepts of Capital, Habitus and Field”. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 26(2), 355-362. https://doi.org/10.1111/j.1471-6712.2011.00941.x
• 50. Sieger, M., Fritz, E. and Them, C. (2012). “In Discourse: Bourdieu’s Theory of Practice and Habitus in the Context of a Communication‐Oriented Nursing İnteraction Model”. Journal of Advanced Nursing, 68(2), 480-489. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2011.05783.x
• 51. Simpson, R. (2011). “Men Discussing Women and Women Discussing Men: Reflexivity, Transformation and Gendered Practice in the Context of Nursing Care”. Gender, Work & Organization, 18(4), 377-398. https://doi.org/10.1111/j.1468-0432.2008.00436.x
• 52. Rhynas, S. J. (2005). “Bourdieu's Theory of Practice and Its Potential in Nursing Research”. J Adv Nurs, 50, 179–86.
• 53. Knights, D. and Surman, E. (2008). “Addressing the Gender Gap in Studies of Emotion”. Gender, Work and Organization, 15, 1–8. https://doi.org/10.1111/j.1468-0432.2007.00382.x
• 54. Türk, G., Karagözoğlu, Ş., Adana, F. and Ülkü, H. H. (2021). “Autonomy Levels and Professional Attitudes of Nurse Educators”. Florence Nightingale Journal of Nursing, 29(1), 22. doi: 10.5152/FNJN.2021.20198
• 55. Hara, Y., Asakura, K. and Asakura, T. (2020). “The Impact of Changes in Professional Autonomy and Occupational Commitment on Nurses’ Intention to Leave: A Two-Wave Longitudinal Study in Japan”. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(17), 6120. https://doi.org/10.3390/ijerph17176120
• 56. Akgün, B. M. (2017). “Sosyotropi Otonomi Kişilik Özellikleri ve Hemşirelik”. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 26(2), 163-177. https://doi.org/10.17827/aktd.280536
• 57. Karagözoğlu, Ş. (2008). “Hemşirelikte Bireysel ve Profesyonel Özerklik”. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 10(3), 41-50.
• 58. Cihangiroğlu, N., Uzuntarla, Y. ve Özata, M. (2015). “Otonomi ve Kararlara Katılımın Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisinin Analizi”. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(12), 39-52.
• 59. Dolgun, G. and Erdoğan, S. (2012). “Creativity in Nursing, Critical Thinking and Interpretation of Findings”. Anatolian Journal of Nursing and Health Sciences, 15(3), 223–227.
• 60. Culha, Y. and Acaroglu, R. (2019). “The Relationship amongst Student Nurses’ Values, Emotional Intelligence and Individualised Care Perceptions”. Nursing Ethics, 26(7–8), 2373–2383. https://doi.org/10.1177/096973301879668
• 61. Çam, O. ve Engin, E. (2006). “Psikiyatri Kliniğinde Çalışan Hemşirelerde Farkındalık Eğitiminin Bireysel Performans Standartlarına Etkisi”. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7(2), 82-91.
• 62. Black, T. (2020). “Empathy, Not Sympathy. Rehabilitation” Nursing Journal, 45(5), 243-244. doi: 10.1097/RNJ.0000000000000286
• 63. Gerace, A. (2020). “Roses by Other Names? Empathy, Sympathy, and Compassion in Mental Health Nursing”. International Journal of Mental Health Nursing, 29(4), 736-744. https://doi.org/10.1111/inm.12714
• 64. Fernandez, A. V. and Zahavi, D. (2020). “Basic Empathy: Developing the Concept of Empathy from the Ground Up”. International Journal of Nursing Studies, 110, 103695. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2020.103695